Güneş Gözlüğü Nasıl Çalışır? |
1. Bölüm

Bu yazımızda yaz aylarına giriş yaparken sizler için güneş gözlüklerinin gizemini araştırdık. Eğer güneş gözlüklerindeki farklı teknolojileri ve farklı gözlük modellerini merak ediyorsanız, yeni gözlük almayı düşünüyorsanız bu yazı tam size göre... Gelin birlikte güneş gözlükleri alemindeki yolculuğumuza başlayalım.

A- A+

19.05.2014 tarihli yazı 10396 kez okunmuştur.

güneş gözlüğü polarizasyon mercek ultra-viyole göz frekans ışık parlama cam fotokromatik yansıma kaplama optik

Yaz mevsiminde güneşin etkilerini fazlaca gösterdiği günlerde, üzerinde çok düşünmeden güneş gözlüğümüzü takıveririz. Fakat eğer yeni bir güneş gözlüğü alacaksak, o zaman güneş gözlükleri üzerine kafa yorarız. Güneş gözlüğü almak için bir gözlükçüye gittiğimizde karşımıza hepsinin özellikleri birbirinden farklı olan hafif boyalı, yansıtıcı, fotokromatik (ışıkla renk değiştiren) ve polarize camlı gibi modeller çıkar. Çerçeve şekli ya da camların boyutu da fark yaratan etmenlerdendir. Peki 500 TL'lik marka gözlük ile pazarda 5-10 TL'ye satılan gözlüğün arasında ne fark var?

Ucuz ve Pahalı Güneş Gözlükleri

Güneş gözlüğüne baktığımız zaman bir plastik çerçeve içine iki tane boyalı cam yerleştirilmiş çok basit bir obje gibi görünebilir. Ancak detaylara indiğimizde birbirinden farklı özelliklere sahip bir çok güneş gözlüğü ile karşılaşıyoruz. İyi bir güneş gözlüğünün aşağıdaki özellikleri sağlaması gerekiyor.

1- Güneşten gelen ultra-viyole ışınlara karşı koruma sağlamalıdır. UV ışınları gözde kornea ve retina kısmına zarar verir. İyi bir güneş gözlüğü UV ışınlarını tamamen engelleyebilir.

2- Göze gelen yoğun ışık şiddetini azaltmalıdır. Göze çok fazla ışık geldiği zaman göz kendiliğinden irisi kapatır. İris mümkün olduğunca kapatıldıktan sonra sıradaki adım göz kapaklarını kısarak bakmamızdır. Bunu elimizde olmadan yaparız, eğer açmaya çalışırsak gözümüzün acıdığını görürüz. Eğer gözümüzde kıstığımız halde de gelen ışık miktarı fazla oluyor ise güneş ışınları gözümüzün retina kısmına zarar verir. İyi güneş gözlükleri göze gelecek bir hasarı önlemek için ışık miktarınının % 97 kadarını bloke edebilir.

İrisin Çalışma Şekli

3- Gözümüzü kamaştıran parlamaları engellemelidir. Su gibi yüzeyler yoğun miktarda ışığın yansımasına neden olabilirler. Bu yansımalar bazen göze zarar verebilir ya da bazı objeleri görmemizi engelleyebilir.

►İlginizi Çekebilir: Optoelektronik İle Işık Hızında Teknoloji

Mesela önemli bir iş yaparken, örneğin araba kullanırken ya da trafikte karşıdan karşıya geçerken gözümüze bir anda yoğun miktarda ışık geldiğini düşünün. Bu durumda kısa süreli görme kaybı yaşanabilir ve istenmeyen kazalar meydana gelebilir. Güneş gözlükleri polarizasyon sayesinde bu tür parlamaları engeller.

4- Belirli frekanslardaki ışığı engellemelidir. Işığın bazı frekansları bulanık görmeye, bazıları ise kontrast artışına neden olabilir. Doğru renkli güneş gözlüğünü seçmek özel durumlar için daha iyi bir koruma sağlar.

