Japonya'daki Nükleer Kriz Ne Kadar Kötü?

Son birkaç gün içinde, nükleer kriz hakkında yapılan haberlerin hepsi kesin olan tek şeyin belirsizlik olduğunu gösterdi. Fukushima Daiichi'deki salı günkü patlama ve yangın, endişe ve önlemleri artırsa da uzun vadeli etkileri saptamak hala çok zor.

Uluslararası Nükleer ve Radyolojik Olay Ölçeği (INES), olayları 1. seviyeden 7. seviyeye kadar sıralıyor. 1. seviye genel nüfusun çok az tehlikede olduğunu gösterirken, 7. seviye ise radyoaktif materyal ve yaygın sağlık ve çevresel etkilerinin büyük ölçekte yayıldığı "büyük bir kaza" olarak nitelendiriliyor.

Fransız bir nükleer yetkili CNN'e yaptığı açıklamada, salı günü karşılaşılan zorlukların durumu, büyük kaygılarla ciddi bir kaza olarak niteleyerek INES'te Çernobil'in hemen alt seviyesine yerleştirdiğini söyledi. Fransa nükleer güvenlik yetkilisi başkanı Andre-Claude Lacoste, "6. seviyede olduğumuz çok açık, Three Mile Island ve Çernobil'de olanlar arasında bir seviyede bulunduğumuzu söylemek mümkün." dedi.

1986 yılında, Çernobil'de bulunan bir nükleer santral patlamıştı. 30 kişi ölmüş, yüzlerce kişi de yaralanmıştı. Fakat şunu da açıkça belirtilmeliyiz ki, Çernobil'deki reaktörün Japonya'dakiler gibi koruyucu bir kazanı yoktu. Three Mile Island'daki erime hiçbir hastalığa yol açmamıştı, sadece bitkilerde ve hayvanlarda eser miktarda radyasyon tespit edilmişti.

Depremden ve Fukushima Daiichi santrali sorunlarla karşı karşıya kaldıktan hemen sonra, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) durumun küçük miktarda radyoaktif materyal sızıntısı anlamına gelen 4. seviyede olduğunu açıklamıştı. Salı günkü gelişmeden sonra IAEA bir sınıflandırma yapmadı, fakat IAEA'nın Japon şefi Çernobil ile herhangi bir karşılaştırma olmadığını vurguladı.

Fakat bazı uzmanlar, durumun 4. seviyeden daha kötü olduğuna inanıyor. "Ölümcül Silahlar: Nükleer, Biyolojik ve Kimyasal Tehditler" kitabının yazarı Joseph Cirincione, CNN'e durumun en az 5 veya 6 seviyesinde olduğunu ve büyük olasılıkla 7 seviyesine çıkacağını söyledi. Cirincione, "Durum hiç de iyiye gitmiyor. En aşağı, ortalığı temizlemek için pahalı bir süreç bizi bekliyor olacak ve en kötüsü, radyoaktif parçacıklar Japonya'nın yüzlerce veya binlerce kilometrekare çevresine yayıldı." şeklinde konuştu.

Uluslararası Bilim ve Güvenlik Enstitüsü, benzer ifadeler içeren bir bildiri yayınladı: "Bu olay 6. seviyeye artık çok daha yakın ve malesef 7. seviyeye ulaşabilir."

Yine de, birçokları durumun Çernobil vakasına daha benzer olduğuna inanıyor. Carnegie Vakfı'nda Nükleer Politika Programı'nın ortaklarından James Acton, Fukushima'nın muhtemelen 2.seviyede olduğunu söylüyor. Amerikan Ulusal Kaynak Savunma Konseyi'nden Tom Cochran, çok fazla değişken olduğundan olayı seviyelendirmeye karşı çıkıyor. Cochran, olası bir çekirdek erimesi konusunda endişelere sahip, fakat o daha çok büyük resim hakkında endişeleniyor:

"Exxon Valdez'i, BP petrol sızıntısını, birçok kömür madenciliği kazalarını, Çernobil'i, TMI'i izledik. Şimdi de Fukushima'yı izliyoruz. Kendinize sormalısınız; güvenli, yenilenebilir enerjili bir ekonomi oluşturma konusunda ciddi olmadan önce daha ne kadar uyarılmam gerekiyor?"

Gerçekten ne kadar?

Emre GÜRBÜZ