Yenilenebilir enerji fiyatları yatırımcıları tatmin etmedi

Enerji fiyatlarının sabitlenmesi ve işletme sürelerinin yetersiz olduğunu söyleyen firmalar rakamların yeniden gözden geçirilmesini istiyor.





Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın, yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektrik için daha fazla teşvik öngören yasa değişikliğine yönelik hazırladığı taslağın ayrıntıları belli oldu. Yeni tasarıda özellikle rüzgâr enerjisi için halen ortalama 5.5 eurocent/kWh olan alım fiyatı 7 eurocent/kWh'e çıkarılması yetersiz bulundu. Türkiye'de henüz yatırımı yapılmayan güneş enerjisine ise verilen 28 cent santral yatırımlarının başka bahara kalacağı endişesi yarattı. Yeni yasa taslağında yenilenebilir enerji kaynaklarına kilovatsaat başına ödenecek para arttırılırken üretici firmalar belirlenen rakamları yetersiz buldu.

Yeni taslakta enerji fiyatlarının sabitlenmesine karşı çıkan üretici firmalar aynı zamanda işletme sürelerinin de yetersiz olduğu görüşünü savunuyor. Güneş için 32-35 eurocent/kWh bandında bir fiyat talep edilirken, rüzgâr için de en az 7-9 eurocent/kWh verilmesi isteniyor.

Türkiye'de 2008'de 198 milyar kilovatsaat elektrik enerjisi üretildi. Bu üretimin yüzde 17'lik kısmı hidrolik ve rüzgâr enerjisinden sağlandı. Kalan kısım ise kömür ve doğalgaz gibi fosil yakıtlardan karşılanıyor. Bu kapsamda elektrik enerjisinde kaynakları çeşitlendirmek isteyen hükümet, hidrolik, rüzgâr, güneş, jeotermal, biyokütle, biyogaz gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik yatırımları arttırmayı hedefliyor. Enerji Bakanlığı'nın projeksiyonlarında yenilenebilir enerji kaynaklarının payının 2020 yılında 20 bin MW olması hedefleniyor. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Yasası kapsamına giren alanlarda bugüne kadar 489 lisans verildi. Bu lisanslardan 379'u hidrolik, 91'i rüzgâr, 6'sı jeotermal, 6'sı çöpgazı, 7'si biyokütle işletmelerine verilmiş durumda. Güneş enerjisi için henüz başvuru ya da verilmiş bir lisans yok.

Üretim lisansı alan firmalar arasında ise rüzgâr enerjisi konusunda, Sabancı, Çalık, Zorlu, Akkök, Polat gibi devler bulunuyor. Jeotermalde Zorlu, Enda, Bereket gibi gruplar göze çarparken çöpgazı için alınan altı lisans ise ITC-KA, Aksa, Ortadoğu, Ekolojik Enerji, İstanbul Çevre Koruma gibi firmalar tarafından paylaşılıyor. Biyogazı da içeren biyokütlede 10 lisansı ise Cargill, Ekoljik Enerji, Koç Holding'e bağlı Enertek, Bel-Ka, Gaski ITC-KA gibi firmalar aldı.


Yenilenebilir Enerji Kaynakları Kanunu üzerinde yapılacak değişiklikler ise bir süredir tartışma yaratıyordu. AKP Kütahya Milletvekili Soner Aksoy tarafından hazırlanan yasa taslağı Meclis'te görüşülemeden yerine Enerji Bakanlığı yeni bir yasa taslağı hazırladı ve bunu da Aksoy'un başkanlığını yürüttüğü Sanayi ve Enerji Komisyonu'na sundu. Referans'ın ulaştığı yeni taslakta ödenecek rakamlar ve sistem yeniden tanımlanıyor.





7 cent yetersiz


Rüzgâr Enerjisi ve Su Santralları İşadamları Derneği (RESSİAD) Başkanı Tolga Bilgin'e göre daha önce 5 eurocentlik taban fiyatta bulunan alım garantisinin hem rüzgâr hem su enerjisi için 10 yıllık 7 eurocent/kWh yükseltilmesi olumlu. Ancak Bilgin'e göre bu 7 eurocent/kWh de sabit değil taban fiyat olarak değerlendirilmeli. Çünkü 7 eurocent şimdilik yatırımları tetiklese bile küresel mali kriz sonrası oluşacak yüksek kredi maliyetleri yüzünden yeterli olmayabilir. Akenerji Elektrik Üretim A.Ş. Kor Özay, Proje Yöneticisi Kor Özay ise rüzgâr enerjisi alanında verilen fiyatlara dair yaptığı yorumda şu tespiti yapıyor: "Türkiye'de bugün verilen veya verilmesi planlanan 5-7 eurocent/kWh , 10-14 yılı kapsayan teşvikler batılı ülkelerde rüzgâr enerjisi yatırımlarının özendirilmeye çalışıldığı zamanlarda verilen teşviklere nazaran yetersiz . Hem tarifeler düşük hem de süre kısa."





Nükleere 21 cent verildi


Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Genel Müdür Yardımcısı Serhat Şimşek, devletten nükleer enerji için 21 cent/kWh alım garantisi istendiği bir ortamda yenilenebilir enerjinin de desteklenmesi gerektiğini söylüyor. Konu hakkında daha önce açıklama yapan TETAŞ da önerilen bu fiyatı iyileştirme teklifinde 15.35 cent/kWh olarak revize ettiğini açıklamıştı.

Şimşek'in tespitlerine göre yenilenebilir enerji desteklenmeli; çünkü küresel kriz nedeniyle eski faiz oranlarında kredi bulabilmek zorlaştı. Bugüne kadar santrallar kendilerini 5-6 yılda amorti ederken, şimdi bu süre 10-15 yıla çıktı. Kredi kuruluşları, santral fizibilitelerini değerlendirirken, geri dönüşleri dikkate alıyorlar. Bu koşullarda kredi geri dönüşleri ne yazık ki uzun sürüyor.

Şimşek, üretilen enerjinin kim tarafından, nasıl ve kaç kuruşa alınacağının da net olmadığını söylüyor. Şimşek saydığı bu nedenlerle desteğe ihtiyaç olduğunu tespit ederken başka teşviklerin de söz konusu olabileceğini ancak en uygununun, enerji satış fiyatlarının teşviki olduğunu düşünüyor. Şimşek, Zorlu Grubu'nun yatırımları çerçevesinde değerlendirildiğinde ise alım fiyatlarının kwh başına hidroelektrik santrallar için 9 cent/kWh, rüzgâr santralları 9 cent/kWh, jeotermal santrallar için de 12 cent/kWh civarında olması gerektiğini belirtiyor.

Sabancı Holding Enerji Grup Başkanı Selahattin Hakman ise fiyat vermiyor ancak uygulanacak alım garantisi tarifesinin Türkiye'de kurulacak rüzgâr santralı kapasitesinin temel belirleyicisi olacağını savunuyor. Yani sözü bir anlamda ne kadar teşvik o kadar yatırım demeye getiriyor. Hakman, alım garantisinin de piyasa şartlarına uygun ve maliyetleri karşılayacak şekilde olması gerektiğini de vurguluyor.

Kaynak: Referans