Ucuz bir gözlük aldığınızda büyük ihtimalle yukarıdaki özelliklerin çoğunluğundan feragat etmiş olacaksınız. Örneğin UV ışınlarına karşı koruması olmayan bir gözlük göze hiç gözlük takmamış olmaktan daha çok zarar verecektir. Çünkü bu tür ucuz gözlükler ışığın miktarını azaltacaktır ancak bu irisin açılıp daha çok ışık almasına neden olacaktır. Böylece içeri giren UV ışınları artacağından göz retinasına daha çok zarar verecektir.

Ucuzdan pahalıya birçok gözlük markası mevcut. Ancak sahte gözlükler her yerde karşımıza çıkabiliyor. Bu tür gözlüklerde en büyük hile olarak karşımıza merceklerin yapılış şekli çıkıyor. Sahte gözlüklerde sıradan plastikten yapılmış mercekler koyu renkli bir cama yerleştiriliyor. Görünüş olarak her ne kadar marka olanlara benzese de gerçek mercekler çok farklıdır.

Işığı Anlamak

Yazımızın ilerleyen kısımlarında güneş gözlüğünde kullanılan teknolojileri inceleyeceğiz ancak öncesinde ışık hakkında değinmemiz gerekenler var.

Elektromanyetik Dalga Tayfı

Işık elektromagnetik enerjiden oluşur. Işığın boyu dalga boyu ile ölçülendirilir. İnsan gözü 380 ile 750 nanometre dalga boyuları arasındaki ışığı algılayabilir. Işığın sahip olduğu enerji dalga boyu ile doğrudan ilişkilidir. Daha kısa dalga boylarındaki ışık daha fazla enerjiye sahiptir. Görünür ışıkta en yüksek enerjili ışık rengi mor iken, en düşük enerjili ışık rengi kırmızıdır. Görünür ışıktan bir üst enerjideki bölge ise ultra-viyole ışınlardır. Daha önce bahsettiğimiz UV ışınlarının göz retinasına ve korneasına zarar vermesinin ana nedeni sahip olduğu yüksek enerjidir.

►İlginizi Çekebilir: Elektromagnetik Alan Gerçeği

Göz Kamaştırıcı Parlama Nedir?

Işığın yoğunluğu ya da akısı lümen birimiyle ölçülür. Örneğin eğer kapalı bir alandaysanız ışık en fazla 400-600 lümen arasındadır. Fakat güneşli bir günde dışarı çıktığınızda yoğunluk 1000 lümen ile 6000 lümen arasında olabilir. 3500 lümene kadar ışık göz için bir risk oluşturmaz. Işık akısı doğrudan ya da dolaylı olarak 4000 lümen civarına geldiğinde gözümüz ışığı absorbe etmekte güçlük çeker. Bu tür ışıklara bakmaya çalıştığımızda gördüğümüz beyaz bir flaştır. Bu olaya daha önce bahsettiğimiz parlama denir.

Trafikte Karşıdan Gelen Otomobillerin Farlarının Parlaması

Göze gelen ışık akısı 10000 lümene çıktığında göz adeta ışık bombardımanına uğrar ve ışığı tamamen bloke eder. Bu ışık yoğunluğuna uzun süre maruz kalmak gözde geçici hatta bazen kalıcı körlüğe yol açabilir. Eğer güneşli bir günde karla kaplı bir dağda kayak yapmayı planlıyorsak havadaki güneş ve kardan yansıyan ışınlarla birlikte ışık akısı 12000 lümene kadar çıkabilir ve koruyucu bir güneş gözlüğümüz yoksa bu olay kar körlüğü denilen olayla sonuçlanabilir.

►İlginizi Çekebilir: Aydınlatmada Tasarruf

Güneş gözlüğü teknolojilerinden yazımızın ikinci kısmında bahsedeceğiz.

Kaynak:

►Howstuffworks