Kârlar eridi, 142 şirket zarar etti

Türkiye'nin devlerinin 2008'in son aylarında gelen ilk kriz dalgasıyla bile büyük sarsıntı geçirdiği ortaya çıktı.

A- A+

29.06.2009 tarihli yazı 3488 kez okunmuştur.

Fortune Türkiye Dergisi tarafından açıklanan ve 2008 yılının en büyük 500 şirketi araştırmasına göre, en büyük şirketlerin toplam net karı ortalama yüzde 35,5 düşerken, 142 şirket bilançosuna zarar yazdı. Toplam karlılık 20 milyar 67 milyon TL'den 12 milyar 927 milyon TL'ye gerilerken, ilk 10 şirketin net satış karlılığı bir önceki yıla göre yüzde 53,1 oranında azaldı.

Bankaların ve holdinglerin dahil edilmediği "Fortune 500" araştırmasında 30 milyar 456 milyon TL'lik net satış rakamıyla Tüpraş, geçen yıl olduğu gibi bu yıl da yine birinci sırada yer aldı. Toplam satışlar ve ihracatta lider olan Tüpraş, karlılıkta ise yerini Turkcell'e bıraktı. Fortune 500 listesinin 8. sırasında yer alan Turkcell, 2,3 milyar TL'lik kar elde etti. Geçen yılın listesinde yer almayan Botaş ise, büyük bir sürpriz yaparak, 21 milyar 82 milyon TL'lik cirosuyla bu yılın listesine ikinci sıradan girdi. 2007'de ikinci sırada bulunan Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ (TEDAŞ) ise 20,6 milyar TL'lik satışla 2008 sıralamasında üçüncülüğe düştü. Petrol Ofisi de 2008 listesinde 17 milyar 202 milyon TL net satış rakamıyla dördüncü oldu. Petrol Ofisi'ni, 10,8 milyar TL'lik satış ile Shell&Turcas izledi.

Borçluluk oranı yüzde 26,9 arttı

Fortune 500'ün Türkiye'deki sonuçları, Fortune Türkiye Genel Yayın Yönetmeni Ali Ağaoğlu, Finans Editörü Kenan Şanlı ve Finar D&B Yönetim Kurulu Başkanı Selim Seval'in katılımıyla düzenlenen toplantıyla kamuoyuna açıklandı. Hemen her sektörün ve şirketin küresel krizin olumsuz etkilerinden nasibini aldığına dikkat çekilen araştırmaya göre, Fortune 500 listesindeki şirketlerin borçluluk oranı 2008'de yüzde 26,9 arttı. Fortune 500 şirketleri istihdamda ise toplamda yüzde 1'lik düşüş yaşadı. 2007'de Fortune 500 listesinde yer alan şirketlerde toplam 776 bin 869 kişi çalışırken, 2008'de bu sayı 769 bin 924'e geriledi. Yani 2008'de 6 bin 945 kişi işini kaybetti.

Fortune 500 listesinde yer alan şirketlerin ihracatı 2008'in son aylardaki düşüşe rağmen yüzde 18,7 artarak 94 milyar 681 milyon TL'ye yükseldi. Listede yer alan şirketlerin net satışlarının yüzde 76,87'sini iç satışlar oluştururken, ihracatın payı yüzde 23,13'lerde kaldı. İlk 50 şirket açısından satışların dağılımına bakıldığında ihracatın payı yüzde 20 olurken, ilk 10 şirketin satışları içerisinde ihracatın payı yüzde 11 olarak gerçekleşti.

Aslan payı petrol şirketlerinin

Listede yer alan şirketlerin net satışları sektörlerine göre değerlendirildiğinde, yüzde 17,59'la en yüksek payı petrol ve türevleri üretim ve dağıtımı sektörü aldı. Bu sektörü yüzde 9,52 payla enerji sektörü takip etti. 33 şirketle listeye en fazla şirket sokan metal döküm ve işleme sektörünün satış gelirlerindeki payı ise yüzde 7,36 olarak gerçekleşti. Basım-yayım ve medya alanına ise Doğan Holding damgasını vurdu. Hürriyet Gazetecilik, 998 milyon TL satış geliri ile sektörün lideri olurken, Doğan Dağıtım 733,5 milyon TL ile ikinci oldu.

Listede karını en çok artıran şirketler sıralamasında ise "inanılması güç" rakamlar ortaya çıktı. Listede 438. sırada yer alan Kipaş Denim İşletmeleri AŞ, net karını yüzde 16 bin 999 oranında artırdı. İhracatı en çok artan şirket ise listede 498. sırada bulunan Koray İnşaat oldu. Koray İnşaat, ihracatını yüzde 721 bin 417 oranında yükseltti.

Fortune 500 listesinde yer alan 129 borsa şirketi içerisinde piyasa değeri 15 Haziran 2008 itibariyle 15 milyar TL'nin üzerinde olan 2 şirket bulunuyor. Bu şirketler Turkcell ve Türk Telekom oldu. 2007-2008 dönemi için hisse başına kar sıralamasında Bagfaş başı çekerken, yatırımcı karlılığı sıralamasında listenin zirvesinde Gübre Fabrikaları yer alıyor.

Fortune 500'de yer alan şirketlerin illere göre dağılımına bakıldığında İstanbul'un açık ara önde olduğu görülüyor. İstanbul'daki 243 şirket 211,3 milyar TL net satış geliri ile toplam satışlardan yüzde 53,9 pay aldı. İllere göre dağılımda ise, Ankara 48 şirketle ikinci, İzmir 40 şirketle üçüncü olurken, listede en fazla şirketi bulunan 4. il durumunda olan Bursa, toplam satışlardan yalnızca yüzde 1,9 pay alabildi. Listeye Türkiye'nin 81 ilinden 42'si giremedi.

Kaynak: Referans