Dünyanın Evreleri

Her ne kadar bütün gezegenlerin kendine özgü özellikleri bulunsa da Dünya, sahip olduğu özelliklerle Güneş sisteminin en benzersiz gezegeni sayılabilir. Bu nedenle aklımıza direkt şu sorular geliyor; bu kürenin içinde ne var? Atmosfer ve iklimlerin Önemi Nedir? Okyanuslar, denizler ve Ay nasıl oluştu? 5 milyar yıl önce Dünya nasıldı ve hangi evrelerden geçerek günümüz halini aldı? Evet, şimdi bu soruların hepsini teker teker açıklayalım.

A- A+

28.01.2015 tarihli yazı 26054 kez okunmuştur.

Dünya Güneş dünya nasıl oluştu dünyanın evreleri ay ay nasıl oluştu dünya ve ay güneş sistemi meteor çarpışması okyanuslar ve denizler

Bu Kürenin İçinde Ne Var?

Yerkabuğu, yaklaşık 35 km kalınlığında granit ve bazalt tabanlı kütlelerden oluşuyor. Yerkabuğunun altındaki manto tabakası yüzeyde bulunan levhaların hareket etmesini ve hatta ivmelenmesini sağlıyor. 2900 km kalınlığındaki manto esas olarak magnezyum silikatlardan oluşuyor. Mantonun altında ağırlıklı olarak erimiş metalden oluşan 3500 km kalınlığındaki dış çekirdek bulunuyor. Daha da derinlerine indiğimizde, üzerindeki çok yüksek basınç nedeniyle katı halde bulunabilen ve demir olduğu düşünülen bir iç çekirdek var. Dünyanın manyetik alanı dış çekirdekte bulunan elektrik akımlarından kaynaklanıyor.

Atmosfer ve İklimlerin Önemi

Litosferin hemen üzerinden atmosfer tabakası yükseliyor. Atmosfer tabakası yaklaşık 1000 km uzaklığa dağılmıştır fakat dünya yüzeyinden uzaklaşmaya başladığımızda atmosfer tabakası seyrelmeye başlar. Dünyada yaşamın oluşması, çeşitlilik kazanması ve hatta hayatta kalma dürtüsü veren faktörün temelinde iklim olduğu hiç aklınıza gelmiş miydi? Zaten iklim, geniş bir zaman aralığı içerisinde atmosferde meydana gelen değişimler olarak tanımlanabilir.

►İlginizi Çekebilir:Güneş Enerjili Uçaklar

Okyanuslar ve Denizler

Bildiğimiz gibi Dünya’yı diğer gezegenlerden ayıran en önemli özelliği su gezegeni olması. Dünya bir su gezegeni fakat suyun %98’i deniz suyundan oluşuyor. Tatlı su bu nedenle stratejik bir öneme sahip. Okyanusların Dünya’nın oluşumunun erken evrelerinde meydana geldiği sanılıyor.

Ay Nasıl Oluştu?

Yıldızlar gaz ve toz içeren yoğun bulutsular içinde oluşur. Karanlık bulutsularda bu gaz ve toz bulutu da yüksektir. Böyle bölgelerdeki gaz ve tozlar sıkışıp bir araya gelerek küçük yıldız grupçuklarını oluştururlar. Bildiğimiz gibi Güneş de bir yıldızdır ve hatta belki bu bölgenin oluşumundan 50-100 milyon yıl sonra Güneş de böyle bir bölgede bulunuyordu. Güneşin oluşumundan 1 milyon yıldan az bir süre sonra küçük toz tanecikleri bir araya gelerek çevresinde dolaşan gezegensi oluşumları meydana getirdi. Dünya, böyle oluşumların çeşitli çarpışmalarla kütlesi büyütmesiyle oluştu. Şimdiki kütlesinin yarısına ulaştığında üzerinde ince bir atmosfer tabakası vardı ve yüzeyi göktaşlarının açtığı kraterlerle doluydu. Bir okyanus oluşmaya başlamıştı. Bu sırada Mars büyüklüğünde bir gök cismin çarpmasıyla manto bölümünden bir parça koparak uzaya fırladı ve dünya yörüngesinde bir araya gelerek dünyanın tek uydusu olan Ay’ı oluşturdu. Çarpmadan önce dünyanın bünyesinde bulunan demir, gezegenin çekirdeğine doğru çekilmişti. Bu nedenle Ay’ın yapısında demir bir çekirdek yoktur. Ay’daki oksijen izotoplarının tıpkı dünyadaki gibi oluşu, Ay’ın dünyadan koptuğunun bir kanıtı olarak gösterilebilir.

Dünyanın Evrelerini İnceleyelim:

►Nebula (5 Milyar Yıl Önce)

Evrenin bir noktasında bir gaz bulutu yavaş yavaş kendi etrafında kümelenmeye başladı. Çekim gücü bu maddayi merkezine çekti ve böylece Güneş oluştu. Onun etrafındaki kozmik döküntüler bir araya gelerek gezegenleri oluşturdu.

