Steve Jobs' ın Liderlik Sırları - 1. Bölüm

Peki Steve Jobs’ ın Apple daki bu başarısı neye bağlıydı, nesi farklıydı ? Bu soruların cevabı için Steve Jobs’ ın son iki yılında yanından ayrılmayan ve kendi ağzından biyografisini oluşturan Walter Isaacson bu sırları Harvard Business Review dergisi için 10 maddede toparladı.

Ve söze şöyle başladı: “Bence Steve Jobs’un en büyük özelliği her işe kişiliğini katması. Tutkularını, yoğunluğunu ve aşırı duygusallığını ürünlerine aktardı. Huysuzluğu ve sabırsızlığı mükemmelliyetçiliğinin parçası oldu. Son görüşmelerimizden birinde neden çalışanlarına karşı sert olduğunu sordum. Bana, ‘Sonuçlara bir bak. Birlikte çalıştığım herkes akıllı. Hoşnut olmasalar iyi bir pozisyonda başka işe geçerler. Ama yapmıyorlar. Ortaya da harika işler çıkıyor’ dedi. Kendisinden ilham alan sadık iş arkadaşları hep yanında oldu. O yüzden Steve Jobs’tan ders çıkaracaksak, neler yaptığına bakmalıyız. Bir keresinde yarattığı en önemli şeyin ne olduğunu sordum. iPad veya Macintosh demesini bekliyordum. Cevabı şu oldu: ‘Apple şirketi. Çünkü dayanıklı bir şirket yaratmak iyi bir ürün ortaya koymaktan çok daha zor.’ Peki bunu nasıl başardı? Bana göre başarısının 10 anahtarı var…”

Jobs, 1997 yılında Apple’ a dönüşünde çok sayıda farklı Macintosh sürümlerinin olduğunu ve rastgele bilgisayar yelpazesi ile çevre bilimleri üretilmekteydi. Jobs, buna fazla dayanamadı ve bir gün ‘’Durun!!!’’ diye bağırdı. Eline bir kalem alıp beyaz panoya 2 satır ve 2 sütundan oluşan bir tablo çizdi. ‘’ İşte asıl ihtiyacımız bu’’ dedi. Sütunlerın üstüne ‘’Tüketici’’ ve ‘’Avantajlar’’; satırlara ise ‘’Masaüstü’’ ve ‘’Taşınabilir’’ yazdı. Ve ekibe şirketin bu dört hücre için harika ürünler tasarlama amacında olması gerektiğini söylemişti.  Bu durumda diğer tüm ürünlerin rafa kalkması gerekiyordu. Kimilerine göre Jobs bu kararla şirketi uçuruma doğru sürüklüyordu. O sırada Isaacson’ a ‘’ Neyi yapmayacağımıza karar vermek neyi yapacağınıza karar vermek kadar önemlidir’’ demişti.

Steve’ in odaklanma yeteği dışında gereksiz bileşenleri çıkararak sadeleştirme kabiliyeti de vardı. Apple’ ın ilk pazarlama broşüründe yer alan ‘’Sofistike bir ürünn temelinde sadelik vardır’’ diyerek herhangi bir Apple yazılımını gereksiz bir çok özellikle dolu olan ve her geçen gün daha da karmaşıklaşan Microsoft Word ile kıyaslamak gerekir. Apple’ ın bu sadelik arayışı sadece bir şeylerin başlangıcıydı.

Jobs’ ın bu sadelik anlayışı ise üniversiteden atıldığında sabahlara kadar oynadığı Atarisi’ nden gelmişti. Atari' nin oyunları için kullanım klavuzuna gerek yoktu ve oyun kafayı bulmuş bir üniversite birinci sınıf öğrencisinin oynayabileceği kadar basitti.
 

Jobs, tam bir kontrol hastasıydı. Sadeliğe ulaşmak için en iyi yolun donanım, yazılım ve çevre bilrimlerinin birbirleriyle kusursuz bir şekilde entegre çalışmasını sağlamaktan geçtiğini düşünüyodrdu. Örneğin bir Mac’ e iTunes ile bağlanan İpod’ dan oluşan bir Apple sistemi ile cihazların çok yalın ve sorunsuz çalışması mümkün oluyordu. Karmaşık işlemler bilgisayara bırakılarak (şarkı listesi yapma…) İpod’ un üzerinde daha az düğme olmasını sağladı.

Jobs kendi deyişiyle dandik ürünlerin bile kendilerine ait sırlarının olması gerektiğine şiddetle inanırdı. "İnsanların işleri başlarından aşkın. Onların bilgisayarları ile diğer cihazları birbirlerine nasıl entegre edeceklerini düşünmek yerine yapacakları çok daha önemli işleri var" derdi.



