Matematikçilerin Prensi |
Carl Friedrich Gauss

Alman matematikçi ve bilim insanı Carl Friedrich Gauss matematikçilerin prensi olarak anılır. 1700 ve 1800’lü yıllarda matematikte çığır açmış alman matematikçi jeodezi, geometri, elektrik, manyetizma ve astronomi gibi bilim dallarına ufuk açmıştır. 23 Şubat, Gauss’un ölüm yıl dönümü olması itibariyle bu yazımızda onun hayatını ve başarılarını anlatacağız.

A- A+

22.02.2014 tarihli yazı 97046 kez okunmuştur.

Matematikçilerin prensi ve antik çağlardan bu yana yaşamış en önemli matematikçi olarak bilinen Gauss matematik ve bilimde birçok etki bırakmıştır. 30 Nisan 1777 tarihinde Almanya’nın Braunschweig kentinde doğmuş ünlü matematikçi, çocukken matematik derslerinde yaptığı ilginç hesaplamalar ile öğretmenlerinin ilgisini birden çekmiştir. Özellikle öğretmeni derste öğrencilerden 1’den 100’e kadar sayıları toplamasını istedikten hemen sonra çok çabuk bir şekilde bu toplamı hesaplaması öğretmenini çok etkilemişti.

Aslında yaptığı yöntem çok basitti:

(1+100)=(2+99)=(3+98)=… =101

1+2+3+..+99+100=101x50=5050

Bu mantıkla sayıları toplamıştı Gauss. Ancak o yaştaki bir çocuğun bu mantığı düşünmesi öğretmenleri tarafından hayretle karşılanmıştı. Bu çözüm ona aslında matematikteki ünlü Gauss Yasası'nın temelini oluşturuyordu.

Carl Friedrich Gauss (1777-1855)

► İlginizi Çekebilir: Telefonun Hikayesi | Alexander Graham Bell

Carl Friedrich Gauss, 1795 yılında Göttingen Üniversitesi’nde öğrenim görmeye başladı. Burada 3 yıl öğrenim görürken pergel ve cetvel kullanarak düzgün bir on yedigen nasıl çizildiğini bulmuştur. Ayrıca pergel ve cetvel kullanılarak her çokgenin çizilemeyeceğini bulmuştur. Bu yüzden Gauss’un doğduğu şehir olan Braunschweig’ta on yedi köşeli bir kaide üzerine yükselen bir heykeli yapılmıştır.

Gauss 1799’da kanıtladığı doktora tezinde karmaşık sayılar üzerine tanımlanmış bir polinomun en az bir kökü olduğunu öne sürerek karmaşık sayılar kavramının olgunlaşmasında önemli rol oynamıştır. Yani cebirsel bir denklemin a+ib şeklinde bir kökü olduğunu göstermiş ve karmaşık düzlemi kurmuştur. Bu yüzden karmaşık düzleme Gauss Düzlemi de denir. Ayrıca i*i = -1 olduğunu da ilk Gauss göstermiştir.

Braunschweig Şehrindeki Gauss Heykeli

► İlginizi Çekebilir: Bilgisayarın Babası | Charles Babbage

Gauss’un 1801’de yayımlanan sayılar kuramı üzerine yazdığı en önemli eseri Disquistiones Aritmeticae’dir. Daha sonra astronomi ile ilgilenmeye başlamış, bir asteroidin yerini matematiksel olarak belirleyerek keşfine olanak sağlamıştır. Ayrıca matematiğin önemli yöntemlerinden en küçük kareler yöntemini yine Gauss bulmuştur ve bu yöntemi jeodeziye sokmuştur.

1831 yılında Gauss, fizik profesörü Wilhelm Weber ile çalışmaya başlamıştır. Beraber elektrik ve manyetizma üzerinde birçok araştırma ve deney yaptılar. Birlikte ilk elektromanyetik telgrafı icat ettiler. Gauss’un kendi bulduğu matematiksel Gauss Yasası elektriksel akı ve genel çekim kuvvetinede uygulanmıştır.

Göttingen Üniversitesi'nde Wilhelm Weber (Ayakta duran) ve Gauss'un Bir Arada Bulunduğu Heykel

Yukarıda anlattığımız gibi matematik, geometri, fizik, astronomi gibi birçok bilim dalına katkıda bulunsa da daha bahsetmediğimiz harita, jeodezi, optik gibi bilim dallarına da katkısı vardır. İsmi matematik ve fizikte birçok teorem ve formüle verilmiştir. Cgs sisteminde manyetik alan birimi 1 Gauss’tur. 2000’li yıllarda Almanya’da 10 DM (Deutsche Mark) üzerinde kendi resmi bulunmaktadır.

Üzerinde Gauss'un Resminin Bulunduğu 10 DM Banknotu

İki evlilik geçiren ve altı çocuk sahibi olan Gauss, 23 Şubat 1855’te 78 yaşındayken uzun süre yaşadığı Göttingen şehrinde vefat etti. Beyni araştırma için muhafaza edildi ve halen Göttingen Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde bir formalin içinde korunuyor.