Hidrolik Sistemler 2. Bölüm |
ElektrikPort Akademi

Mekanik enerji, pompa yardımı ile hidrolik enerjiye dönüştürülür. Bu yazımızda hidrolik pompanın ne olduğunu, hidrolik pompa çeşitlerini ve pompa seçerken dikkat etmemiz gereken kriterleri sizler için inceledik.

A- A+

01.10.2016 tarihli yazı 14777 kez okunmuştur.

Bir hidrolik sistemin en önemli elemanı hidrolik pompalardır. Pompaların işlevi, hidrolik yağı sisteme basarak mekanik enerjiyi hidrolik enerjiye çevirmektir. Bir nevi hidrolik yağın yerinin değiştirilmesi prensibi denilebilir. Pompalar yardımıyla akışkana enerji yüklenir. İlk olarak emiş hattından yağ çekilir ve sonra hacimsel bir küçülme sonucu hidrolik yağı basınç hattına basarlar. Pompa seçimi yaparken çalışma basıncına ve akışkan debisine dikkat edilmelidir. Aksi takdirde pompanın sisteme yeterli debide akışkanı basamadığı ve basıncın da yeterli olmadığı durumlarda sistemde istenen fonksiyonları yerine getirmek mümkün olmayacaktır.

Bir hidrolik devrede hidrolik pompanın gösterimi

►İlginizi Çekebilir: Hidrolik Sistemler | 1. Bölüm

Hidrolik sistemde kullanılan yağın viskozitesi pompanın çalışma şekline uygun seçilmemiş ise bu pompanın verimine olumsuz etki eder ve emişini zorlaştırır. Pompadaki sürtünme kayıpları mekanik verim kategorisinde yer almaktadır. Örneğin pompanın mekanik verimi % 94 olarak ifade edildiğinde pompanın giriş gücünün % 6'sının iç sürtünmeler nedeniyle kaybedildiği anlaşılır. Pompanın hacimsel verimi ise iç kaçaklar ve sızıntılar ile tanımlanır.

Pompanın Toplam Verimi = Mekanik Verim × Hacimsel Verim

Pompanın toplam verimini belirlerken pompanın tipi de etkili olmakla beraber, çalışma koşulları büyük önem taşımaktadır. Uygulamada pompa performansı akışkanın viskozitesi, yoğunluğu, sıcaklık ve emiş koşulları gibi birçok faktörden etkilenebilmektedir. Bu faktörlerin yanı sıra öyle iki faktör vardır ki bunlar performans etkisinde en önemli paya sahiptir. Bunlar tahrik mili hızı ve çalışma basıncıdır.

Örnek bir hidrolik pompanın kesit görüntüsü

Hidrolik Pompa Çeşitleri

Hidrolik pompalar 3 ana tipte imal edilirler;

Dişli pompalar

►İçten dişli pompalar
►Dıştan dişli pompalar

►Dişli Pompaların Avantajları
İmalatı kolay ve ucuzdur.

►Dişli Pompaların Dezavantajları
Sesli çalışır.
Yüksek basınçlara çıkılamaz.
Arızalandığında tamiri mümkündür değildir.
Kısa ömürlü
Sabit deplasmanlı
Debi – basınç kontrolü yok.
Verimleri düşüktür. Pompanın aşınmasıyla verim hızla düşer.

►İlginizi Çekebilir: Endüstriyel Tahrik Sistemleri

Paletli pompalar

►Sabit deplasmanlı
►Değişken deplasmanlı
►Çift kademeli tandem

Paletli Pompaların Avantajları
Sessiz çalışır
Verim yüksektir
Yenilenmesi çok basit ve ekonomiktir
Bakımları pompa yerinden sökülmeden çok kısa sürede yapılabilir

Paletli Pompaların Dezavantajları
Dişli pompalara göre daha pahalıdırlar
Yüksek basınçta (300 barın üzerinde ) çalışmaz

Pistonlu pompalar

►Radyal
►Eksenel

Pistonlu Pompalar

300 – 400 bar aralığında kullanılabilen, yüksek verimli yüksek basınç pompalarıdır.
Mobil ve endüstriyel hidrolikte birçok kritik uygulamada tercih edilirler.