Temel Elektrik Mühendisliği Eğitimleri |
3. Bölüm

Temel bilgilerimizi güncel tutmak adına başlattığımız temel elektrik mühendisleri eğitimi serimizin 3. bölümü ile sizlerleyiz. 20 soru ve cevabını sizler için derledik.

A- A+

27.05.2017 tarihli yazı 10538 kez okunmuştur.

1) Elektrikli aletler neden topraklanır?

Topraklamanın amacı cihaz üzerinde elektrik kaçağı ve kısa devre durumunda daha düşük dirence sahip olan toprak üzerinden elektrik yükü akar. Böylece arıza akımı insan vücudu üzerinden değil toprak üzerinden akacaktır. Topraklama arızanın giderilmesinde yardımcı olur. İnsanlar ve cihazlar için korunma sağlar.

2) Topraklama çeşitleri nelerdir?

a) Koruma topraklaması: Alçak gerilim tesislerinde kullanılır. İnsanları metal yüzeylerden geçen kaçak akımdan korumak için koruma topraklaması yapılır.
b) İşletme topraklaması: Elektik tesislerinde cihazların çalışması için topraklama yapılır. Her ülkenin değişen topraklama yönetmeliği vardır. Ülkemiz için orta gerilim topraklaması direnç üzerinden, yüksek gerilim topraklaması ise direkt şekilde yapılır.
c) Fonksiyon topraklaması: Bir amaca yönelik olan topraklamadır. Yıldırımdan korunma ve raylı sistemler topraklaması örnek verilebilir.

3) İndüktör nasıl kullanılır?

İndüktörler ani akım değişimlerine karşı koyma özelliğine sahiptir. Trafonun primer tarafına bağlandığı zaman sistemde oluşacak arıza akımına karşı koruma sağlar. Gecikmeli akım sorununu gidermek için kullanılır.

4) Bir trafoya ters bağlantı yapılırsa neden daha büyük kesicilere ihtiyaç vardır?

Trafoya ters bağlantı yapıldığında sekonder sargılar çekirdeğe yakın olduğundan ani akım, tam yük akımının 10-12 katı yüksek duruma çıkar. Bu durumda trafoyu çalışır durumda tutmak için büyük kesiciler kullanılır.

►İlginizi Çekebilir: Devre Kesicilerin 6 Temel Açma Ayarı

5) Akım trafosunda sınıf karakteristiği ne anlama gelir?

Akım trafosunda sınıf primer sargıdan anma akımı geçerken, sekonder sargı üzerinden geçen akımın sapma miktarıdır. Doğruluk sınıfı olarak da adlandırılır.

6) Trafo değerleri neden KVA olarak adlandırılır?

Trafo kayıpları akım ve voltaja bağlıdır. Akım ve voltaj arasında ki faz açısı trafonun KVA cinsinden derecelendirilmesi nedenidir. Trafolar bir yük olmadığından güç faktörü üzerinde etkisi yoktur.

7) Deri olayı nedir?

Deri olayı iletkenden geçen elektrik akımının homojen bir şekilde dağılmadan dış yüzeye doğru yaklaşmasıdır. Elektrik akımının yüzeye yaklaşması AA sistemlerde meydana gelir. Frekansın artması ile akım merkezden dış yüzeye doğru geçiş yapar.

8) Yüksek hızlı topraklama anahtarı nerelerde kullanılır?

Hızlı anahtarlama büyük jeneratörlerde kullanılır. Kayıpların engellenmesi ve sıcaklık artışının olmaması için hızlı anahtarlama yapılır.

►İlginizi Çekebilir: Topraklama Tipine Göre Dağıtım Şebekeleri

9) Alternatif Akım mı, Doğru Akım mı daha tehlikelidir?

Düşük frekanslı (50-60 Hz) AA sistemler aynı voltaja sahip DA sistemlerden tehlikelidir. Yüksek gerilim AA ve DA sistemler aynı derecede tehlikelidir. AA ve DA sistemlerde elektrik çarpmalarına karşı önlemlerin mutlaka alınmalıdır.

10) Tek faz trafo, 3 fazlı bir sistemde kullanılabilir mi?

Tek fazlı bir trafo, kaynağın üç fazlı 3 telli veya üç fazlı 4 telli olmasına bakılmaksızın, birincil iletkenleri üç fazlı sistemin herhangi bir iki teline bağlanarak üç fazlı bir kaynak üzerinde kullanılabilir.

11) Jeneratör şalteri ve basit şalter arasındaki fark nedir?

