Petrol fiyatı arapsaçı!

Petrol fiyatlarının artış göstermesi, petrol ithalatçısı konumundaki ülkelerde enflasyon ve girdi maliyetlerini artırıyor ve hal böyle olunca işsizlik kaçınılmaz oluyor. Sonuç: Ekonomik kriz!





Petrol artışlarının nedeni ile ilgili çeşitli senaryolar bulunurken artışın nedeni ABD'ye göre arz-talep dengesizliğinin olması. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'ne (OPEC), göre yükselişin arkasındaki sebep spekülasyon ve zayıf dolar olması...





Öte yandan, dünyanın büyük petrol üreticilerinden biri olan Venezüella'nın Devlet Başkanı Hugo Chavez olaya daha farklı bir boyut getirerek, petrol fiyatlarındaki yükselişin OPEC'den kaynaklanmadığını, ABD'nin açgözlü tavrı nedeninden dolayı artışın olduğunu savunuyor.





Chavez'e göre, artışın nedenlerinden bazıları da, doların değerinin düşük olması, ABD'nin İran'a yönelik yaptığı tehditler ve ülkenin kötü yönetimi.





Chavez'in geçen gün televizyonda yaptığı konuşmada, petrol fiyatlarının olması gereken yerde olmadığı, varil fiyatının 100 dolar olması gerekirken her geçen gün arttığı ve hatta 200 dolara da yükseleceği kaydedilmişti.





Uluslararası Para Fonu'na (IMF) göre ise, büyümedeki yavaşlama petrol fiyatlarını aşağı yönlü olarak etkileyeceği yönünde.





Şimdi gözler, Suudi Arabistan'ın yüksek petrol fiyatlarını ele almak için çağrıda bulunduğu ve 22 Haziran'da petrol üreticileri ile tüketicilerinin katılımıyla yapılacak toplantıda! Toplantıda, petrol üretimi seviyesinin değiştirilmesi anlaşması olması öngürülüyor. Ancak Venezüella'nın tavrı şimdiden ortada. Çünkü ülkeye göre, fiyatların artması üretime değil, spekülasyon ve ABD Doları'nın değer kaybetmesine bağlı!





Peki uzmanlar ne öngörüyor? Uluslararası İlişkiler ve Stratejik Analizler Merkezi'nden (TÜRKSAM) Yrd. Doç. Dr. Naci Bayraç, fiyatlardaki artışın yüksek ve uzun süreli olması halinde uluslararası ekonomide şu değişmelere neden olacağını belirtiyor:





-Petrol ithal eden ülkelerin ödeme dengesi bozulacak


-Petrol ithalatçısı konumundaki ülkelerde enflasyon ve girdi maliyetleri artacak bu durum da, işsizlik ve dolayısıyla ekonomik krize neden olacak.


-Petrol ithalatçısı ülkelerin uluslararası rezerv gereksinimleri artacak.


-Petrol fiyatında meydana gelen artış sonucu ortaya çıkan ticaret kayması, petrol ithal eden ülkelerden, petrol ihraç eden ülkelere doğru bir gelir transferi yaratmasına neden olacak.





Petrol fiyatlarındaki her 10 dolarlık artış, dünya ekonomisinin büyüme hızını yaklaşık % 1 oranında düşürüyor ve fiyat artışlarının etkisi de, ortalama 3 yıl sürüyor. Bayraç, varil başına petrol fiyatlarındaki 1 dolar'lık artışın petrol ihraç eden ülkelerin milli gelirlerinde 5 milyar dolar artışa neden olduğunu vurguluyor.





Enerji tüketimindeki trendleri belirleyen petrol fiyatının günümüzde varili ortalama 135 dolara ulaşarak rekor düzeye çıkmasının nedenleri ise şöyle;





-Türkiye'nin PKK'ya yönelik olarak, Irak'ın kuzeyine bir sınır ötesi harekat düzenleme ve/veya ekonomik ambargo uygulama olasılığının, meclisten geçen tezkereyle birlikte giderek kuvvetlenmesi, buna karşılık Irak Meclis Başkanı Mahmud El Meşedani'nin Türkiye'nin ekonomik yaptırım uygulaması durumunda, hükümetinin de boru hattıyla Irak'ın kuzeyinden Ceyhan'a yapılan petrol sevkiyatını durduracağını ifade etmesi ve ABD'nin yeni yaptırım programının küresel petrol piyasasını tedirgin etmesi,


- Kuzey yarımkürede kış mevsimi yaklaşırken, dünya petrolünün dörtte birini tüketen ABD'de beklenmedik bir şekilde petrol stoklarının 5 milyon varil azalmasına bağlı olarak, enerji sıkıntısı yaşanabileceği korkusunu arttırması ve bu şekilde yansıtması,


- ABD'nin İran'a karşı yeni yaptırımlar getirerek tutumunu sertleştirmesi,


- Afrika'nın en büyük petrol ihracatçısı olan Nijerya'da petrol üretim alanlarındaki artan şiddet eylemleri,


-ABD Merkez Bankası'nın faiz indirimi sonucu diğer merkez bankaları ile birlikte piyasalara para sürmesi,





Bakalım önümüzdeki günlerde petrolün varil fiyatı kaçı bulacak? IMF ile ABD mi yoksa Venezüella ile OPEC mi haklı çıkacak?





Haber: Birsen Can