Network Sistemleri Nedir? 2. Bölüm |
OSI Başvuru Modeli

Verinin bir noktadan başka bir noktaya taşınması için verilmesi gereken hizmetleri ve bu servislerden hangi katmanların sorumlu olacağını tanımlayan belirli referans modelleri bulunmaktadır. Bu modellerden ilki olan OSI (Open System Interconnection) Başvuru Modelinin nasıl çalıştığını yazımızda inceleyeceğiz.

A- A+

16.07.2019 tarihli yazı 10352 kez okunmuştur.

Network Ağ Sistemleri Veri İletimi OSI Başvuru Modeli

Bilgisayar ağlarının içinde bulunan cihazların haberleşmesi ve uyum sıkıntısı çekmemesi için dünya çapında belirli standart bir kural oluşturulmuştur. Bu standart protokoller ISO (International Organization for Standardization) kuruluşu tarafından geliştirilen ve genel yapısı bir düğümün iletişim sürecini çok katmanlı bir yapı içerisinde tanımlayan OSI (Open System Interconnection) başvuru modelidir.

►İlginizi Çekebilir: Peer To Peer (P2P) Ağlar Nedir ve Nasıl Çalışır?

OSI modelinde bir uç sistemde her biri farklı işlevlere sahip 7 katman tanımlıdır. OSI modelinde gelen veriler tüm katmanları geçerek iletilir, her katmanda farklı görevlendirmeler tanımlanmıştır. Bu sayede yapılan iş ve kullanılacak yöntemler ayırt edilmiş olur ve daha sağlıklı bir iletişim sağlanır. Bu katmanların görevleri bir üst katmanlarına veri akışı sağlamaktır kullanılan veri sırasıyla katmanlardan geçip işlenerek iletime hazır hale gelir, aynı şekilde hedef noktasına ulaştığı zaman tekrar bu katmanlardan geçerek veri iletilir ve iletişim sağlanır. OSI modeli ağ konusunda diğer bütün protokol kümeleri ve ağ kavramları bu modele dayanılarak anlatılır ve açıklanır.

OSI Başvuru Modeli Mimarisi ve 7 Katman

OSI başvuru modeli 7 katmanlıdır ve mimari olarak hiyerarşiye sahiptir. Hiyerarşinin en üst katmanında bulunan Uygulama Katmanı programlara ve kullanıcı uygulamalarına hizmet ederken daha altta bulunan katmanlar bir üst katmana hizmet eder ve görevlerini yerine getirebilmek için bir alt katmanın kendisine hizmet etmesini beklerler.

7-Uygulama Katmanı (Application Layer)

Uygulama katmanı ağa erişim için gerekli işlevleri kapsar ve kullanıcının etkileşimde bulunduğu uygulama programları ile doğrudan iletişim içerisindedir. Gelen ve gönderilen verinin gözüktüğü katmandır. Bu katman kullanıcılar bilgisayarla temasa geçtiği yerdir kullanıcılar işlemlerini bu katmada gerçekleştirir. Dosya aktarımı, E-posta, dosya erişimi, ağ yönetimi vb. birçok protokol bu katmanda tanımlıdır.

6-Sunum Katmanı (Presantation Layer)

Sunum katmanında gelen veri okuyucunun anlaması için düzenlenmesi ve çevrimleri kapsar, bu sayede farklı cihazların arasındaki iletişimsizliğin önüne geçmiş olunur. Verinin sıkıştırma/açma, şifreleme/şifre açma, karakter dönüşümü vb. işlevlerin yerine getirilmesini sağlar.

5-Oturum Katmanı (Session Layer)

Oturum katmanı uç düğümler arasında oturumun kurulması, yönetilmesi ve sonlandırılması işlemlerini kapsar. Bu işlemlerin yanında iletişimin mantıksal sürekliliğinin sağlanması için oturumun bozulması durumunda iletimin kaldığı yerden devam etmesini sağlar.

4-Taşıma Katmanı (Transport Layer)

Taşıma Katmanı veri transferinin son kullanıcıda her türlü hatadan arınmış bir şekilde elde edilmesini sağlar. Sıralı bir şekilde iletimi denetleme görevine de sahiptir. Bu katmanın oluşturduğu bilgi bloklarına bölüm(segment) denir. Verinin durumuna göre veri bütününü parçalar veya birleştirir. Veririn bulunduğu adresten hedef adrese gidip gitmediğini kontrol eder, eğer bir sorun oluşursa veriyi bir daha gönderir.

3-Ağ Katmanı (Network Layer)

Ağ katmanı verilerin uçlar arasında ara düğümler ile yönlendirilerek alıcıya ulaşmasını sağlar. Bu katman veri iletimi için en iyi iletim yolunu ağ koşullarına, önceliklere ve diğer parametrelere göre seçer. Ağ adresini taşıyan bilgi bloklarına paket adı verilmektedir. Verilerin aktarılacağı cihazlar arasındaki bağlantı için IP atamalarını yapar. İnternet omurgası bu katman üzerine kuruludur denilebilir. Farklı networkler arasında iletişimi sağlamış olur.

2-Veri Bağı Katmanı (DataLink Layer)

Veri bağlantı katmanı fiziksel katmana erişmek ve kullanmak ile ilgili kuralları belirler. Bu katmanda verilerek lojik işaretlere dönüştürülerek kodlanır. Alıcıda bit düzeyinde hataların sezilmesi, düzeltilemiyorsa doğrunun elde edilebilmesi için kullanıcının uyarılması işlevlerine sahiptir. Veri-Bağı katmanı yerel ağ içerisinde sistemlerin birbirine doğrudan bağlanması için kullanılmaktadır. Yani LAN bağlantıları genel olarak Veri-Bağı katmanı düzeyindedir. Ethernet, ATM gibi LAN teknolojileri için ayrı ayrı veri-bağı katmanı protokolleri oluşturulmuştur.

1-Fiziksel Katman (Physical Layer)

Fiziksel katman verinin fiziksel olarak elektriksel bir ortam üzerinden aktarılmasını sağlar. İletim ortamı kablolu veya kablosuz bir şekilde mi aktarılacak, kablolu ise Ethernet mi yoksa fiber kablo ile mi aktarılacak gibi kriterler belirlenir. Verileri bit şekline dönüştürerek iletimini sağlar. Verilerin iletiminin sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesi için veriyi gönderen cihaz ile veriyi alan cihaz aynı protokoller tarafından tanımlanması gerekmektedir.

Uygulama, Sunum ve Oturum katmanları daha çok yazılımla gerçekleştirilen ve ağ üst yapısını oluştururken oldukça öneme sahip taşıma katmanı bir geçiş noktası oluşturarak Fiziksel, Bağlantı ve Ağ katmanlarının ağ alt yapısını oluşturmasını sağlar. Bir sonraki yazımızda internet ulaşım protololü olan TCP/IP protokolünü inceleyeceğiz.

Yazar: Enes GÜVEN

Kaynak:

►Wikipedia
►Bilgisayar Haberleşmesi ve Ağ Teknolojisi /Rifat Çölkesen