Bir izolasyon kaçağı, nedeninden bağımsız olarak, personel için hayatı tehdit eden bir tehlike, elektrik enerjisinin devamlılığı ve ekipmanların tümü için bir tehlike arz eder. Bu nedenle, sistem türünün seçimi (TN, TT ve IT sistemleri) ve ilgili koruyucu tedbirler konusunda özellikle aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır;

►  İzolasyon kaçakları olasılığı
►  Gerekli temel koruma ve kaçak koruması
►  Elektrik enerjisinin sürekliliği
►  Teknik ve ticari hususlar
►  İkincil etkiler konusunda mevcut tecrübe (yangın, kaçak masrafları, vb.)
 

► İlginizi Çekebilir: Enerji Yönetimi ve Sayaç Otomasyonu

Elektrikli makinelerde bu hususlar kontrol ve yardımcı devrelerin yanı sıra ana devrelerle de alakalıdır. Ana devrelerde, konu elektrik çarpmasına karşı daha çok koruma ile alakalı iken, personelin korunmasının yanı sıra yangının önlenmesi kontrol ve yardımcı devrelerde önemli bir rol oynar. Özellikle de 50V AC / 120V DC’lik izin verilen temas geriliminin altındaki gerilimlerde söz konusudur.

► İlginizi Çekebilir: Elektrik Sayacı Nedir? | Elektrik Sayacı Çeşitleri
 

DIN VDE 0100-557 (VDE 0100-557)’de kontrol devreleri ve yardımcı devreler arasında bir fark oluşturulmuştur. Buna göre, bağımsız bir standart yoksa bu standart her zaman uygulanacaktır. Buna göre, DIN VDE 0100-557 (VDE 0100-557) aşağıdakilerde uygulanmayacaktır.

► Makinelerin elektrikli ekipmanları:
DIN EN 60204 (VDE 0113) serisi standartlar;

►Kamuya sağlanan elektriğin temini ve işlenmesi için kurulan tesisat ve ekipmanlar:
DIN VDE 0800-1 (VDE 0800-1) ve DIN VDE 0804 (VDE 0804);

► Fırınlar için elektrikli ekipmanlar:
DIN EN 50156-1(VDE 0116-1);

► 1 kV'luk AC anma gerilimlerini aşan yüksek enerji tesisatlarında yardımcı ekipman ve kontrol sistemleri:
DIN VDE 0101 (VDE 0101)

► Yangın, izinsiz giriş ve soygun için alarm sistemleri:
DIN VDE0833(VDE0833) serisi standartlar.
 

DIN VDE 0100-557 (VDE 0100-557) içerisinde: 2007-06 ve DIN EN 60204-1 (VDE 0113-1): 2007-06 hem topraklı hem de topraksız kontrol devreleri ele alınmıştır.

Bir izolasyon kaçağı RF meydana geldiğinde, bir kaçak akım IF, topraklı sistemden geçer (TN Sistemi); çok düşük dirençli bir izolasyon kaçağı meydana geldiğinde, bu akım kısa devre akımı IK'ye denk gelmektedir. Bu durum daha sonra yüksek akım koruma cihazını tetikler ve güç beslemesi kesilir. Kaçak akım cihazları da (RCD) kapanır.

Bunun aksine, IT sistemde aktif iletkenler toprağa bağlı olmadığı için bu küçük arıza akımı, ilk izolasyon arızasında bağlantı kesilmesine sebep olmaz. (DIN VDE 0100-410 paragraf 411.6) Diğer iletkenlerden birindeki ikinci bir arıza üzerinde aşırı akım koruma cihazının tetiklenmesini önlemek için, ilk hata, izolasyon izleme cihazı (IMD) tarafından algılanır ve bildirilir.

Bilgi aktarılan sistem operatörünün uygun bir zamanda bakım önlemlerini alması sağlanır. Diğer önemli avantajı ise enerji beslemesinin sürekliliği sağlanması ve operasyonun kesintiye uğratılmamasıdır. Özellikle yüksek süreklilik seviyesi gerektiren endüstriyel tesislerde (örn. otomotiv, cam imalatı, vb.) bu önemli bir avantajdır ve kaçaklarla alakalı yüksek maliyetlerin önüne geçilir.

Topraklı kontrol devresinin kullanımı, standartlar uyarınca kontrol devrelerinin tasarımı için ifade edilmemiştir. Topraksız kontrol devrelerinin izolasyon görüntülemesi içerisinde kullanılması, başta güvenilirlik hususları, arızaların önlenmesi ve maliyet azaltma ile alakalı olmak üzere genelde daha iyi bir seçimdir. Örneğin DIN EN 61557-9 (VDE 0413-9)’a uygun olanlar gibi izolasyon kaçak tespit sistemleri, tesisat çalışırken izolasyon kaçağının yerini belirlemeye ek olarak kullanılabilir. Gün sonunda alınacak ölçümler, bir risk analizinin parçası olarak belirlenecektir.
 

►  Wolfgang Hofheinz:
Schutztechnimit Isolationsuberwachung, 3. Aufl age, VDE-Schriftenreihe Band 114, VDE Verlag Berlin
 ► DIN EN 61557-8 (VDE 0413-8):2014-10 

Electrical safety in low voltage distribution systems up to 1 000 V a.c. and 1 500 V d.c. – Equipment for testing,
► DIN VDE 0100-410 (VDE 0100-410):2007-06
Low-voltage electrical installations – Part 4-41: Protection for safety – Protection against electric shock

Harun Öndül- Aktif Mühendislik, Satış Müdürü


Kaynak: