Nükleer santral için çernobil önlemleri

Depremden radyasyon sızmasına kadar olası kazalar için yapılacakları belirleyen TAEK, hem santral çalışanları hem de halkın radyasyondan korunması şartını getirdi.

TAEK'in Nükleer Güç Santrallerinin Güvenliği İçin Özel İlkeler Yönetmeliği Resmi Gazete'de yayımlandı. Buna göre; santral sahası ve çevresi, santralin güvenliğini etkileyebilecek doğal veya insan kaynaklı bütün dış olaylar açısından ayrıntılı olarak incelenecek. Sahanın, santralin güvenliğini etkileyebilecek dış olaylara karşı yeterli güvenlik önlemlerinin alınabilmesi için uygun olduğu ve TAEK tarafından konulan kriterleri sağladığı belgelerle gösterilecek.

İNSANA TAŞINMASI ÖNLENECEK

Santral sahası, normal işletme ve kaza koşullarında birey, toplum ve çevre üzerindeki radyolojik etkisi açısından değerlendirilecek. Radyoaktif maddelerin insana taşınmasının hava, gıda zinciri ve su kaynakları gibi olası yollarını etkileyebilecek saha özellikleri incelenecek. Olası radyolojik etkilerin TAEK tarafından belirlenmiş limitlerin altında kaldığı belgelerle gösterilecek.

Santral sahasında radyoaktif maddelerin kaza sonucu salınmasının etkilerini sınırlandırmak için önerilen saha dışı önlemlerin uygulanabilir olduğu belgelerle gösterilecek.

Santral sahasında reaktörün durdurulmasından sonra santralde üretilmeye devam eden ısının durdurmadan hemen sonra ve uzun dönemde çekilebilmesi için güvenilir bir ısı kuyusu bulunacak. Santral sahasının, nihai ısı kuyusunun kullanılabilirliğini tehlikeye sokabilecek deprem, su baskını ve fırtına gibi olaylara karşı gereken önlemlerin alınabilmesine olanak sağlayacak özelliklere sahip olduğu belgelerle gösterilecek.

Bir santral; normal işletme, beklenen işletme olayları ve kaza koşullarında güvenlik hedeflerinden sapmayacak şekilde tasarımlanacak. Santral tasarımının, normal işletme koşulları ve tasarımda kapsanan kazalar sırasında, öncelikli olarak ana güvenlik fonksiyonları olan reaktör gücünün kontrolu, yakıtın soğutulması ve radyoaktif maddelerin uygun fiziksel bariyerlerin içinde tutulması işlevlerinin yerine getirdiği belgelerle gösterilecek.

DENENMİŞ VE TUTUCU TEKNOLOJİ KULLANILACAK

Tasarımda deneyim ve testlerle kanıtlanmış teknolojiler kullanılacak. Yeni tasarım özellikleri ancak bileşen, sistem veya santral düzeyinde yapılan araştırma ve prototip testlerinden sonra tasarımda yer alabilecek.

Tasarımda kullanılan fiziksel ve matematiksel modeller deneyler veya işletme testleri ve veri analizleri ile doğrulanır. Santralin güvenlik analizlerinde 'tutucu model ve veriler' kullanılacak. Gerçekçi model ve veriler ancak geçerliliği ve uygunluğu gösterildiği durumlarda kullanılabilecek.

Nükleer santral inşasına başlamadan önce temel güvenlik meselelerinin yeterli düzeyde çözümlendiği, kalanların ise santralin işletilmesinden önce çözümlenebileceği belgelerle gösterilecek.

Santralin, özellikle güvenlik ve radyasyondan korunma için önemli elemanlarının, tasarıma uygun şekilde inşa edildiğini ve amacına uygun şekilde çalıştığını doğrulamak ve yetersizliklerin belirlenip giderilmesini sağlamak için bir işletmeye alma programı uygulanacak.

ÇALIŞANLARA RADYASYON ÖLÇÜMÜ

Santralin ve personelin radyolojik açıdan izlenmesi, doz kayıtlarının tutulması, önemli alanlardaki radyasyon seviyesinin ve salınan radyoaktif maddelerin ölçülmesi, radyoaktif dekontaminasyon ile atık depolama ve tasfiye işlemleri öncesinde yapılan hazırlıkların izlenmesi ve personelin radyasyon alanlarına girişinin denetimi ve izlenmesi ve benzeri radyasyondan korunma önlemleri gerektiren faaliyetler, radyasyondan korunma prosedürleri çerçevesinde uzman personel tarafından yürütülecek.

HALK RADYASYONDAN KORUNACAK

Santralin tasarımı aşamasından işletmeden çıkarılmasına kadar olan tüm faaliyetlerde santralin işletmeden çıkarılacağı ve atıkların depolanacağı dikkate alınacak. İşletme sırasında ortaya çıkacak olan radyoaktif atık miktarı mümkün ve makul olan en az düzeyde tutulacak. İşletmeden çıkarma sürecinde halkın ve çalışanların radyasyondan korunması sağlanacak.

Olası ağır kaza durumlarında, reaktörü kontrol altında tutmak, yakıtı soğutmaya devam etmek, radyoaktif maddelerin kontrol altında tutulmasını sağlamak ve bunların başarılamadığı durumlarda radyoaktif madde salınmasını mümkün ve makul olan en düşük düzeyde tutmak amacıyla, santralin davranışını belirlemek için yapılan analizlerin sonuçlarına dayanan kaza yönetimi planlaması yapılacak.

RADYOAKTİF TATBİKAT YAPILACAK

Her santral için, saha içine veya dışına önemli miktarda radyoaktif madde salımına yol açabilecek kaza durumlarına yönelik olarak TAEK tarafından onaylanmış bir acil durum planı oluşturulacak ve bu planın uygulanabilirliğinden emin olmak için periyodik tatbikatlar yapılacak.

Acil durumlarda müdahale etmek üzere saha içinde ve dışında güvenilir iletişim araçları ile donatılmış kalıcı acil durum merkezleri bulundurulacak.

Bir kaza durumunda radyoaktif madde salımının boyutu ve öneminin erkenden teşhis edilebilmesi, radyolojik durumun hızlı ve sürekli bir şekilde değerlendirilebilmesi ve koruyucu önlemlere duyulan ihtiyacın belirlenebilmesi için gereken tüm araç ve yöntemler sağlanacak.

Kaynak: ANKA