Tavan fiyat ve yüksek vergi kaçak akaryakıtı artıracak

Akaryakıt dağıtım ve bayilerinin kâr marjlarının düşürülmesi, vergi oranının ise yükseltilmesinden sonra, kaçak akaryakıta yönelimin artması bekleniyor.

Türkiye'de serbest piyasa modeline geçilen ve denetimlerin sıkılaştırıldığı 2005'ten bugüne kadar, benzin tüketimi yüzde 14,7 geriledi. Ancak trafikteki araç sayısı 4 senede yüzde 30 artış gösterdi. Bu durum da kaçak akaryakıt kullanımını cazip hale getirmek yerine, önüne geçecek önlemlerin alınmasını artık zorunlu hale getiriyor.





Tüketim, araç sayısına paralel değil


Akaryakıt sektörü 2005'te düzenlemeye tabi tutuldu ve serbest piyasa modeline geçildi. Kaçak akaryakıt kullanımına yönelik istatistiki veri bulunmuyor. Ancak son tahminler 2005'e dayanıyor. Bu tarihteki tahmine göre, Türkiye'deki kaçak akaryakıt kullanımı yıllık 2.5 milyon ton düzeyinde. Bu miktardaki kaçak, devletin yılda 3 milyar dolarlık vergi kaybına uğramasına neden oluyor. Ulusal marker uygulamasından sonra kaçak akaryakıt kullanımında bir miktar da olsa gerileme yaşandığı düşünülüyor ancak hâlâ sistem dışında akaryakıt satışı yoğun bir şekilde devam ediyor. Bunun en büyük göstergesi ise trafikteki araç sayılarıyla benzin tüketiminin karşılaştırmasından çıkıyor. Türkiye'de yıllar itibariyle araç sayısı artış gösterirken, akaryakıt tüketimi düşüyor. Kayıtlı akaryakıt tüketimi sürekli geriliyor. Bu durum, kaçak akaryakıtın göstergesi olarak yorumlanıyor. 2005'te 3.4 milyon metreküp olan benzin tüketimi, 2006'da 3.3, 2007'de 3.2, 2008'de ise 2.9 milyon metreküpe geriledi. Bu yılın ilk çeyreğindeki benzin satışı ise 643 bin metreküp oldu.





Kaçak akaryakıt yeniden tanımlansın


Sektör temsilcileri, kaçak akaryakıt tüketimi ile mücadelede ulusal marker önleminin yanı sıra başka önlemler de alınmasını öneriyor. Buna göre 2007 yılında uygulamaya başlanan ulusal marker, kaçak ve kayıtdışı sorunların önlenmesinde yararlı bir katkı sağladı. Ancak sadece ulusal marker sistemine dayalı bir kaçak akaryakıt tanımlamasının; sorunlara ve tamamen yasalara uygun olan bazı akaryakıtların da kaçak olarak adlandırılmasına yol açtığı belirtildi. 2008'de yapılan saha denetimlerinde, denetim ile görevli resmi personelin saha denetim cihazları ile yaptığı ölçümlerde rafineri ve dağıtıcı terminallerde olumlu sonuçlar alındı ancak buna rağmen birkaç ay sonra yapılan ikinci testlerde farklı sonuçlar çıktı. Bu durum nedeniyle kaçak petrol tanımının ilave deliller ile güçlendirilmesi isteniyor.

Kaynak: Referans