Sanal tehlikenin farkında mısın ?

Hayatımızın hemen hemen her bölümüne giren internet ve teknoloji akıl almaz bir şekilde gelişirken beraberinde oldukça büyük sorunlar da getiriyor. İş ortamından özel hayata, alışverişten sosyalleşmeye kadar bir çok amaç için internet kullanım oranı ve erişim imkanı arttıkça sorunlar da kaçınılmaz oluyor haliyle. Artık her kitleye hitap edebilen internete cep telefonu, pda, oyun konsolu, bilgisayar gibi bir çok teknolojik alleten ulaşmak mümkün olduğundan neredeyse günün her anında erişim sağlamak da mümkün oluyor. En önemli tehlikenin sosyal ağlar üzerinden geldiği de büyük bir gerçek iken, güvenilir gibi gözüken online alışveriş siteleri de oldukça büyük bir tehlike potansiyeli taşıyor.





Bilinçsiz kullanım sonucu doğacak etkiler sadece maddi olmamakla birlikte manevi açıdanda oldukça sarsıcı sonuçlara sebep olabiliyor. Özellikle karşılıklı etkileşimin ve yüzyüze iletişimin sağlanamadığı bu sanal yapıda kişilerin istediği kimliğe bürünebilmesi ve diğer kişiler ile iletişim içersinde bulunabilmesi oldukça kolay hale geliyor. Bunun dışında sahtekarlığın ve dolandırıcılığın da oldukça yaygın olduğu bu ortamda her şey gerçek hayattakinden daha hızlı ve kolay bir şekilde işliyor.





Bundan dolayı her kullanıcının dikkatli ve bilinçli olması gereken durumlar ortaya çıkıyor. Gelin hep birlikte benim de dahil olmak üzere bir çok kişinin kullandığı internet ortamındaki sanal tehlikenin boyutlarına ve dikkat edilmesi gerken noktalara gözatalım.











Bağımlılık

Kolay ve ulaşılabilir bir araç olduğundan internette saatler geçirmek hiç de zor değil. Aynı zamanda bir çok konu hakkında bilgiye kolayca ulaşılabilen, sosyal ağların sıklıkla kullanıldığı; iş, oyun, alışveriş, haberleşme gibi bir çok alanı etkisi altına alan bu yapıda geçen zamanı farketmek bazen mümkün bile olmayabiliyor. Bu ilk başta büyük bir sorun gibi görünmese de aslında hiç de hafife alınası bir durum değil.

Şöyle bir düşünün; internet olmadan yaşayabilir misiniz? Ofiste sıkıldığınızda ve küçük bir kaçamak yapıp biraz internette dolaşmak istediğinize sosyal ağlara, oyun, haber ve benzeri içerikeri bulunan sitelere takılıpta patronunzdan hiç azar işittiğiniz olmadı mı? Sınavlarınız veya yapılması gerken ödevleriniz varken geçirmeniz gereken zamandan fazlasını internette geçirmediniz mi? Herhangi bir şeyi bulunduğunuz bölgeden satın almanız mümkünken online alışverişi tercih etmediniz mi? Eğer ki bunlar size tanıdık geliyorsa üzgünüm ki internet bağımlısısınız ve tehlike sandığınızdan da büyük! Bunun için psikolojik yardım almanız bile gerekebilir; 'ben halimden memnunum, benim sorunum yok' deseniz bile unutmayın ki hayat bu sanal yapıdan ibaret değil. Eğer ki tek başınıza bu sorunu aşamıyorsanız hiç zaman kaybetmeden bir uzmandan yardım almalısınız.





