Temiz Kömür Teknolojileri │ İkinci Bölüm

Fosil bir yakıt olan kömürün çevreyi ve havayı kirlettiği her ne kadar bilinen bir durum olsa da son günlerde gelişen teknolojiyle birlikte bu gibi durumların minimuma indirildiği veya tamamen ortadan kaldırıldığını söyleyebiliriz.

A- A+

17.04.2013 tarihli yazı 16247 kez okunmuştur.

Önceki yazımızda bir yakıt olarak kömürü,yapısını,kullanım alanlarını,avantajlarını ve dezavantajlarını inceledik. Ana başlıklar altında temiz kömür teknolojilerini tanıttık.Bu yazımızda bu temiz teknolojileri daha ayrıntılı bir şekilde inceleyeceğiz.

Kömür Hazırlama ve İyileştirme Teknolojileri

“Temiz kömür teknolojileri” kavramı, genel olarak, kömür üretimi, hazırlanması ve kullanımı süreçlerinde verimlilik ve çevre boyutlarını birarada kapsayan bir tanımlamaya işaret etmektedir. Söz konusu teknolojiler; bir taraftan emisyon ve atıkların azaltılmasını diğer taraftan birim kömürden elde edilecek enerjinin arttırılmasını hedeflemektedir. Kömür hazırlama ve iyileştirme teknolojileri ile kömür oluşum sürecinde ve üretim sırasında kömüre karışan inorganik maddelerin(özellike kükürt ve kül yapıcı çeşitli mineraller) bir kısmını kömürden ayırarak azaltma veya nem oranını düşürerek kalori değerini yükseltmek mümkün olabilmektedir. Bu prosesler daha çok fiziksel olarak uygulanır.

Kömürün kullanım amacına yönelik olarak :

►kırma/öğütme

►eleme/boyutlandırma

►susuzlandırma

►yıkama

İşlemlerinden oluşmaktadır.

Kırma/öğütme: Kömürü mineral maddeler ile piritik kükürt gibi safsızlıklardan temizleyebilmek için öncelikle içindeki safsızlıklarla kömür arasında bir serbestleşme olması gerekir. Kömür iri boyutta olduğu zaman taşıma,depolama,hazırlama vb işlemler daha kolay ve ekonomik bir şekilde gerçekleştirilebilir.

Kömürün yıkanabilirliği: Uygun aralıkta seçilen farklı yoğunluktaki ağır sıvıların hazırlanmasından sonra kömür numunesi en düşük yoğunluktan başlayarak her bir ağır sıvıda yüzdürme batırma işlemine tabi tutulur böylece kömürün içindeki istenmeyen maddeler fiziksel olarak ayrılır.

Susuzlandırma: Yıkanmış kömürdeki suyun çeşitli işlemlerle uzaklaştırılmasıdır.

Bu fiziksel işlemlerin yanısıra çeşitli termokimyasal işlemlerle kömürün verimi ve zararlı etkileri azaltılabilir. Bu proseslerden en önemlileri piroliz,sıvılaştırma ve gazlaştırmadır.

Piroliz, Sıvılaştırma ve Gazlaştırma

Oksijenin olmadığı bir ortamda yüksek sıcaklık etkisiyle meydana gelen termal bozunmaya piroliz denir. Piroliz sonucunda gaz karışımı,sıvı karışımının(ortam şartlarında kondense olan sıvı) yanısıra karbonce zengin kok materyali elde edilir. Aynı zamanda hidrojen teknolojisi için H elde edilir.

Sıvılaştırma piroliz olayına benzerdir fakat elde edilen ürün sıvıdır. Sıvılaştırmadan elde edilen ürün dizel yakıt olarak kullanılabilmektedir.

Herhangi bir karbon(C) materyalinin az oksidatif ortamda termal bozunmasına gazlaştırma denir. Gazlaştırma sonucunda sentez gazı elde edilir geriye kalan ksısım da kok tur.Sentez gazı üretilmesinin amacı:

►kimyasal üretim

►elektrik üretimi

►sıvı yakıt ve hidrojen üretimi

►boru hatları ve petrokimya

Endüstrisinde kullanılır. Bu proseslerin genel amacı kömürden kok elde etmek,kömürün kalitesini yükseltip en yüksek verimle kullanmak. Aynı zamanda kömürdeki zararlı minerallerin ve kimyasalların etkisini en aza indirgemektir.

Sonuç

Elektrik üretiminde önemli bir paya sahip olan kömür fosil bir kaynaktır. Çevresel etkileri olumsuz olan kömürü mevcut teknolojileri iyileştirip,modern,temiz ve yeni teknolojilerle çevresel etkilerini azaltıp daha verimli kullanmak mümkün olabilmektedir.