Elektrikli Cihazların Güvenilirliğini Nasıl Kontrol Edebiliriz?

Teknoloji çağının getirdiği yaşam tarzı, her gün çeşitli elektrikli cihazları kullanmamızı gerektirir hale geldi. Elektrikli cihazlarla iç içeyiz ve bazen onlar bizim en büyük yardımcılarımız bazen de en büyük düşmanımız olabiliyor. Peki elektrikli cihazlara ne kadar güvenebiliriz? Sağlığımızı etkilemeyeceklerini ya da sevdiklerimizi tehlikeye sokmayacaklarından nasıl emin olabiliriz? Okuyacağınız bu yazı, elektrikli cihazlarınıza olan güveninizi tazelemenize yardımcı olacak.

A- A+

21.11.2014 tarihli yazı 12175 kez okunmuştur.

Öncelikle açıklık getirilmesi gereken ilk nokta, sahte markalı ürünlere hiçbir zaman güvenilmemeli ve mümkünse satın alınmamalı. Çünkü aşağıda sıralayacağımız güvenlik kriterlerini karşılayacak hiçbir teste tabi tutulmamış olabilirler –muhtemelen de tutulmazlar-.

Görsel-1: Erdil Yaşaroğlu'nun Çin Malı Ürünleri Konu Alan Karikatürü

►İlginizi Çekebilir: Raylı Sistemlerde Kaçak Akım ve Testi |Ray İzolasyonu

Gerçek markalar size kalitenin yanı sıra güvenlik de sağlamak zorundadırlar. Her gün kullandığınız cihazların etiketlerinde ya da adaptörlerde karşınıza çıkan bazı işaretlemeler, o ürünlerin hangi kurumlarca ya da hangi standartlara göre onaylı olduğunu gösterir ve bu onayları genellikle internet üzerinden de sorgulayıp emin olabiliriz.

Görsel-2: Adaptör Üzerindeki Güvenlik İşaretlemeleri

Güvenlik İşaretlemeleri Nelerdir?

Görsel-3: Güvenlik İşaretlemeleri Sembolleri

►İlginizi Çekebilir: Elektriksel Güvenlik Test Cihazları (CE Test Cihazları)

Yukarıdaki sembollerden bir ya da birkaç tanesini elektrikli cihazlarınızın üzerinde muhakkak daha önce görmüşsünüzdür. Peki bu işaretlemeler tam olarak ne anlama geliyor?

►CE İşaretlemesi

CE işaretlemesi, “European Conformity” kelimelerinin kısaltmasıdır. Avrupa ekonomik bölgesi diye adlandırılan bölgede (bizim de dahil olduğumuz) geçerliliği olan bu işaretleme giderek tüm dünyada yaygınlaşmaktadır. Bunun sebebi de IEC (International Electrotechnical Commission) kurumunun hazırladığı güvenlik standartlarının diğer bölgelerde hazırlanan güvenlik standartlarına da öncülük etmesidir. Ürünlerine CE işareti yerleştirmek isteyen üreticiler, ürünlerini IEC standartlarına göre test etmeli ya da yetkili laboratuarlara test ettirmeli ve buna yönelik onaylı kuruluşlar tarafından verilebilen test raporlarına sahip olmalıdır. Tabi bu işaretlemenin de sahtesini kullanan firmalar yok değil ancak üretici ve tüketici bilinci yükseldikçe sayıları giderek azalıyor.

CE işaretinin sorgulatılması genellikle testlerin yapıldığı laboratuarların yayınladığı raporlar aracılığıyla gerçekleştirilebiliyor.

►CSA İşaretlemesi

CSA işaretlemesi, Kanada merkezli kar amacı gütmeyen ve artık son yıllarda tamamiyle küresel anlamda yayılan CSA kurumunun, kendi hazırladığı standartlara göre verilmektedir. Bu işaretleme Kanada’ya ihraç edilmek istenen ürünler için bir zorunluluk oluşturuyor olsa da Kanada’ya ihraç edilmeyen ürünlerde de güvenlik göstergesi olarak kullanılabiliyor.

CSA işaretlemesi, CSA’nın resmi sitesindeki veritabanı aracılığıyla doğrulandırılabiliyor. Aşağıya tıklayarak siz de bu işaretlemeye sahip olan ürünlerinizi sorgulayabilirsiniz:

CSA sertifikasyon sorgulama

►UL İşaretlemesi

Her ne kadar görünüşü ters R ve U gibi gözükse de bu işaret iki şekilde de yer alabiliyor (direkt olarak UL olarak da yerleştirilebilir). CSA’ya benzer bir kuruluş olan UL’in farkı bu işaretlemenin Amerika Birleşik Devletleri’ne ihraç edilmek istenen ürünler için bir zorunluluk oluşturması.