Dolandırıcılık ve Sahtekarlık

Özellikle online alışveriş sırasında başınıza gelebilecek bir durum olduğu gibi, sosyal ağlardan tanışıpta görüştüğünüz kişiler tarafından da oldukça kolay dolandırılabilirsiniz. Her ne kadar 'ben o kadar saf mıyım yahu?' deseniz de bunun saflıkla cinlikle pek alakası yok sevgili okurlar. Size %100 güvence veren ve kredi kartı bilgilerini kaydetmediğini söyleyen bir çok alışveriş sitesi tarafından dolandırılmanız olası bir durum. Öncelikle bu konu ile ilgili dikkat etmeniz gereken ve alışverişi güvenli kılmanızı sağlayacak noktalara ardından da işin hukiki boyutuna bir gözatalım:

Alışveriş yapacağınız sitenin güvenliğinden süphe ettiğinizde ve sahtekarlığa yatkın, kanıt sunmayan, abartılı sözlerle sizi inandırmaya çalışan bir görünümü var ise alışveriş yapmaktan uzak durun; bilinen, güvenirliliği konusunda emin olduğuz ve SSL (Secure Sockets Layer) sertifkasına sahip sitelerden alışveriş yapmaya özen gösterin. Kredi kartı ödemelerinde eğer ki site bu özelliği sağlıyor ise PayPal kullanmaya özen gösterin. Eğer PayPal ile ödeme imkanı bulunmuyor ise 3D Secure ödeme imkanı sağlamasına ve ödeme sayfasındaki adres çubuğundaki adresin 'https://' ile başlayıp başlamadığına dikkat edin. Yan kısımdaki görsellerde SSL sertifka logo örneği ve 3D Secure Ödeme ile ilgili logonun örneğini görebilirsiniz. Eğer ki alışveriş yapacağınız site bu güvenlik şartlarını içermiyorsa kredi kartı bilgilerinizi birincil yol ile vermekten kaçınınız. Aynı zamanda havale yolu ile ödemelerde de dolandırıcılık ve sahtecilik sözkonusu olacağından güvenmediğiniz sitelerden havale yolu ile de alışveriş yapmayınız. Ve alışverişlernizde her koşulda fatura talebinde bulunmayı ihmal etmeyin.





Diğer bir durum ise kişiden kişiye direkt olarak dolandırıcılıktır. Sosyal ağ sitelerinde oldukça yaygın bir şekilde başgösteren bu durum konusunda dikkatli olunmalıdır. Sosyal ağ sitelerinde kullanıcılar tarafından düzenlenilen toplantılarda tanıştığınız kişilere öyle hemen güvenmeyin; hiç beklenmedik birisi bile sizden borç para, ödünç eşya ve benzerini isteyip ardından geri vermeyerek ortadan kaybolabilir. Ve bunu kanıtlamanız hukiki açıdan imkansızdır. Bu yüzden illa ki borç verecekseniz ve zor durumda olduğuna inanıyorsanız ki söz konusu yüksek bir mebla ise ya senet hazırlatın ya da notere borç verdiğinize dair bir anlaşma imzalayın. Para bu devirde kolay kazanılmıyor bu tip konularda oldukça dikkatli olunmalıdır. Aynı zamanda kredi kartı bilgilerinizi, önemli şifre ve adreslerinizi internet ortamından yazılı veya sözlü olarak paylaşmaktan çok gerekmedikçe kaçınılmalıdır.





Kimlik Hırsızlığı

Aslında en büyük tehdit oluşturan konulardan birisi internet üzerinden sizin veya bir başkasının kimliğine bürünerek çeşitli sosyal ağlarda yer alan insanlardır. Bir çok bilginizi, fotoğraflarınızı, hatta anlık duygu ve drumuzu paylaştığınız internet ortamında bu bilgilerin eğer ki gerekli gizliliği sağlamazsanız istenmeyen kişilerin eline geçmesi an meselesidir. Sadece bilgileri almakla kalmayıp bunların çeşitli alanlarda istenmeyecek şekilde kullanılması sözkonusudur. Hatta ve hatta internet üzerinden veyahut normal hayatta sizin adınız ve kimliğiniz ile suç işlemeye kadar gidebilecek bu husus oldukça tehlikeli sonuçlara neden olabilir.

Bunu önlemek de tamamen sizin elinizde; telefon numarası, adres gibi bilgilerinizi gerekmedikçe internet ortamında paylaşıma sunmayın ve sosyal ağlardaki gizlilik ayarlarınızın gerektiği gibi yapılmasına özen gösterin. Fotoğraf paylaşırken iki kere düşünmelisiniz; gelişen teknikler sayesinde oldukça rahat bir şekilde kafnız başka bir vucuda yerleştirilebilir ve istenmeyen durumlarla karşılaşbilirsiniz. Her şeyden önemlisi bu durumun sonucunda suçlu siz bile olabilirsiniz.





