Higgs Bozonu Nedir?

Aslında bir süredir suskun olan CERN’den, böyle bir açıklama bekleniyordu. Çünkü 19 Mart 2010 tarihinde başlatılan çalışmaların 18-24 ay içinde önemli başarıya ulaşması planlanıyordu. Ancak bir takım aksaklıklar bu süreyi uzattı. Daha önceleri de Higgs bozonu olduğu düşünülen parçacıklar bulundu,(24 Nisan 2011) bu seferse bulunan parçacığın hiç olmadığı kadar Higgs bozonu olduğuna inanılıyor. Peki Higgs bozonu ne ve bu insanlar neden bunun peşindeler?

Bugün evrenin sürekli genişlediğini biliyoruz. Evrenimiz sürekli genişlediğine göre zamanda yeterince geriye gittiğimizde evrenin tüm maddelerini içeren bir noktaya da ulaşabilmeliyiz. Ancak bu noktaya ulaştığınızda bu kadar küçük bir yere öyle devasa bir yer çekimi etki edecektir ki, toplam hacim sıfırlanacaktır. Bu sıfır hacimli noktanın da patlamasıyla da evren oluşmuştur. Big Bang (Büyük Patlama ) bize bu noktaya kadar evrenimizin nasıl var olduğunu gayet iyi bir biçimde açıklar, ama akıllara bu sefer de şöyle bir soru gelir; tamam evrenimiz oluştu; ama evrendeki bütün bu madde çeşitliliği nasıl sağlandı? Bu soruyu da 1964 Peter Higgs ve arkadaşları cevaplamaya çalışmıştır.  Higgs’e göre, gerçekleşen patlamayla birlikte oluşan bütün maddeler kütlesizdir. Bu maddeler evrende yüzerken Higgs bozonuyla çarpışmış, tepkime vermiş ve bu tepkimenin süresine göre de bugünkü kütlelerine sahip olmuşlardır. Higgs bozonuna da sıfır kütleli bir cisme hayat verdiği için ya da bir nevi yoktan var ettiği için “Tanrı parçacığı” denilmiştir. CERN’de de amaç inanılmaz alt yapısıyla Büyük Patlama koşullarını yeniden oluşturarak nasıl milyarlarca yıl önce Higgs bozonu meydana geldiyse bugünde aynısı oluşturmak.  Son olarak Atlas ve CMS detektörleriyle yapılan deneylerde yeni bir parçacık bulundu. 125-126 GeV(1GeV=10^9eV, 1 eV =1,602*10^-19 J)  enerji mertebesinde bir kütleye sahip olduğu belirtilen parçacığın şu ana kadar elde edilen en ağır parçacık olması bu açıklamanın neden bu kadar ses getirdiğini açıklıyor. CERN’deki uzmanlar daha önce 450 GeV enerji seviyesinde Higgs bozonuna ulaşmanın kuvvetle ihtimal olduğunu belirtmişlerdi. Giderek daha da yüksek enerji seviyelerinin yakalanması her geçen gün bozona daha da yaklaştığımızı gösteriyor. Resmi açıklamada da belirtildiği gibi 4 Temmuzda açıklanan veriler ilk elde edilen ve analizi henüz daha tam olarak bitmemiş veriler. 2012 sonlarında LHD dedektöründen gelecek olan verilerle çok daha kesin yargılara ulaşabileceğiz. Yani bu yılsonunda bu bozonun var olup olmadığına dair kesin kanıtlar büyük ihtimalle elimizde olacak.  Bu bulunan bozona ait verilerin ise temmuz sonunda tamamının açıklanacağı belirtiliyor. Yine anlayacağınız heyecanlı günler bilim dünyasını bekliyor. CERN büyük bir beklenti yarattığının farkında ve bunu son açıklamalarında bilinçli olarak yaptı, bu sefer temmuz sonunda bir sürpriz yaparak parçacığı bize izletebilirler.

Kaynaklar

http://public.web.CERN.ch/public/

 http://press.web.CERN.ch/press/PressReleases/Releases2012/PR17.12E.html

M. Cem Ateş

İstanbul Teknik Üniversitesi