Şalterler arıza durumunda tüm sistemi kesen bir şalt ekipmandır. Temelde aynı olmaları ile sistem kapasitesi ve çalışma şekline göre değişiklik göstermektedir. Kullanılacağı alan için özel olarak üretilen şalterler kullanıldığı yere göre isimlendirilir.

12) Jeneratör ve alternatör arasında fark nedir?

Jeneratör ve alternatör, mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren iki cihazdır. Her ikisinde de elektromanyetik indüksiyon prensibi vardır. Tek fark imalat şeklinin farklı olmasıdır. Jeneratörler, sabit manyetik alan ile çalışırken; alternatörler, sabit endüvi ve dönen manyetik alan ile çalışır.

13) AA sistemlerin tercih edilme sebepleri nelerdir?

► İletim ve dağıtım için AA voltajını korumak kolaydır.
► AA tesis maliyetleri düşüktür.
► AA üretilen enerjini diğer seviyelere dönüştürmek kolaydır.
► Bir hat üzerinde arıza meydana geldiğinde sistemi kesmek kolaydır.

14) Bataryaların kullanım alanları nerelerdir?

► Koruyucu cihazların çalıştırılması ve trafo merkezlerinde acil aydınlatmada
► Otomobillerin, uçakların vb. çalıştırılması, ateşlenmesi ve aydınlatılmasında
► Buhar ve dizel demiryolları trenlerinde aydınlatma için.
► Telefon santralinde, laboratuvarlardafabrikalar da bir arz güç kaynağı olarak
► Hastanelerde, bankalarda, elektrik alanlarının mümkün olmadığı kırsal alanlarda acil aydınlatmada
► Elektronik cihaz, el terminali, şarj ünitesi olarak kullanımları artırılabilir.

15) Batarya kullanımının avantajları nelerdir?

► Taşınabilirliği kolaydır
► Saklanan enerji hemen kullanılabilir
► Güvenilir bir kaynak
► Enerji sabit bir şekilde kullanılır.

16) Elektrikli süpürgeler, ses kayıt ve oynatma cihazları, otomatlar, buzdolapları, torna tezgahlarında kullanılan motor türleri nelerdir?

► Elektrikli süpürgeleri - Evrensel motor
► Sesli aletler - Histerezis motoru
► Otomat - Gölgeli kutuplu motor
► Buzdolapları - Kapasitör bölünmüş faz motorları
► Torna tezgâhları - DC şönt motorları

17) DA motorlarının türleri nelerdir?

► Şönt motor: Başlangıç torku yüksek olmayan sabit hızlı motorlardır. Pompa, havalandırma, torna tezgâhlarında tercih edilir.
► Seviş motoru: Yüksek kalkış torku vardır. Hızı, yük ile ters orantılı değişir. Asansör, vinç gibi işlerde kullanılır.
► Bileşik motorlar: Yüksek başlangıç torkuna ve değişken hıza sahiptir. Yüksek atalet yükü olan asansörler, konveyör sistemlerde kullanılır.

18) AA sistemlerde gerçek güç, görünür güç ve reaktif güç nedir?

► Gerçek güç: Gerilim, akım ve güç faktörünün çarpımıdır, yani P = V x I x cos j’dir. Gerçek gücün temel birimi watt'tır. Yani W veya kW olarak ifade edilir.
► Görünür güç: Gerilim ve akımın bir ürünüdür. Görünür güç = V x I’dır. Görünen güç temel birimi volt- amperdir. VA veya KVA olarak ifade edilir.
► Reaktif Güç: Voltaj ve akım ile gerilim ve akım arasında ki faz açısının sinüs değeridir. Reaktif güç = V x I x sin j’dir. VAR veya KVAR olarak ifade edilir.

19) Trafolarda hangi yağ kullanılır?

Bir elektrik trafosunda yalıtım olarak trafo yağı kullanılır. Genellikle iki tip kullanılır. Parafin ve nafta esaslı yağlardır. Nafta yağı, parafin yağı ile karşılaştırıldığında daha kolay oksitlenmektedir. Parafin yağının oksidasyon oranı nafta yağınınkinden düşük olmakla birlikte, oksidasyon ürünü olan çamur, bir çökelme oluşturur.

20) Trafo yağları hangi parametrelere bağlıdır?

► Elektriksel parametreler: Dielektrik dayanıma, özgül dirence, dielektrik faktörüne
► Kimyasal parametre: Su içeriğine, asitliğe, çamur içeriğine
► Fiziksel parametreler: Viskozite, parlama noktasına bağlıdır.

Kaynak:

►electricalnotes.com