Teknoloji Nedeniyle Kaynaklarımız Tükeniyor mu?

Avrupa Kimya Topluluğunun yayınladığı periyodik tablo ciddi tasarruf planları için bizi uyarıyor. Tasarruf yeterli olacak mı? Bazı ülkeler ise uzay madenciliği için şimdiden yatırımlara başladı. Ayrıntılar yazımızda

A- A+

13.06.2020 tarihli yazı 6624 kez okunmuştur.

Dimitri Mendeleyevin periyodik tabloyu oluşturmasından sadece 151 yıl sonra pek çok element gezegenimizde tükenme noktasına geldi. Avrupa Kimya Topluluğu konuya dikkat çekmek için yeni bir tablo hazırladı. Bu tabloda renklerine göre hangi elementlerin ciddi risk altında olduğunu görebiliyoruz. Oluşturulan yeni tabloya göre Altın, Gümüş, Helyum, İndiyum, Çinko, Arsenik, Hafniyum, Tellür, Stronsiyum, İtriyum, Germanyum ve Talyumun önümüzdeki 100 yıl veya daha kısa sürede bitmesi bekleniyor.

Elementler teknolojide ve bilimde birçok alanda kullanılıyor. Birkaç örnek vermek gerekirse, MRI tarayıcılarındaki mıknatısları soğutmak ve derin deniz dalışı için oksijeni seyreltmek için helyum kullanılır. Nükleer reaktörlerdeki hayati çubuklar hafniyum kullanır. Stronsiyum tuzları, canlı kırmızı renkler üretmek için havai fişeklere ve işaret fişeklerine eklenir. İtriyum, kamera lenslerinin şok ve ısıya dayanıklı olmasını sağlayan bir bileşenidir. Ayrıca lazer ve alaşımlarda da kullanılır. Galyum ise çok kaliteli aynalar, ışık yayan diyotlar ve güneş pilleri yapmak için kullanılır.

► İlginizi Çekebilir: Yeni Madde Formu Süper İletkenlere Rakip Olacak

Tablodaki turuncu ve sarı alanlar da bu elementlerin artan kullanımından kaynaklanan sorunları öngörmektedir. Yeşil, oksijen (O), hidrojen (H), alüminyum (Al) ve kalsiyum (Ca) gibi bol miktarda mevcut olduğu anlamına gelir. Dört element - kalay (Sn), tantal (Ta) tungsten (W) ve altın (Au) - siyah renklidir, çünkü bunlar genellikle çatışma minerallerinden gelir; yani mülkiyetleri üzerinde savaşların yapıldığı madenlerden. Üreticilerin söz konusu mineralleri sağlamak için insanların ölmediğinden emin olmaları için kökenlerini dikkatlice izlemeleri gerektiğini hatırlatmak için tasarlanmıştır.

Tabloda telefon işareti konulan 40 element ise telefon yapımında kullanılıyor. Örneğin tabloda kırmızı renkte olan indiyum'u (In) düşünelim. Şeffaf iletken bir indiyum kalay oksit tabakası içerir. Daha iyi bir görüntü elde ettiğimiz LCD ekranlar yine aynı bileşimi içerir. Yapılan son çalışmalarda daha kaliteli Lityum pillerinin üretiminde de İndiyum tuzundan iyi sonuçlar alındığı açıklandı. İndiyum Çinko üretiminin bir yan ürünüdür.

► İlginizi Çekebilir: E-Atıklar Nasıl Geri Dönüştürülüyor

Yılda 75 ton madenlerden tedarik ediliyor. Toplam maden miktarının ise 1500 ton olduğu tahmin ediliyor. Burdan da anlaşılacağı üzere önümüzde sadece 20 yıl var. İndiyum kilogram fiyatı 2003 yılında 60 dolar iken 2006 yılında 1000 dolara kadar yükselmişti, maden üretimi arttırılması sonucu 260 dolar seviyesine gerilemiş durumda.

İndiyum temelinde anlattığımız bu hikaye kırmızı ile gösterilen ve diğer pek çok element için geçerli. Önümüzdeki yıllarda kritik madenler savaşların yeni sebebi olabilir. Lüksemburg ve Amerika gibi bazı ülkelerde ise uzay madenciliği alt yapısı oluşturulmaya başlandı. Dünya buna henüz hazır olmasa da gelecekte teknolojik altyapı gereksinimlerimiz uzaydan tedarik edilebilir. Fisyon ve füzyon işlemlerinin maliyetleri düşürülüp bunlardan faydalanilabilir. Burdan anlaşılan bir gerçek var; gezegenimizi hızla tüketiyoruz, önümüzdeki yüzyıl içinde tasarruf etmeyi öğrenemezsek daha yüksek tekniklerle bu sorunu aşmamız gerekecek.

Kaynak:

► livescience
► euchems.eu