‘Nabucco’nun sabra ve halk desteğine ihtiyacı var’

Şu ana kadar birbiriyle yarışan iki gaz boru hattı projesi bulunuyor: Nabucco ve Güney Akım. İkisinin de inşaat ve tamamlanma şartları birbirine çok benziyor.





Güney Akım Ukrayna'yı bypass ederek Karadeniz altından Bulgaristan'a gidecek ana güzergâhla, Yunanistan ve İtalya'ya ayrılacak bir kol ile Romanya, Sırbistan, Macaristan, Slovenya ve Avusturya'ya uzanacak ikinci bir koldan oluşuyor. Rusya kısa bir süre önce yapılan açıklamada boru hattı ile taşınacak gaz miktarının iki katına çıkarıldığını ve yıllık 31 milyar metreküp doğal gaz yerine 63 milyar metreküp taşınmasının öngörüldüğünü duyurdu.





Diğer boru hattı projesi Nabucco ise Rus devlet tekelinin enerji devi Gazprom'un nüfuzundan rahatsızlık duyuyor. Güney Akım projesine oldukça benzeyen Nabucco AB'nin kaynak ülkeler sayısını artıracak ve Kafkaslar, Orta Doğu gazını Türkiye, Bulgaristan, Romanya üzerinden Avusturya'ya taşıyacak.





Nabucco konsorsiyumu Avrupa'nın önde gelen enerji firmalarından oluşuyor: Avusturya'dan OMV, Macaristan'dan MOL, Almanya'dan RWE, Bulgaristan'dan Bulgargaz, Romanya'dan Transgaz ve Türkiye'den BOTAŞ.





Ancak konsorsiyumun üç üyesi (OMV, MOL ve Bulgargaz) hâlihazırda Gazprom'un liderlik ettiği Güney Akım projesinde de yer alıyor. Ve bu durum çıkar çatışması yaşanabileceği yönünde birtakım sorular akla getiriyor.





Avrupa Reform Merkezi (CER) adlı düşünce kuruluşu yeni bir çalışmada sorunlara ve ertelemelere rağmen Nabucco'nın yine de 'makul' bir proje olduğunu ve AB'nin enerji politikasının 'amiral gemisi' olduğunu kaydetti.





5 Mayıs'ta yayımlanan çalışmada AB'nin Azerbaycan, Türkmenistan ve Irak'tan taşıyacağı gaz miktarının 'oldukça sınırlı' olduğu uyarısında bulunuldu.





Nabucco, Avrupa'ya Kafkaslardan ve muhtemelen Orta Doğu'dan gaz transfer etmek üzere tasarlandı. Ancak proje Rusya'nın desteklediği Güney Akım projesiyle rekabet hâlinde.





Mart ayında AB Enerji Komiseri Guenther Oettinger Nabucco boru hattının inşaatıyla ilgili olarak 2010'da bir karara varılması gerektiğine dikkat çekerek projenin tamamlanmasının dört yıl gecikebileceğini ve bitiş tarihinin 2014 değil 2018 olabileceğini söyledi.





CER raporunda Nabucco'ya talep yetersiz olmakla birlikte birçok enerji uzmanının yavaş ancak istikrarlı ilerleme öngörüsünde bulunduğu kaydediliyor.





CER yetkilisi 'Eğer benzer tahminler gerçekleşirse AB'nin Kuzey Akım, Güney Akım ve güney koridorunda yer alan bütün boru hatlarına ek talepte bulunulması gerekebilir' dedi.





AB'nin güney koridoru stratejisinin merkezinde bulunan Nabucco projesiyle Avrupa'nın Rusya'ya enerji bağımlılığı azaltılabilir ve gelecekte gaz açısından zengin Hazar bölgesi ile muhtemelen Orta Doğu'dan gaz bağlantısı sağlanabilir.





CER AB ve üye ülke hükümetlerinin birkaç firmanın kâr amaçlı faaliyetlerinin ötesinde hedeflerin başarılabileceğine inanıyorlarsa Nabucco'ya halk desteği vermeleri gerektiğini kaydetti.





Kaynak garantisi şüpheli





Mevcut durumda Nabucco için gaz transferinin ancak Azerbaycan'daki Şah Deniz'den karşılanması garanti edilmiş durumda. Bakü ile Ankara arasında gaz fiyatlarıyla ilgili anlaşmazlık nedeniyle boru hattının ikinci aşamasında pek fazla ilerleme kaydedilemedi.





Gazın büyük kısmını Rusya'ya ihraç eden Türkmenistan ise Nabucco boru hattı projesine katılım konusunda oldukça hevesli görünüyor. Ancak Türkmen yetkililerin sözleşme ve transit geçiş gibi konularda çekinceleri var.





Irak ise proje için potansiyel kaynaklardan biri. Burada da bir takım engeller söz konusu. Özellikle Bağdat ile gaz bakımından zengin Kuzey Irak arasında kazancın nasıl paylaşılacağı sorun teşkil ediyor.





Nabucco AB'nin bu ülkelerle bağlarını güçlendirmesine katkıda bulunabilir ve üyelik sürecinden durağanlık yaşayan Türkiye ile ilişkilerine yardımcı olabilir.





Sonuç olarak CER raporunda her şeye rağmen AB'nin böyle bir proje üzerinde ancak sınırlı söz sahibi olacağı kaydediliyor.

Euractiv