Bu kış da doğalgaz krizi yaşayacak mıyız?

İran doğalgazında her kış yaşanan sorun, bu kış da gündemde. İran'ı Türkiye'ye bağlayan mevcut boru hattının kapasitesi yeterli olmadığı için bu hatta paralel yeni bir hat yapımına başlanmıştı. İran tarafı bu hattı mart-nisan döneminde bitirmeyi planlıyor.

Ancak hattın ocak-şubat döneminde bitmemesi durumunda yeniden kesintilerle karşılaşılabileceği belirtiliyor.

BOTAŞ'ın İran tarafından hattı daha erken bitirmesini istediği kaydedildi. Her geçen yıl doğalgaz ihtiyacının artması nedeniyle bu kış doğalgaza bağlı olarak elektrik üretiminde de bazı sorunlarla karşılaşılabileceği ifade edildi.





400 kilometrelik hat


İran ile her yıl yaşanan doğalgaz arz güvenliği sorunun önemli nedenlerinden birini, mevcut boru hattının İran'ın diğer illerine gaz taşıyan dağıtım hattı üzerinden gelmesi. Kış mevsiminin sert koşullarının hakim olduğu aylarda, İran kendi iç tüketimini dengeleyebilmek için Tebriz-Urumiye hattı üzerinden kendi illerine doğalgaz akışını artırırken, Türkiye'ye gönderdiği gazın da basıncı düşürüyor. Bu teknik sorun, Türkiye'nin İran'dan günlük alması gereken 18-29 milyon metreküplük doğalgaz miktarını 4-5 milyon metreküp seviyelerine kadar düşürüyor.

Türkiye, İran'dan alamadığı gazı Rusya'dan ithalatını artırma yoluyla karşılamaya çalışıyor. Bu sorunun çözümü için iki taraf bir araya gelerek Tebriz-Urumiye hattını by-pass edecek yeni bir hat yapımı için anlaşma sağladı. Yeni boru hattı, İran'ın iç taraflarına gaz ileten dağıtım hatlarından Türkiye'ye gaz taşınmasını önleyecek ve doğrudan Türkiye hattını İran'ın ana iletim hattına bağlayacak. Tamamiyle İran tarafında yapımı devam eden 400 kilometrelik hattın Ocak-Şubat aylarına yetişmeyeceği belirtildi. Bu nedenle bu kış da düşük basınç nedeniyle İran gazının Türkiye'ye ulaşamaması riski bulunuyor.





İran yatırımları artırıyor

İran, Türkiye ile arasındaki gaz sevkiyatını daha sağlıklı hale gelmesi için çalışmalarını devam ettirirken, doğalgaza yönelik yatırımlarını da artırma kararı aldı. İran'ın Güney Pars Boru Hattı Projesi ile Türkiye üzerinden Avrupa pazarına erişimi amaçladığı öğrenildi. Şu anda çalışması devam eden yeni boru hattının yanı sıra Basra Körfezi'nden Türkiye'ye doğru 1.860 kilometrelik bir hat inşa edilecek. 8 milyar dolarlık yatırımla gerçekleştirilecek bu hat, günlük 110 milyon metreküp kapasiteye sahip olacak. Hattın 2014 yılında tamamlanması ve Nabucco Boru Hattı'na bağlanması üzerinde duruluyor. İran doğalgaz yatırımlarına sadece dışarıya açılmak için değil, kendi iç talebindeki artış nedeniyle de ağırlık verdi. İran'ın 2007 yılında 132 milyar metreküp olan doğalgaz üretimini gelecek yıl 180 milyar metreküpe yükseltmesi bekleniyor. İran'ın geçen yıl 123 milyar metreküp olan iç talebinin bu yıl 155 milyar metreküpe ulaşacağı hesaplandı.





İran'ın doğalgaz üretimi ve hedefi


(2002/2012-milyar metreküp)





Yıllar Miktar


2002 77


2003 87


2004 100


2005 106


2006 117


2007 132


2008 180


2009 180


2010 195


2011 247


2012 274





Türkiye İran'dan ne kadar gaz alıyor


(milyon metreküp)





Yıl Miktar


2001 114


2002 669


2003 3.520


2004 3.558


2005 4.322


2006 5.691


2007 6.158


2008(*) 3.028


(*) Eylül itibariyle

KAYNAK: BOTAŞ

Referans