DC Motorlar Nasıl Çalışır? 1 |
Elektrikport Akademi

Günümüzde birçok alanda kullanılan DC motorlar nasıl çalışır? Gerek projelerimizde kullandığımız mini boyutlu, gerek endüstriyel alanda kullanılan yüksek güç kapasiteli DC motorların yapılarına ve çalışma prensiplerine birlikte bakalım.

A- A+

10.05.2015 tarihli yazı 66218 kez okunmuştur.

DC motorlar genel olarak 3 ana kısımdan meydana gelmişlerdir:

1.Endüvi

Endüvi, motorun dönen kısmıdır. Yani rotor dediğimiz, üzerinde iletken sargıların bulunduğu kısımdır. Bu iletken kısım bobinlerden meydana gelmiştir ve manyetik alan yardımıyla oluşan indüklenme, yine bu kısımda oluşur.

Endüktörün meydana getirdiği manyetik alan, rotorda bir tork meydana getirir. İstenen mekanik enerji yani dönme hareketi bu şekilde sağlanmış olur.

2. Endüktör(Stator)

DC motorlarda, bahsettiğimiz manyetik alanı endüktör meydana getirir. Endüktör kutupları mıknatıs ya da elektromıknatıslardan oluşmuştur. Her iki yapı da motorun gövdesinde sabit olarak bulunur. Örnek verecek olursak küçük oyuncak motorlarının içinde bulunan mıknatıslar endüktör işlevi görmektedir. Yüksek kapasiteli motorların ihtiyaç duyacağı fazla gücü elde etmek amacıyla kutup sayısı da artırılır.

Manyetik alanın oluşma prensibi ise şöyledir:

► İlginizi Çekebilir: Doğru Akım Motorları 1 | Elektrikport Akademi

Manyetik alan içinde akım geçen telde meydana gelen kuvvet, mekanik hareketin temel kaynağıdır. Bu hareket, sağ el kuralı dediğimiz; akım (I), manyetik alan (B) ve kuvvet (F) elemanlarının birbirine dik olduğu sistem ile açıklanır. Şekilde manyetik alan çizgileri N kutbundan S kutbuna sabit ve süreklidir. Fakat 1 ve 2 numaralı kollarda, akımların birbirine göre ters yönde olması, meydana getirecekleri kuvvetlerin de ters yönde olmalarına neden olur ( F1 ve F2 ). Bu ters yönlü kuvvetler devridaim sağlayarak sürekli bir dönme meydana getirirler.

3.Kollektör ve Fırçalar

Rotora bağlı ve uç kısmında yer alan parça kollektör adını alır. Endüvide yer alan bobinlere kollektör yardımıyla gerilim iletilir. Bakır dilimlerin rotor mili etrafında bir araya getirilmesiyle oluşan kollektöre, rotordaki sargıların uçları bağlıdır. Bu dizayn da yine tork un devamlılığı için gereken önemli faktörlerden biridir.

Fırçalar ise motora uygulanan gerilimin alındığı ilk yerdir. Bu gerilimi kollektöre iletir ve yukarıda anlattığımız elektromekanik olayların başlamasını sağlar. Kömür veya sürtünmeye dayanıklı başka bir iletken malzemeden yapılmışlardır. Bu noktada önemli olan, fırçanın arkasında yer alan yay basıncının iyi ayarlanmasıdır. Normalden fazla bir basınç, fırçanın kollektöre fazla sürtünmesine, bunun sonucunda kollektör dilimlerinin bozulmasına veya rotorda aşırı ısınmalara sebep olabilir.