En önemli genel tehditler bunlar olsa da; bunun dışında kısaca bahsetmek istediğim bir kaç şey var ki bunların başında kesinlikle 'fotoğraflarınız değişik amaçlarla kullanılması durumu' geliyor. Kolayca ulaşılabilir şekilde yayınladığınız fotoğraflarınızın hiç beklemediğiniz yerde hiç beklenmedik şekilde karşınıza çıkması olası bir durum. Hele ki günümüzün teknolojisinde 'fotomontaj' hadisesinin gerçekleşmesi hiç de zor değilken istenmeyen durumlarla karşılaşma ihtimaliniz oldukça yüksek. Ki bunun dışında 'çok özel fotoğraflarınızın' isteyenmeyen kişilerin eline geçmesi durumunda viral etki sayesinde kolaylıkla elden ele dolaşır hale geleceğini de unutmayın. Bir arkadaşınız, tanıdığınız ve güvendiğiniz birine dahi güvenmeden önce iki kere düşünüp hesap yapmanız gerekir ki aksi takdirde içine düştüğünüz durumu toparlamanız pek kolay olmayacaktır. Özellikle günümüzde oldukça yaygın şekilde kullanılan Facebook' un da bu tehlike için bir numaralı kaynak olacağını unutmayın. Her konuda olduğu gibi bilinçli bir internet kullanıcısı olmak ve tehlikelerden korunmak sizin elinizde.

Viral etki demişken; kişisel veya kurumsal olarak ikiye ayrıbileceğimiz bu durumun kişisel etkilerinden az çok bahsettik (fotomontaj, bilgi hırsızlığı ve yayılması vb.). Bunun dışında daha büyük bir tehlike olarak 'kurumsal kimliği zedeleyecek' bilgilerin elegeçirilmesi ve internette hızla yayılması günümüzde oldukça kolay bir hal amış durumda. Özellikle sosyal medya ağları ve mail yolu ile hızla yayılan bilgilerin önlenmesi ve durudurulması kimi durumlarda mümkün olmuyor. Yine bu durumda da kimlerle sırrınızı paylaşacağınızı, hangi çalışanlarınıza şirketiniz hakkındaki kritik konuları açacağınıza dikkat etmek de fayda var; her ne olursa olsun 'sosyal medyanın' kulağı var!





Bunun dışındaki diğer bir tehlike ise kesinlikle 'hayal kırgınlığı'. Sosyal ağlar aracıyla tanıdığımız kişileri önce anlık mesajlaşma adreslerimize ekler ve muhabbete başlarız. Ortak konuların çoğalması ve zamanla arada kurulan bağ ile bu karşılıklı iletişimi günlük hayatımıza taşımaya karar veririz. Ki bu noktada en büyük tehlike karışılaşacağımız kişinin 'düşündüğümüz gibi' olmaması ve o ortak noktaların sadece sanal ortamda kalmış olması durumunda büyük bir hayal kırgınlığı yaşarız. Bir süre sonra anlaşmazlık ve beklentielrin karşılanamaması durumunda biten etkileşim geride sadece zaman kaybı ve kırgınlık bırakır. Bu duruma düşümemek için 'karşındaki kişiyi' tanımak için uzunca bir zaman harcanması gerektiğini ve herkesin internette tanıdığınız gibi olmayacağı gerçeğini unutmamalısınız.





Hayatımızın hemen hemen her anında internet bulunduğundan ve kullanım alanları gittikçe geliştiğinden bu ve bunun gibi durumlara düşmemek için dikkatli ve uyanık olmalısınız. Zaman içersinde yalnız, dışlanmış ve psikolojik bozukluklara sahip bireyler olmayı istemiyorsanız zaman ve kullanım alanlarını kısıtlamakla işe başlamalısınız. Her şey için geç olmadan hiçbir şey için geç olmadığının farkına varın!

Özge ÇATAL / ozgecatal.com