Türkiye ile Gürcistan HVDC teknolojisi ile bağlanacak

Gürcistan'daki en önemli altyapı projelerinden biri olan Karadeniz İletim Ağı Projesi'nin bir parçası olan HVDC karşılıklı bağlantılarından her biri Gürcistan'daki çeşitli hidroelektrik santrallerinde üretilen 350 MW elektrik enerjisini Türkiye'ye iletecek. Yaklaşık 170 milyon euro'ya mal olacak projede, HVDC iletim sistemine ilave olarak sistem kontrol ekipmanları, dönüştürücü trafolar, şalt tesisi (500/400/220 kV), tristör vanalar ve AC filtreleri bulunuyor. İlk HVDC karşılıklı bağlantısı Mayıs 2012'de hizmete sunulacak olan projenin Mayıs 2013'te tamamlanması bekleniyor.





'Enerji köprüsü kuruyoruz'





Siemens'in 2009 mali yılında yaklaşık 23 milyar Euro'ya ulaşan çevre portföyünde önemli bir yer tutan projeyle ilgili olarak Siemens Enerji İletim Bölümü CEO'su Udo Niehage şunları söyledi:





'HVDC teknolojimizle Türkiye'nin artan enerji talebini karşılamaya yardımcı olmak üzere Gürcistan ve Türkiye arasında çevre dostu elektrik enerjisinin iletimi için bir enerji köprüsü kuruyoruz. Siemens HVDC karşılıklı bağlantıları sadece iki elektrik şebekesini bağlamakla kalmayacak, aynı zamanda Türkiye'ye enerji köprüsü üzerindeki elektrik enerjisinin akımının kontrolüne de imkân verecek. Hızlı kontrol fonksiyonuna sahip olan HVDC teknolojisi, sistem arızaları ve kesintileri sırasında büyük bir avantaj sağlayacak olan bağlı şebekelerin stabilizasyonuna da katkıda bulunacak.'





Önde gelen tedarikçilerden biri olarak, eski Bağımsız Devletler Topluluğu bölgesinde HVDC sistemleriyle ilk kez temsil edildiklerini söyleyen Niehage, Gürcistan'ın elektrik şebekesi ağının güçlendirilmesine katkı sağlamaktan dolayı mutlu olduklarını ifade etti.





Proje kapsamında, iki adet 350-MW karşılıklı bağlantıya sahip dönüştürücü şalt tesisi ve buna bağlı şalt istasyonu Güney Gürcistan'da Türk sınırında bulunan Akhaltsikhe şehri civarında monte edilecek. Burada sistemler iki ülke arasında elektrik enerjisinin engelsiz (hitch-free) taşınmasına imkan vermek amacıyla Gürcistan ve Türkiye'nin yüksek gerilim şebekeleri ile havai iletim hatları üzerinde bağlanacak.





HVDC sistemlerinin aksine olacak şekilde redresör ve inverter istasyonları arasındaki mesafenin bin kilometre ve üzeri olduğu durumlarda iki dönüştürücü alt istasyonu bir HVDC karşılıklı bağlantısı ile pratikte arka arkaya olarak bağlanıyor. Bir şebekenin üç fazlı alternatif akımı dönüştürücü istasyonunda doğru akıma dönüştürülüyor ve bir doğru akım (DC) bağlantısı ile doğrudan inverter istasyonuna iletiliyor. Burada doğru akım besleneceği şebekenin parametrelerine eş zamanlı ayarlanarak üç-fazlı akıma geri dönüştürülüyor. Bu sayede iki şebekenin engelsiz şekilde bağlantısı sağlanıyor. Ayrıca HVDC karşılıklı bağlantısı elektrik enerjisinin iletiminin durdurulmasını ve yeniden başlatılmasını kontrol edebilecek olan otomatik bir koruma duvarı görevi yaptığından ard arda şebeke arızalarına karşı koruma sağlıyor.