 

Geride kaldığını hissettiğinde nasıl sıçrayacağını da iyi bilen Jobs, ilk iMac'i yaptığında da olan bundan ibaretti. Sistem kullanıcısına fotoğraf ve videolarını nasıl kolaylıkla yönetebileceğine odaklanmış ancak müzikle ilgilenme işinde geride kalmıştı. PC'leri olan insanlar çevrimiçinden müzik indirebiliyor, aralarında değiş tokuş yapabiliyor ve müzik CD’ si oluşturabiliyordu. iMac'in sürücüsü ise CD'ye kayıt yapamıyordu. "Kendimi resmen bir budala gibi hissetmiştim. Zannedersem onu atlamıştık" demişti. Ancak iMac'in CD sürücüsünü güncelleyip sorunu çözmek yerine  müzik endüstrisini baştan aşağıya değiştirecek yeni bir sistem yaratmaya karar vermişti. Ve sonuç hepimizn bildiği iPod ve iTunes kombinasyonu. Sistem çok tutulduktan sonra iPod’ un satışını nelerin baltalayağı üzerine uzun süre kafa yordu ve büyük olasılıkla üreticilerin telefonlara müzik çalar ekleyeceklerini düşündü. Bu yüzden iPhone’ u yaratarak, iPod satışlarını kendi baltaladı. Bunun üzerine de ‘’Eğer kendimizin yamyamlığını yapmazsak başkası bunu yapar’’ demişti.

 

Jobs 1980’ lerin başında Macintosh ekibine ‘’Fiyatı düşünmeyin, bilgisayarın yeteneklerini düşünün’’ diyordu. Daha sonra Macintosh fiyatının çok yüksek olması şirketten kovulmasına neden olmuştu. Steve Jobs’ un Apple’ dan uzan olduğu yıllarda Apple’ ı yöneten John Sculley ise Pepsi’ den gelmiş bir pazarlama yöneticisiydi ve tasarımın önemi yerine kârı maximum seviyede tutmanın peşindeydi. Ancak bu görüş Apple’ ı her geçen gün bir adım daha geriye götürdü.

Steve şirkete geri döndüğünde ise şirketin odağı tekrar inovasyoncu ürünler oldu ve ardından büyük hayran kitlesi oluşturan, iMac, PowerBook sonrasında iPod, iPhone ve iPad  geldi. Daha sonraki bir konuşmasında: ‘’Benim asıl tutkum, çalışanlar muhteşem ürünler yaratmak için yaratmak için motive edildikleri kalıcı bir şirketti. Bunun dışında herşey ikinci plandaydı. Tabi ki de büyük kâr yakalamak da önemli çünkü sadece o sayede sıra dışı ürünler yaratabilirsiniz. Sculley ise tam tersini düşünüyordu, asıl hedefi para kazanmak olarak koymuştu.‘’
 

Jobs, Macintosh ekibiyle yaptığı kampta ekip üyelerinden biri müşterilerin ne istediğini öğrenmek için anket yapıp yapmayacaklarını sormuş. Jobs, ‘’Hayır, çünkü müşteriler biz onlara gösterinceye kadar aslında ne istediklerini bilmezler’’ demişti. Ve Henry Ford’ un efsane sözünü hatırlatmış ‘’Eğer müşterilere ne istediklerini sorsaydım bana muhtemelen ‘Daha hızlı bir at!' derlerdi.’’ ve eklemiş ‘’Bizim işimiz henüz sayfaya yazılmamış şeyleri okumaktır.’’demiştir. Hindistan’ a ve Budizm’ e inanan biri olarak ‘’Bana göre önseziler çok güçlüdür hatta zekadan bile daha güçlüdür’’ diyordu.  Bazen Jobs’ un sadece tek kişilik bir hedef grup aldığı da olmuştur. Aslına bakarsanız kendisinin ve yakınlarının istediği ürünleri tasarladı hep. 2000 yıllarda dünyayı saran bir sürü müzik çalar olmasına rağmen hepsinin yavan olduğunu düşünüyordu. Daha yüksek kapasiteli bir cihaz istiyordu. Isaacson’ a ‘’Biz iPod’ u aslında kendimiz için yaptık ve bir şeyi kendiniz, aileniz ve en iyi arkadaşlarınız için yapıyorsanız işi oldu bittiye getirme şansınız yoktur’’


Apple' ın Efsane CEO' su Steve Jobs' ın hayatından kareler için tıklayınız.


Yazının 2. Bölümünü okumak için lütfen tıklayınız...