Betonun Altın Çağı - Hidrolik Beton Pompaları

Muazzam yükseklikte mühendislik harikaları... Gecenin karanlığında ışıl ışıl yükselen devasa boyutta yapı biliminin geldiği son nokta olan başyapıtlar... Doğru bildiniz, gökdelenlerden bahsediyoruz. İnsanı içine çeken, öğrenme isteğini kamçılayan ve sadece bir yapı olarak düşünemediğimiz aynı zamanda tasarım harikası olan gökdelenlerden. Gökdelenler, binlerce mühendislik hesabından sonra ortaya konmuş yapılardır. Bakarken bu yapıların her detayını merak ederiz. Ancak en önemli detayını hiç düşündük mü ? Bu kadar yüksek yapılara beton nasıl atılır ? Haberin devamını yazımızda bulabilirsiniz...

A- A+

25.05.2014 tarihli yazı 20037 kez okunmuştur.

Gökdelenler her zaman insanların ilgisini çekmiştir. New York kenti kartpostallarda hep gökdelenler içinde gösterilir. Yüksekliğin insanı korkuttuğu kadar, cazipte geldiği bilinmekte.

Gökdelen deyince aklımıza 100-200 katlı yapılar gelir. Aslında bu yapıların kökenleri 1500’lere dayanır. 30 metreyi aşan kerpiç yapılar, o zamanın gökdelenlerini oluşturmaktadırlar.

Hidrolik beton pompaları, betonu yüksek katlara ulaştırmak için kullanılır. Genellikle gökdelenlerde kullanılan ve çok yüksek basınç kuvveti yaratabilen bu pompalar, betonun donmadan en tepeye ulaşabilmesini sağlarlar.

Beton pompalama tarihinde dönüm noktası olarak görülen, tam tamına 570 metreye beton pompalanan bir projeyi irdeleyerek konuyu açıklamaya çalışalım. ‘Burj Dubai’ tarihin gelmiş geçmiş en ihtişamlı mühendislik projelerinin başını çekmektedir. Zeminden pompalanan beton 570 metreyi nasıl donmadan çıkabilir? Bu sorunun cevabını irdeleyelim.

Betonu taşıyan borular, 168 mm çapında ve 11 cm et kalınlığında. Boru hattının 250 bar basınç ile çalışması planlanmış. Bakılınca borular geniş değil dar. Sebebi ise geniş boruya, betonu 500 metreye çıkaracak bir basınç oluşturulmasının imkansıza yakın olması. Tabi ki günümüzde birçok şey imkansız olmaktan çıktı.

► İlginizi Çekebilir: Dünyanın İlk Görünmez Gökdeleni ''Tower Infinity''

Ancak mühendislikte en uygun bütçeyle - maksimum verimde çalışma her zaman önceliklidir. Bu bina yapılırken 320 bar basınca kadar çıkabilen beton pompaları kullanıldı ancak bu hiç kolay olmadı. Şöyle ki beton 100 metre mesafede 25 bar basınç yapıyor, 600 m için bu değer 150 bar gibi bir değere çıkıyor. Bu değer beton pompasının yarı gücünde. Betonu pompalarken sürtünme kayıpları minimuma indirilmeli. Kullanılan boruda, kullandığımız betonun ne kadar sürtünmeye sebep olduğunu borularda basınç kaybı deneyi tarzı bir deney ile buluyoruz. Betonu pompalarken kullanılan su yağlayıcı işlevi görüyor ve sürtünmeleri azaltıyor ancak su seviyesi de çok dikkatli ayarlanmak zorunda. 600 metreden sonra yapı, çelik konstrüksiyona dönüyor bunun sebebi ise betonun ağrılığından kaynaklanıyor.

► İlginizi Çekebilir: Güneş Enerjisi Destekli Isı Pompası Tasarımı

Peki nasıl olabiliyor da beton o kadar yüksekliğe, taşıma hattında yarım saate varan süreye rağmen donmadan kalıyor? Betona özel katkı maddesi üreten dünya çapında bir firma, hazırladıkları yüksek perfomanslı süper akışkanlaştırıcı beton katkısı sayesinde pompalama işlemi gerçekleştirilebiliyor. Betonun, pompalama işlemi sırasında yüksek basınca maruz kalmasına rağmen, ayrışmayıp akıcı kalmasını sağlayan özel katkı maddesi aynı zaman da kalıp alma süresini ve dolayısıyla inşaat süresini de önemli ölçüde kısaltmaya yardımcı oluyor.

Dubai şartlarında 2 haftada bir kat yapılabilirken Burj Halife projesinde bu haftada bir kata kadar hızlandırılmış oluyor. Aynı zamanda Betona katılan özel katkı maddesi, bir insanın başparmağı ile araba taşımasına eşdeğer bir dayanım kazandırıyor. Günümüzde artık 1 kilometreyi aşan gökdelenlerin yapılması düşünülürken, bu konuda en büyük görev hidrolik beton pompası üreticilerine düşüyor. Betonun altın çağı belki de şimdi başlıyor. Peki 1 kilometreyi aşan gökdelen yapılabilir mi ? Neden olmasın...