►İlginizi Çekebilir:Nebula Roket Sistemleri Topluluğu

►Ay’a Benzeyen Dünya (4.7 Milyar Yıl Önce)

O günlerde dünya, Ay gibi minerallerle dolu cansız bir dünyaydı. Üzeri henüz aktif olmayan ağızları kapalı volkanlarla doluydu. Zaman içinde yerkabuğunun hareketlerine ve atmosfer unsurlarının baskısına dayanamayan volkan ağızları açıldı.

►Çarpışmanın Etkileri (4.6 Milyar Yıl Önce)

Çarpan bir meteorun etkisiyle bugünkü Mars büyüklüğünde bir parça kopup uzayda yerini aldı. Bu olay sonucunda da uzaya büyük miktarda toz ve parça yayıldı.

►Ay’ın Oluşması (4.5 Milyar Yıl Önce)

Patlamadan sonra uzaya dağılan bazı parçalar bir araya geldi ve dünyanın etrafında bir yörüngeye oturdu. Bunlar zaman içerisinde birleşerek Ay’ı oluşturdular.

►Volkan Hareketliliğinin Etkileri (3.8 Milyar Yıl Önce)

Dünyada anormal derecede bir ısınma meydana geldi. İç basınç arttı. Çekirdek erimeye ve magma yerkabuğunun ince bölümlerinde yüzeye çıkmaya başladı. Dev volkanlardan taşan lavlar yeryüzünü kapladı.

►İlginizi Çekebilir:Suçlu Küresel Isınma mı?

►Atmosferin Oluşumu (3.7 Milyon Yıl Önce)

Volkanlarla birlikte yeryüzüne önemli miktarda gaz da çıktı. Bu gazlar dünya etrafında birikmeye başladı. Anhidrit karbon, azot ve su buharı açısından çok zengin olan bu gaz topluluğu ilk atmosferi oluşturdu.

►Sağanak Yağmurların Başlaması (3.6 Milyar Yıl Önce)

Volkan hareketleri yavaşladı ve atmosfer soğudu. Su buharı yoğunlaştı ve milyonlarca yıl süren bir yağış başladı.Böylece okyanuslar oluşmuş oldu. Bütün bu olaylarla atmosferdeki anhidrit karbonların bir kısmı okyanus suyuna karıştı.

►İlk Yaşam Belirtileri Beliriyor(3.5 Milyar Yıl Önce)

İlkel okyanus ortamında , karbon bazındaki bazı moleküller daha karmaşık bir yapı kazandılar ve yaşamın doğuşuna doğru bir yolculuk başladı. Bakteriler, okyanus suyunda bulunan karbon moleküllerini kullanarak gelişmeye başladı.

►Dev Pangea Kıtası Oluşuyor (250 Milyon Yıl Önce)

Kıtaların kaymasıyla bazı çukur bölgeler okyanus sularıyla doldu. Böylece Pangea adı verilen, tek bir okyanusla çevrili dev bir kıta ortaya çıktı.Ardından ilk dinozorlar belirdi.

►Dinozorların Neslinin Tükenmesi(65 Milyon Yıl Önce)

Bir asteroidin çarpması sonucu büyük bir toz tabakası oluştu. Bu tabaka Güneş ışınlarının yeryüzüne ulaşmasını engelledi.Fotosentez yavaşladı ve bitki örtüsü ortadan kalktı.Orta Amerika’da gerçekleştiği tahmin edilen bu olayda, o tarihte var olan canlıların %75’inin yok olduğu sanılıyor.

►İlginizi Çekebilir:Zaman Makinesi Nasıl Yapılır?

►Dünyamızın Bugünkü Hali

Dünya’nın Güneş’e uzaklığı ve onun çevresindeki hareketliliği mevsimlerin ve ortalama 25 derece gibi yaşama elverişli bir sıcaklığın oluşmasına yol açtı. Gezegende gerek sıvı, gerekse katı halde suyun bulunması, zengin bir bitki ve hayvan örtüsüne zemin hazırladı.

►Akdeniz’e Veda Edeceğiz(150 Milyon Yıl Sonra)

Kıtaların kayma hareketi şu anki yönde sürerse, 150 milyon yıl sonra Akdeniz ortadan kalkmış olacak. Aynı olay Atlantik’te de gözlenecek. Avustralya ile Güney Kutbu birbirine yaklaşıp tek bir kıta oluşturacaklar. Daha da sonrasında (yaklaşık 5 milyar yıl sonra) Dünya’da sıcaklık ve nem büyük ölçüde artacak ve dev bitki örtüleri oluşup bütün Dünya’yı saracak. Canlılık belirtileri kaybolacak, dünya git gide ısındığı için atmosfer tabakası buharlaşacak ve Dünya ilk halini yani nebula haline geri dönecek.

Tabi bu anlattıklarıma birer öngörü veya birer tahmin diyebiliriz. Çünkü burada 5 milyar sonrasından bahsediyoruz ve o zamana kadar kimse ne yaşanacağını tam anlamıyla doğru olarak bilemiyor. Fakat şu bir gerçek ki çağımızda küresel ısınma var ve çevre kirlilikleri ile birlikte Dünya her geçen gün bu sona doğru sürükleniyor. Bize düşen görev ise gerektiği hassasiyeti gösterip elimizden gelen bütün önlemleri alarak en yüksek seviyede bir yaşam standardına ulaşmak.

KAYNAK:

►WİKİPEDİA
►NASA