Nabucco Projesi'nde Türkmen gazına yeşil ışık

Bu amaçla 6-7 Türk özel sektör şirketine Nabucco'yu yurtdışından iç pazara doğalgaz getirmeleri için kullanmalarının teklif edildiği öğrenildi. Böylece Türkiye'nin tek doğalgaz iletim şirketi olan BOTAŞ, projesinde kendisinin de bulunduğu Nabucco ile rekabet edecek.

Önemli bir gelişme de hatta gaz arzı yönünden yaşandı. Azerbaycan ile Türkmenistan arasında yıllardır devam eden sorunlar nedeniyle Türkmen gazı bugüne kadar Türkiye ve Avrupa'ya ulaşamadı. Ancak geçen hafta Budapeşte'de yapılan toplantıda Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in transit ülke olmayı kabul ettiği ve Türkmen gazına geçiş verebilecekleri mesajını verdiği ifade edildi.





3 milyar metreküplük kapasite


2020'den sonra özel sektör şirketleri Nabucco hattından 3 milyar metreküplük gazı Türkiye iç pazarına satmak üzere geçirebilecek. Öncelikle özel sektöre ithalat serbestliğine yönelik yasal düzenlemenin ise yürürlüğe girmesi gerekiyor. Buna yönelik hazırlıklar sürerken, bu tarihe kadar serbestliğin sağlanması bekleniyor. Böylece doğalgaz iletimi konusunda BOTAŞ'a rakip çıkmış olacak. Ancak özel sektörün bazı endişeleri de bulunduğu ve bunun cazip olmayabileceği ifade edildi.

Özel sektörün henüz Nabucco hattının gerçekleşmesi noktasındaki pürüzlerin giderilmesini beklediği kaydedildi. Bununla birlikte fiyat açısından BOTAŞ'ın iletim hatlarının daha avantajlı olduğu belirtildi. BOTAŞ hatlarının kullanımı yoluyla birim maliyetin 8 euro civarında bulunmasına rağmen, Nabucco'nun taşıma tarifelerinin daha fazla olacağı ifade edildi.





Türkmen gazının önü açılabilir


Budapeşte'de geçen hafta yapılan ve üst düzeyde katılımın sağlandığı Nabucco toplantısında Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev'in Türkmen gazının kendi ülkeleri üzerinden Nabucco hattına bağlanmasına ve bunun için transit ülke olmaya sıcak bakabilecekleri mesajını verdiği öğrenildi. Bunun gerçekleşmesi durumunda Avrupa ve Türkiye'nin doğalgaz arzına önemli katkı sağlanmış olacak.

1999'da Türkmenistan ile Türkiye arasında 30 milyar metreküplük doğalgaz anlaşması imzalanmış ancak bu proje İran'ın da Azerbaycan'ın da geçişe izin vermemesi nedeniyle bugüne kadar hayata geçmemişti. Bu anlaşmaya göre, yılda 16 milyar metreküp gazın Türkiye'ye, 14 milyar metreküp de Avrupa'ya ulaştırılması gerekiyor. Azerbaycan'ın bu geçişe yeşil ışık yakmasıyla Nabucco hattıyla ilgili arz sorunu da büyük ölçüde çözülecek. Ukrayna-Rusya arasında yaşanan sorunlar nedeniyle Hazar ve Orta Asya kaynaklarının önemi artarken, Türkmen gazının Avrupa'ya açılımının ise Rusya'yı tedirgin edebileceği yorumu yapıldı.

NABUCCO'YA BAŞLAMAK İÇİN GAZI BULMAK LAZIM


Enerji Güvenliği Analisti Faruk Demir, Nabucco için ilk ve en önemli sorunun projeye başlamak için gerekli başlangıç gazını bulmak ve bir kontratla güvence altına almak olduğunu söyledi. Demir, "Budapeşte zirvesi, Rusya-Ukrayna krizini de dikkate alarak, Nabucco'nun 2009'da nihai kararların imza altına alınmasının deklare edilmesi için önemli bir zemin oldu" dedi. Nabucco'yla planlama aşamasında temel olarak İran ve yanı sıra Hazar gazını AB'ye taşımanın hedeflendiğini anlatan Demir, İran'ın projeye hızlı katılımının gerçekçi olmadığını ve söz konusu sürecin 2018 dönemini bulabileceğini söyledi. Demir, projeye başlamak için gerekli başlangıç gazının adresinin, halen üzerinde müzakereler yürütülen Azeri Şahdeniz Faz II gazı olduğunu belirtti.

Kaynak: AA