İnsan Beyin Dalgalarını Kullanabilen Telepresence Robotlar

Deneysel aşamada bulunan ve beyin dalgalarını kullanarak yön bulma, hareket etme gibi kabiliyetlere sahip telepresence robotların ileride engelli bireylerin hayatını kolaylaştırması beklenmektedir. Günümüzde teknolojiyle insan makine etkileşimi daha da artmakta ve insan beyninin ürettiği sinyaller de robotları kontrol etmek için pratik bir yol olarak düşünülmektedir. Bu yazımız da beyin sinyallerini kullanan bu muhteşem robotların ne işe yaradıklarını göreceğiz.

A- A+

16.02.2016 tarihli yazı 12098 kez okunmuştur.

Telepresence Robotlar Ne İş Yaparlar?

Telepresence kavramının dilimizde net bir karşılığı olmasa da basitçe aynı anda birden fazla farklı yerlerde sanal olarak bulunabilme durumunu ifade etmektedir. Telepresence daha çok video konferanslarında kullanılan bir kavram olmakla birlikte robotik gibi alanlara da girmiştir.

Telepresence daha çok video konferanslarında kullanılan bir kavramdır. (Resim: Cisco)

►İlginizi Çekebilir: İnsan Beyni ve Grafen Projeleri

Telepresence robotlar ise insanların fiili olarak bulunmaması gereken nükleer, kimyasal felaketler gibi senaryolarda, sağlık alanında, askeri casusluk gibi birçok görevde kullanılması öngörülmüş insan kontrolünde çalışan robotlardır.

The Big Bang Theory isimli dizinin 4. Sezon 2. Bölümünde Sheldon karakterinin kendisinin yerine dışarı çıkacak bir telepresence robot tasarladığı eğlenceli bir sahne bulunmaktadır.

►İlginizi Çekebilir: Beyin İnceleme Yöntemleri

Telepresence robotların kullanılabileceği alanlar oldukça geniş olsa da bu yazımızda İtalyan ve İsviçreli araştırmacıların geliştirdiği, özellikle engelli bireylerin hayatını kolaylaştıracağı düşünülen ve temel odak noktası insan beyin dalgalarını kullanabilme yeteneği olan telepresence robotlar üzerinde yoğunlaşacağız.

İnsan Beyin Dalgalarını Kullanabilen Telepresence Robotlar Nasıl Çalışır?

İtalyan ve İsviçreli araştırmacılar tarafından deneysel prototipi oluşturulan robot, insan düşünceleriyle yönlendirilmektedir. Kullanıcı, beyin dalgalarını tespit eden bir başlık yardımıyla düşüncelerini kullanarak robota yön verir. Robot engelleri aşmak ve en iyi yolu belirlemek gibi detaylarla ilgilenir ve kullanıcının yapmasını istediği görevleri yerine getirir. Robot esasen hareketli bir platform üzerine yerleştirilmiş bilgisayarın kamerasıyla kullanıcının çevreyi görmesini sağlar.

Beyin sinyallerini kullanan telepresence robotlarla engelli bireylerin hayatlarını kolaylaştırmak hedeflenmektedir. (Resim: MIT Technology Review)

Kullanıcılar Elektroensefalogram (EEG) sensörleri ile donatılmış bir başlık takarlar. EEG, beyin dalgaları aktivitesinin elektriksel olarak izlenmesini ölçen yöntemdir. Kullanıcıya bir elektrik akımı verilmediğinden ağrı ya da acı hissetme gibi bir durum da söz konusu değildir. Elektroensefalografla elde edilen kayıt da, elektroensefalogram (EEG) diye adlandırılır. Bu teknik, 1929'da Alman ruh bilimci Hans Berger tarafından geliştirilmiştir. EEG'de çekim küçük elektrotların kafa derisine yerleştirilmesiyle gerçekleşir. Bu elektrotların ikisi arasındaki elektriksel potansiyel değişiklikler bilgisayara kaydedilir ve sonuç yorumlanarak, beyinsel hastalıkların tedavileri geliştirilmeye çalışılır.

Elektroensefalografi tekniği 1929'da Alman ruh bilimci Hans Berger tarafından geliştirilmiştir.

Telepresence robotlar ise içerdikleri bir yazılım sayesinde bu sinyalleri yorumlayarak ileri-geri, sağ-sol gibi hareket komutlarına dönüştürüp yön bulma eylemini gerçekleştirirler. Robot kullanıcılardan aldıkları yönergeleri takip ederken aynı zamanda kendi karar verme mekanizmasına da sahiptir. Önündeki engelleri algılayacak kızıl ötesi sensörler ve en kısa yolu seçmek, hızlanmak yörünge değiştirmek gibi kararları vermesini sağlayacak yazılımlarla da donatılmıştır. Bu tasarımın engelli bireylerin hayatlarına büyük oranda katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Proje üzerinde alışan İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü’nde araştırmacı bilim adamı Robert Leeb, “ Yatağa bağımlı bir engelli birey, bu robotlar sayesinde tekrar aile yaşamına katılabilir.” diyerek robotun tasarlanışının asıl amacının da engelli bireylerin hayatlarını kolaylaştırmak olduğunu belirtmiştir. Robot hem engelli hem de engeli bulunmayan bireyler üzerinde denenmiş ve iki grupta da aynı başarılı sonuçları vermiştir. Bu sonuçlar Proceedings of the IEEE üzerinde yayınlanmıştır. Ayrıca araştırmacılar yeni fikirler de üretmişlerdir. Beyne monte edilebilecek sensörlerle kullanıcılara daha etkili kontrol kabiliyeti sağlanacağı da düşünülmüştür. Fakat bakımı ve kurulumu zor olan bu yöntem kullanılma açısından sakıncalı olduğu düşünülerek rafa kaldırılmıştır. Yine kolay kuruluma sahip kafa bantları ve beyin-bilgisayar bağlantılarını sağlayacak ergonomik tasarımlar üzerinde çalışmalar devam etmektedir. Avusturya Graz Teknik Üniversitesi BCI Enstitüsü yöneticilerinden Gernot Muller “Beyin- bilgisayar ara yüzleri son beş yılda klinikler ve laboratuvarların dışında ev ortamında da kullanılabilecek hale gelmiştir. Yeni tasarımlarla insanların daha kolay kullanabileceği cihazlar olacaklardır.” Diyerek bu teknolojinin geleceği hakkında ipuçları vermektedir.

Beyin Sinyallerini Kullanan Robotların Geleceği

Günümüzde beyin makine ara yüzünü oluşturacak çok yüksek kaliteli sensörler olmasa da yapılan tasarımlarla insan beyninden alınan sinyallerin en sağlıklı ve anlamlı komutlara dönüştürülmesi hedeflenmektedir. Şu an için tek bir amaca odaklanmış gibi gözüken EEG tabanlı beyin bilgisayar ara yüzleri ileride geliştirilecek sensörlerle pek çok farklı uygulamada kullanılabilecektir. Robert Leeb tıpkı cep telefonları gibi herkes tarafından kolayca kullanabilecek beyin- bilgisayar bağlantısını sağlayacak teknolojilerin ileride çok popüler olacağını düşündüğünü belirtmiştir. Neler yapılabileceğinin sınırını tamamen insan hayal gücünün belirleyeceği bu teknolojinin ileride hayatımızı kolaylaştıran muhteşem icatlara yol açacağı düşünülmektedir.

Kaynak: