Zeytin Çekirdeğinden Enerji ve Su

Günümüzün yoğun rekabetçi ortamında şirketlerin kendilerini 21. Yüzyıla taşıyabilmesi için her zamankinden daha çok şeye ihtiyaçları var. Satış, ihracat, kar,saygınlık, bilinirlik ve dahası … Bunlar elbette bir şirket için hayati öneme sahip olan şeyler. Son yıllarda ise “yapılmayanı yapma: yenilikçilik” kavramı öne çıkmaya, şirketlerin görünmeyen değeri olarak ele alınmaya başlandı. Bu yazımızda geçmişte atık olarak çevreye bıraktığı zeytin çekirdeklerinden fabrikasının enerjisini ve suyunu sağlayan Musco Family Olive şirketinin bunu nasıl başardığını göreceğiz.

A- A+

01.01.2013 tarihli yazı 11333 kez okunmuştur.

Amerika’nın en büyük zeytin işleyicisi olan Musco Family Olive (http://www.olives.com/) şirketi yılda yaklaşık 13 milyar adet zeytin çekirdeğini atık olarak çevreye bırakıyordu. Şu an ise bu çekirdekleri yakarak hem fabrikaları için elektrik enerjisi sağlıyorlar hem de atık sularını yeniden kullanılabilir hale getiriyorlar.

Atık suların iyileştirilmesine ve doğaya zararsız bir şeklide bırakılmasına büyük önem veren Amerikan Hükümeti 2007 yılında bunlara uymayan şirketlere büyük para cezaları getirdi. Bunun üzerine şirket yenilenebilir ve sürdürebilirliği olan bir su arıtma sistemi kurmak istedi. İşe atık suların analiziyle başlandı, nitekim atık suda tuz, zeytinyağı, asetik asit ve büyük miktarlarda çözülmemiş katı maddelere rastlandı. Bu şekliyle suyu doğaya bırakmak imkansızdı. Bu yüzden yeni bir sistemin kurulması şarttı. Bu da şirketi yeni yöntemler aramaya itti. Kendi öz kaynaklarına yönelen firma sattıkları zeytin mamullerinden arta kalan çekirdekleri kullanmaya başladı.

Öncelikle tonlarca zeytinin işlenmesinden çıkan zeytin çekirdeklerini yakılacakları yere gömen firma çekirdekleri parafinle tutuşturdular. Buradan çıkan ısıyı kanallar yardımıyla su arıtmak için kullanılan ana ısıtıcılara yollandı. Suyun buharlaşmasıyla katı zararlı atıklar temizlenmiş oldu. Geriye kalan buharda, buhar makinelerine bağlanarak fabrika için elektrik enerjisi elde edildi.

2010 yılından beri tam ölçekle hizmet veren sistem sayesinde şirket hem 500 kwh/saat elektrik üretiyor hem de arıtma sistemi için herhangi bir ekstra enerji harcamıyor.

Çekirdeklerin Depolanması ve Yanmaya Hazırlanması

Her 1 pound zeytin çekirdeğinde (450 gr) 1 BTU (1055 J) enerji bulunuyor. Bu da zeytin çekirdeklerinin aynı nemde kuru tahtadan daha iyi bir enerji kaynağı olduğunu gösteriyor. Şu an için sistemin tam kapasite çalışması durumunda saat de 2-3 ton çekirdek yakılıyor. Bio-Reaktörlerin yaratıcısı Frank Schubert açıklamasında çekirdeklerin fabrikanın güvenilir bir bölgesinde yakıldığı, burada bulunan “besleme sistemiyle” belli aralıklarla ateşlemenin beslendiğini belirtiyor.

Zeytin çekirdekleri yakılmaya gönderilmeden önce bir ambarda depo ediliyor. Buraya ıslak ve üzerinde zeytin artıklarıyla gelmesi bir ön işlemi zorunlu kılıyor. Schubert, çekirdeklerin doygun olmadığını, üzerlerinde bulunan nemin yarısından fazlasının artık zeytinlerden kaynaklandığını belirtiyor. Önceleri bu nemi kurutmak için çekirdekleri güneşe seren firma fabrikanın tam kapasite ulaşmasıyla bu iş için CST sistemini kullanmaya başlamış. Böylece günde 50-60 galon suyu arıtılarak işletmenin atık suyunu bertaraf etmesi sağlanmış.

Çekirdekler 1800-2000 F arası sıcaklıkta yanmaya başlıyorlar ve tutuşmaları çok hızlı. Bu diğer benzer sistemlere göre daha düşük sıcaklık ve daha az emisyon demek. Çekirdekler dumanlı bir şeklide yanıyor ve oluşan küller hem ısının saklı kalmasını sağlıyor hem de sülfür, nitrojen gibi zararlı atıkların sistemde kalmasını sağlıyor. Buda sistemde bükümlü tek yollu bir hava kullanılarak sağlanıyor.

Zeytin Çekirdeği işleme Makinesi

Ne Kadar Çıktı Elde Ediliyor

Haftada ortalama 100 ton çekirdek yakılması sonucu yaklaşık yarım ton atık çıkıyor. Ama bu atık içinde magnezyum, nitrat, potasyum vb. mineralleri içeriyor. Dolayısıyla, firma bunu zeytin ağaçları için gübre olarak kullanıyor. Yani zeytinden aldığını yine zeytine veriyor.

Tabi her ne kadar sistem oldukça faydalı olsa da sonuçta burada bir yanma işlemi gerçekleşiyor. Ancak sistem Kaliforniya’nın sıkı hava kalitesi sınırlarından geçti ve 2011 yılında resmi olarak en temiz yanma sistemi seçildi. Nitekim rakamlarda bunu destekliyor. Sistem yasal sınır olan birim başına 17.4 ppm olan azot türevi atık madde oranını 4.7 ppm’e çekmesini başarmıştır.

Şirketlerde küçük dokunuşların nasıl büyük faydalar sağlayabileceğini gördük. Atık su arıtma amacıyla yola çıkan sistemden bugün hem enerji, gübre, yakıt sağlanırken hem de dağıtım ve iletim kayıplarını minimize ediliyor. Şirketin bir sonraki amacı kapasiteyi iki katına çıkararak fabrikanın bütün enerjisini bu sistemden sağlamak.

►Debbie Sniderman/ Cornell Üniversitesi

Çeviri: M. Cem Ateş

Kaynak

► http://www.asme.org/kb/news---articles/articles/renewable-energy/burning-olive-pits