UL işaretlemesi de CSA’da olduğu gibi internet üzerinden sorgulanabiliyor. Aşağıya tıklayarak ilgili sayfaya ulaşabilirsiniz:

UL sertifikasyon sorgulama

Bu işaretlemelerin dışında başka kuruluşlara ait diğer işaretlemeler daha bölgesel işlevlik görse de onlarla da hergün karşılaşabiliyoruz.

Görsel-4: Güvenlik İşaretlemeleri Sembolleri

►İlginizi Çekebilir: Standardlar Haftası |ISO ve TSE

►ENEC İşaretlemesi

ENEC, Avrupa’da geçerliliği en yüksek olan kuruluşlardan biri. CE’ye benzer standartlar doğrusunda onay verse de onu CE’den ayıran nokta, CE’nin onaylı laboratuvarlarca verilebilmesine rağmen, ENEC işaretini yalnızca kuruluşun kendisi tarafından test edilen ürünlere veriyor olması. ENEC aynı zamanda CE’ye göre sorgulanması daha kolay bir işaret. Tıpkı UL ve CSA’da olduğu gibi kendi sitesinden sorgulama yapabiliyorsunuz:

ENEC onay sorgulama

►VDE İşaretlemesi

VDE işaretlemesi Almanya’ya ihraç edilebilir anlamına geliyor ve Almanya da güvenlik standartları konusunda hassas ülkelerin başında geliyor. Almanyadaki test laboratuarları küresel çapta birçok şirketin ürünlerini test ettirmek için ilk başvurdukları yerlerden oluyorlar. VDE işaretlemesini de aşağıdaki linkten sorgulayabilirsiniz:

VDE onay sorgulama

►ROHS İşaretlemesi

Rohs işaretlemesi son zamanlarda önemi daha iyi anlaşılan işaretlemelerden biri. Rohs işareti satın aldığımız ürünün doğaya uyumluluğunu ifade ediyor. Tabi burada kastedilen konu çok geniş bir alanı kapsıyor ve öncelikle enerji verimliliği ön plana çıkıyor. Enerji verimliliği en başta kişisel güvenlik açısından önemli gözükmese de uzun vadeli düşünüldüğünde bu işaretlemeye sahip ürünler çevre dostu olduklarından tercih edilmeleri herkes için faydalı.

►TSE İşaretlemesi

Yazımıza daha birçok kuruluşun işaretlemesini ekleyebiliriz ancak en önemlilere ve karşımıza en çok çıkanlara ağırlık verdiğimiz için son olarak ülkemizde bu alandaki en büyük kuruluş olan TSE ile yazımızın bu kısmını noktalayacağız. TSE hepimizin bildiği bir işaretleme ve her elektrikli aletler dışında da sürekli karşımıza çıkyor. TSE işaretlemesi alabilmek için CE’ye benzer koşulların yerine getirilmesi gerekiyor yani Avrupa standartlarında güvenlik önlemlerinin alınması mecburiyeti bulunmakta. TSE de diğer birçok kuruluş gibi internet sitesi üzerinden işaretleme sorgulama imkanı tanıyor:

TSE onay sorgulama

Görsel-5: Multimetre

►İlginizi Çekebilir: Dünyanın En "Sessiz" Test Odası |IBM Laboratuvarı

İşaretlemelere Sahip Olmak İçin Ne Yapmak Gerekli?

İşaretleme kuruluşları ürünlerin teknik özelliklerine göre ya da kullanım alanlarına göre güvenlik standartları oluşturuyor ve bu standartlara göre ürünlerin test sonuçları değerlendiriliyor (Örneğin, CE işaretlemesi için IEC 60950-1 kodlu standart bilgi teknolojileri cihazlarını kapsarken, IEC 60598-1 standardı aydınlatma ürünlerinin güvenlik kurallarını belirlemektedir.)

Güvenlik standartları çeşitli kuruluşlar tarafından değişik isimlerle adlandırılıyor olsalar da genellikle aynı güvenlik testleri etrafında birleşiyorlar, standartların farkları test sonuçlarının değerlendirilmesi noktasında ortaya çıkabiliyor.

Görsel-6: Elektrik Panosu Testi

Bir elektrikli cihazın güvenliğinin sorgulandığı temel testler genelde dielektrik dayanımı, izolasyon direnci, kaçak akım testi ve eğer cihazda topraklama mevcutsa toprak devamlılığı testidir. Bazı standartlar bu testlerin hepsini kapsamayabilir bunun sebebi ürünün kullanım amacının ya da kullanım şeklinin tehlike oluşturmayacak şekilde tasarlanmasından kaynaklanabilir. Yüksek kapasitans bulunan cihazlarda bu testlere ek olarak kapasite boşalması testleri de yapılmaktadır. Bu testlerin dışında elektromagnetik yayılımların ölçüldüğü testler ve mekanik testler olarak adlandırılan sağlamlık, ısıya dayanıklılık, darbeye ya da düşmeye dayanıklılık gibi testler de mevcuttur.

Kaynak:

►CSA group
►UL
►TSE
►ENEC
►VDE
►Wikipedia