Akaryakıt sektörünün maliyeti dağıtım şirketlerine kaldı

Kararla akaryakıt dağıtım şirketleri ile bayiler arasındaki intifa sözleşmelerinin (Başkalarına ait malları kullanma ve ürünlerinden yararlanma sözleşmesi) 5 yıl ile sınırlandırılmasına karar verildi. Ancak sektörde bu anlaşmaların süresi 20 yıla kadar çıkıyor. Bu nedenle bayi-dağıtıcı arasındaki anlaşmaların revize edilmesi gerekecek. Piyasadaki 13 bine yakın bayi ile dağıtım şirketleri arasındaki bu sözleşme yenilemesinin ise büyük bir maliyeti ortaya çıkaracağı ifade ediliyor. Ancak sektöre yeni girecek dağıtım şirketleri, sözleşmelerin 5 yılla sınırlandırılmasıyla artık anlaşma yapacak bayi bulamama sorunundan kurtulmuş olacak.





Ana sözleşme intifa sözleşmesine uyumlu olacak


Kanunlara göre Türkiye'de bayiler bağımsız hareket edemiyor. Mevzuata göre her bayinin bir dağıtım şirketi ile anlaşma yaparak, sadece o dağıtım şirketinin akaryakıtını satması gerekiyor. Rekabet yasaklarından muaf olmak için, bayi ile dağıtıcı arasındaki ana sözleşme sürelerinin 5 yıl ile sınırlı olması yeterli bulunuyordu. Ancak dağıtım şirketleri bayilerle bir de süresi 20 yıla kadar çıkan intifa sözleşmesi yaparak uzun sürelerle kendilerine bağlayabiliyorlardı. Bunun karşılığında ise bayilere bulunduğu yere göre 15 milyon dolarlara kadar çıkan paralar ödeyen dağıtım şirketleri, akaryakıt bayilerini de modernize edilmiş tesisler haline getiriyordu. Ancak ana sözleşme süresi 5 yılla sınırlıyken intifa sözleşmesi yani bir anlamda bayinin tesisinin kiralanmasını içeren sözleşmelerin süresinin uzun olması, sektöre yeni giren dağıtım şirketlerinin anlaşma yapacak bayi bulamamasına yol açıyordu. Bu durumun sektörde rekabeti de engellediği, bayilerin başka dağıtım şirketleriyle anlaşmasının önünü tıkadığı ileri sürülüyor ve çeşitli şikâyetlere konu oluyordu.





Sonuçları neler olacak?


Yeni kararla birlikte artık intifa sözleşmesi sürelerinin ana sözleşme sürelerine uyumlu hale getirilmesi gerekecek. 5 yılı aşan sözleşmeler varsa bu, bayilerin yeni dağıtım şirketi arayışına girmesine de neden olacak. Ancak bayiler, uzun süre tesislerinin kullanılmasına izin verdikleri dağıtım şirketlerinden aldıkları yüklü paraları da iade etmek zorunda kalacak. Sektör temsilcileri, bunun iade olarak gerçekleşmesinin mümkün olmadığını belirterek "Bayiler geçiş yapacakları diğer dağıtım şirketine, borcunun ödenmesini ve bunun karşılığında onun ürününü satacağını söylemek zorunda kalacak. Bayi ağını genişletmek isteyen dağıtım şirketi ise buna razı olmak durumunda kalacak. Yani bayilerin ortaya çıkan transfer maliyeti, yine dağıtım şirketlerine çıkmış olacak" diye konuştular. Sektör temsilcileri, bunun sektöre yeni giren dağıtım şirketleri açısından önemli olduğunu belirterek, böylece bu şirketlerin akaryakıt bayi ağını genişletme imkânı olacağını kaydettiler. Sektör temsilcileri, dağıtım şirketlerinin bayilere uzun süreli intifa sözleşmelerine dayalı olarak yatırım yaptığını ancak yeni kararla birlikte bayilere yapılan bu yatırımların gerileyebileceğini ifade ettiler.





EPDK Başkanı Hasan Köktaş: Piyasada rekabet gelişecek


Referans'ın sorularını cevaplandıran Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) Başkanı Hasan Köktaş, petrol piyasasında rekabet düzeyinin artırılması ve rekabetin korunmasına yönelik önlemler üzerinde kendilerinin de


çalıştığını belirterek RK'nın kararının sektöre rekabet getireceğini kaydetti. Köktaş intifa, ariyet (kullanma ödüncü) gibi sözleşmelerin azami süresinin bayilik sözleşmelerinin süresiyle uyumlu hale getirilmesi ve mevcut sözleşmelere de uyum için geçiş süreci tanınmasını geçen yıl talep ettiklerini kaydederek "Bayiler ve dağıtıcılar arasında çok uzun süreli anlaşmalar yapılınca yüksek transfer ve yatırım bedelleri oluşuyordu. Yeni düzenleme piyasada rekabetin gelişmesinin yanı sıra akaryakıt satış fiyatları içindeki maliyet unsurlarının zaman içinde azalması açısından da çok önemli bir adımdır" dedi.

Kaynak: Referans