Elektriksel Ark Kazaları ve Güvenlik Sorunları

Elektrikte tehlike oluşturan nedenler çeşitlendirilebilir. Bu doğrultuda en iyi koruma çalışmaya başlamadan önce bütün ekipmanların enerjisini boşaltmaktır. Aksi takdirde çarpma ve ark gibi tehlikeler söz konusu olabilir.

A- A+

03.10.2016 tarihli yazı 14202 kez okunmuştur.

Kazaların 1 Numaralı Nedeni: Dikkatsizlik

Ark ve diğer elektriksel kazaların nedenleri incelendiğinde 'dikkatsizlik' faktörü ön plana çıkıyor. Ne olursa olsun kişinin dikkatini dağıtacak yorgunluk, güçsüzlük, rahatsızlık gibi durumlar göz ardı edilmemelidir. Güvenlik prosedürleri atlanmamalı, korumasız çalışılmamalı, gerekli önlemler alınmadan enerji iletkenlerine temas edilmemelidir. Ameliyat ortamında sorunlu elektrikli ekipmanlar da bir tehlike arz edebilmektedir. Bu sebeple herhangi bir kaza söz konusu olmaması için bu gibi durumlara dikkat edilmeli.

Not: Ekipmanların enerjisi kesildiğinde arktan ölen ya da yaralanan olmamıştır. Ancak enerjinin kesilmesinden sonra statik elektrik oluşup oluşmadığına dikkat edilerek gerekli önlemler alınmalıdır. Dolayısıyla elektrik sektöründe çalışan kişilerin eğitimli olmaları, kişisel koruma ekipmanları, iş sağlığı ve güvenliği ve yangından korunma kanunları ile ilgili eğitimleri almış olmaları gerekmektedir. Keza aşırı akım koruma cihazlarının uygulanması da oldukça önemlidir. Böylece kazaya bağlı yaralanma ve ölüm sayıları önemli derecede azalacaktır.

►İlginizi Çekebilir: Elektrik Neden ve Ne Zaman Çarpar?

Ark Şiddetini Ne Belirler?

Ark şiddeti aşağıdaki durumlardan birine ya da birkaçına bağlıdır:

► Kısa devre akımı
► Gerilim
► Ark aralığı
► Ark mesafesi
► Aşırı akım koruyucu cihazının açılma süresi

Aşağıdaki videoda arkın vücuttaki etkisini gösteren 100 A'lik ağır çekim örneğini izleyebilirsiniz. Videoda görüldüğü gibi temas noktasında gövde pozisyonu da önemlidir.

Ciddi seviyede ark oluştuğunda aşırı akım koruma cihazı (sigorta ya da devre kesici) akımı keser. Bir işçinin ark sırasında maruz kalabileceği enerji miktarı, arıza sırasında aşırı akım koruma cihazının toplam I²*t'si ile doğru orantılıdır.

Yüksek akım ve uzun pozlama süresi daha çok enerji üretir. Olumlu ve etkin bir şekilde kontrol edilebilir tek değişken, ark söndürme için gereken zamandır. Yani akım koruma cihazının devreye girmesi durumu. Bir ark süresini ve olay enerjisini azaltmak için en pratik yol, elektrik sisteminde OKKB kullanmaktır.

Büyük Patlama Etkisi

Bir ark sırasında; hızla genişleyen gazlar, basınç dalgaları ya da hava, patlamalara neden olabilir. Patlamada açığa çıkan gazlar erimiş metal parçacıklarını saçar. Büyük patlama basınçları saatte 700 mili aşacak derece de hızla meydana gelir. Örneğin, yüksek sıcaklıklarda bakırın 67.000 kez kütlesi değiştiğinde bir hızlanma söz konusu olur ve buharlaşma devreye girer. Santral kapılar gibi büyük nesneler bile son derece yüksek hızlarda benzer durumları yaşarlar. Bazı durumlarda baraların tamamen duvarlar aracılığıyla santral muhafazaları ihraç edilmiştir.

►İlginizi Çekebilir: Elektrik Çarpmasının İnsan Üzerindeki Etkileri

Işık ve Ses Efektleri

Ark tarafından oluşturulan yoğun ışık, tehlikeli ultraviyole ışınları yayar. Gerekli koruma sağlanmadığı sürece geçici veya kalıcı körlüğe neden olabilir. Patlamalar ve basınç dalgaları 160 dB'e ulaşan bir ses dalgası yayabilir. Bu da kalıcı işitme kaybına neden olabilir.

Kaynak:

►Electrical-engineering-portal