Orta Asya krizde ihracatçının jokeri oldu

Kazakistan, Azerbaycan, Türkmenistan, Özbekistan'ın yanı sıra Rusya krize rağmen süren yatırımlarıyla cazibesini koruyor.





Sahip olduğu enerji hammaddeleri nedeniyle dünyanın en stratejik bölgelerinden biri sayılan Orta Asya, Türkiye'nin önümüzdeki yıllarda da en önemli pazarları arasında yer alacak. Türkmenistan, Kazakistan, Özbekistan, Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan gibi ülkelerin yanı sıra bölgenin ve dünyanın önemli ekonomilerinin başını çeken Rusya'nın bulunduğu bölge, dünyada yaşanan ekonomik krize rağmen hâlâ önemli yatırım fırsatları sunuyor.

Bölgede en büyük yatırımları gerçekleştiren ülkelerden biri Kazakistan. Yabancı yatırımcıların cazibe merkezi haline gelen Kazakistan'da her yıl ortalama yüzde 8.5 büyüme yaşanıyor. Türk müteahhitlik firmaları bugüne kadar 3 milyar dolarlık proje üstlenirken, bu ülkeye yapılan yatırım tutarı da 1.5 milyar doları buldu.

İki ülke arasındaki ticaret hacmi son üç yılda yüzde 63 oranında artarak 800 milyon dolara ulaştı. Halen Türk-Kazak ortaklığı ile faaliyet gösteren bine yakın firmanın bulunduğu ülke, krize rağmen hızlı büyümeyi sürdürüyor. Türk müteahhitleri için fırsatların sürdüğünü belirten DEİK Türk-Kazak İş Konseyi Başkanı Ali Rıza Arslan, Orta Asya'nın Türk iş dünyası için olmazsa olmaz pazarların başında geldiğini belirtiyor.

1992 yılından bu yana Moğolistan, Türkmenistan, Özbekistan ve son olarak da Kazakistan İş Konseyi başkanlığını yürüten Arslan, "Kazakistan'da şu anda 20 milyar dolarlık yatırım fırsatı var. En şanslı sektör ise inşaat. Kriz bu ülkeyi de etkiledi ancak çabuk toparlanıyor. Kriz özellikle Kazakistan'da durgunluğa neden olsa da bu süreç bir gün bitecek. Binlerce konut ve altyapı projesi hem bu ülkede hem de diğer ülkelerde harekete geçecek" diyor.





Yüksek vergiler indirilecek


Bölgenin önemli ülkelerinden biri olan Azerbaycan ise Türk firmalarının yabancı olmadığı bir pazar. Bağımsızlığını elde ettiği yıllardan itibaren Türk firmalarının yatırımları ile dünyaya açılan Azerbaycan'a Türkiye'den yapılan ihracat bu yakınlığa rağmen hâlâ 2.5 milyar dolar civarında. Enerji konusunda büyük kaynaklara sahip olan Azerbaycan pazarının sadece iç pazar olarak değil, diğer Orta Asya ülkelerine geçiş koridoru olarak düşünülmesi gerektiğini söyleyen Türk Azeri İş Konseyi Başkanı Cengiz Gül, "2.5 milyar dolarlık ihracat hacminin yanı sıra Azerbaycan ve komşu ülke pazarları her zaman Türk yatırımcılarına açık" diyor.

Gül, ihracatçıların özellikle yüksek vergiler nedeniyle sıkıntı yaşadıklarını belirtirken "Bu konuda çalışmalarımız sürüyor. Yakın bir dönemde yüksek vergiler kaldırılacak. Pazara giriş imkânı kolaylaşacak" diye devam ediyor.





Özbekistan uyuyan dev


Türkiye ile ilişkileri sorunlu başlayan Özbekistan için ise uyuyan dev yorumu yapılıyor. Altyapı, konut gibi alanlarda henüz yatırımlara başlamayan Özbekistan'da bu konuda hazırlıklar sürüyor. Türkiye ile ilişkileri de giderek düzelen bu ülke de Türk işadamları için önemli bir fırsat oluşturuyor. Arslan, bu ülkedeki potansiyelin hâlâ harekete geçmediğini ve kimsenin bu pazarın farkında olmadığını söylüyor.

Türkmenistan ise Türkiye'nin Orta Asya ülkeleri ile gerçekleştirdiği dış ticaret hacminde dördüncü ülke konumunda. DEİK raporlarına göre 200'e yakın Türk firmasının faaliyette olduğu Türkmenistan'da ülkedeki pek çok projeye katılan Türk firmaları, 2008 yılının ilk çeyreğinde 1.8 milyar dolarlık iş aldı. Türk şirketlerinin, yabancı yatırımlar içerisindeki payı yüzde 35, müteahhitlik alanındaki payı ise yüzde 90. Türk müteahhitlerin Türkmenistan'da bugüne kadar yaptıkları işlerin toplamı da 9 milyar doları aştı.





2014 olimpiyatları fırsat olacak


Türkiye'nin 5 milyar dolar civarındaki ihracat rakamı ile önemli ihracat pazarlarından biri olan Rusya ise gümrüklerde yaşanan sıkıntılar ve giderek ağırlaşan rekabet koşulları gibi olumsuzluklar barındırsa da Türk firmalarının en önemli pazarı olmaya devam ediyor. 142 milyonluk nüfusu ve 9 bin dolarlık kişi başına milli geliri ile Rusya'nın özellikle tüketen bir toplum olması nedeniyle her zaman cazip bir pazar olduğunu söyleyen Türk Rus İş Konseyi Onursal Başakanı Turgut Gür, "Böylesine tüketime açık ve büyük bir pazar dünyanın başka bir yerinde daha yok. Bu pazara küsmek, vazgeçmek akıl kârı değil. Daha fazla asılmak ve pazarı büyütmek gerek" diyor.

Türk müteahhitlerinin Rusya'da çok büyük projelere imza attıklarını ve bugüne dek 105 milyar dolar iş aldığını söyleyen Gür, 2014 Soçi Kış Olimpiyatları fırsatının da devam ettiğini söylüyor. Olimpiyatlar için altyapı hamlesinin gerçekleşeceğini söyleyen Gür, Rusya devletinin 14 milyar dolar, yerli ve yabancı yatırımcıların ise 20 milyar dolar civarında yeni projeleri olacağını belirterek "Olimpiyatlar çok büyük bir fırsat sunuyor. Özellikle kurumsallaşmış ve büyük firmalara büyük fırsatlar var" diyor.

Kaynak: Referans