Atom Modelleri |
1. Bölüm

Günümüz teknolojisi ve bilimi ile atomaltı parçacıkları inceleyebiliyoruz. Peki atoma dair ilk düşünceler ne zaman ortaya çıktı? İlk atom modelleri ve birbirinden farkları neler? Atom Modelleri yazı dizimizin bu bölümünde atoma dair ilk düşünceleri ve Dalton ile Thomson atom modellerini inceliyoruz.

A- A+

23.01.2015 tarihli yazı 15676 kez okunmuştur.

Atom Modelleri Atom Dalton Atom Modeli Thomson atom modeli Thomson üzümlü kek modeli üzümlü kek modeli John Dalton Atomaltı Parçacıklar Kimya Demokritos

Atoma dair ilk bilimsel araştırmalar 19. ve 20.yüzyıla dayansa da, atom ile ilgili ilk fikirler aslında milattan öncesine dayanır. Milattan önce 5.yüzyıl dolaylarında yaşayan Yunan filozoflar Demokritos ve Leukippos’a göre maddenin bölünemez en küçük parçası, Yunancada bölünemez anlamına gelen (atomus) atomdur. Demokritos’a göre, bir maddeyi sürekli ikiye bölerek parçaladığınızda, parçalanmanın bittiği son noktada yani en küçük parçaya geldiğinizde atomla karşılaşırsınız. Ayrıca bu dönemde filozoflara göre atomların bir araya gelerek maddeleri oluşturması, atomların çengelli özelliklere sahip olmasından kaynaklanmaktadır.

►İlginizi Çekebilir: Elektronlar|1. Bölüm

Demokritos’a göre evren bölünemeyen atomlardan oluşur ve atomlar birbirinden nitelik olarak farklıdır. Atomların yeniden yaratılamayacağı ve yok edilemeyeceği gibi, birbirlerine çarpışarak etkileşime geçer ve maddeyi oluşturur. Asırlarca bu tür felsefik yorumlara önemli bir katkı yapılmazken, kimyasal deneylere ve ilkelere dayanan ilk atom modeli 1805 yılında İngiliz Kimyager John Dalton tarafından geliştirilmiştir.

Dalton Atom Modeli

John Dalton, bütün maddelerin atomlardan meydana geldiğini belirtmiştir. Kimyasal reaksiyonlarla ilgili deneyler yapan Dalton’a göre elementler biribirinin aynı olan atomlar içermektedir ve farklı elementlerin atomları birbirinden farklı özelliklere sahip olmaktadır. Buna bağlı olarak Dalton atom modeli 3 prensibe dayanır:

►Bütün maddeler atomlardan oluşur
►Elementlerin yapısındaki bütün atomlar aynı özelliklere sahip
►Kimyasal bileşikler, en az 2 elementin belli oranlarda bir araya gelmesiyle oluşur.

Günümüz modern atom kuramının her ne kadar temeli gibi görünse de atoma dair bulgular arttıkça Dalton atom modelinin de eksikleri ve hataları ortaya çıkmıştır. Öncelikle izotop atomlardan dolayı bir elementin bütün atomları aynı değildir ancak o dönemde nötronun keşfedilememesinden dolayı bu göz ardı edilmiştir. Ayrıca artık maddenin bilinen en küçük parçacığı atom değildir. Atom çekirdeğinin yaklaşık 70 çeşit parçacıktan oluştuğu (atomaltı parçacıklar) tespit edilmiştir. Ayrıca atomlar büyük çoğunluğu boşluklu olan bir yapıya sahiptir.

►İlginizi Çekebilir: Elektrik Nasıl Oluşur?

Thomson Atom Modeli

1897 yılında katot ışınlarını kullanarak elektronu keşfeden ve buna bağlı olarak da atomların daha başka parçacıklara da sahip olduğunu anlayan İngiliz fizikçi J.J. Thomson, bugün “Üzümlü Kek Modeli” olarak da bildiğimiz atom modelini geliştirmiştir. Bu modele göre atomlar, yapısında birbirine eşit sayıda proton (+) ve elektron (-) yüklü tanecikleri homojen olarak bulunduran ve (-) yüklerin, (+) yüklerin oluşturduğu gövdede rastgele dağıldığı taneciklerdir. Üzümlü kek modelinde üzümler (-) yükleri, kekin hamur kısmı ise (+) yükleri temsil etmektedir.

Ancak zamanla tespit edildiği gibi Thomson atom modelinin de yanlışları ve eksikleri bulunmakta. Örneğin kekin hamur kısmına benzetilen (+) yükler (protonlar) aslında çekirdekte çok küçük bir hacimde sıkışmışken (-) yükler (elektronlar) çekirdeğin etrafında büyük bir alanda bulunurlar. Ayrıca atomun çekirdeğinde protonlarla birlikte bulunan nötronlara dair herhangi bir fikir belirtmemektedir.


Kaynak:
►Boise State University
►Everything Science
►ChemHeritage