Demiryollarında Kullanılan Kablo Tipleri Nelerdir?

Demiryolu ulaşım ağının yaygınlaşmasıyla beraber bu alana yönelik yapılan çalışmalar, teknolojik ilerlemeler çerçevesinde büyük bir gelişme göstermiştir. Bu gelişmelerin en önemli getirisi doğru malzeme seçimi konusunda hassasiyetin artmış olmasıdır. Sistemin enerji ve haberleşme alanlarındaki sürekliliğini sağlayan malzeme ise demiryolu kablolarıdır. Bu yazımızda demiryollarında kullanılan kabloları ve özelliklerini inceleyeceğiz.

A- A+

11.03.2015 tarihli yazı 14529 kez okunmuştur.

Osmanlı İmparatorluğu döneminde başlayan demiryolu yatırımları genç Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında hızlanmış ve tüm yurdu demir ağlarla örme projesi övünülecek boyuta ulaşmıştır. 1950’li yıllardan sonra geri plana atılan demiryolu taşımacılığı yerini otoyol ve motorlu araçlara bırakmıştır. Yıllardır ihmal edilen demiryollarında “Hızlandırılmış Tren” ile başlayan yeni yolda “Yüksek Hızlı Tren”e ulaşılmış ve 2023 yılına kadar yenileme çalışmalarına da hız verilmiştir.

Demiryolu ulaşım ağının yaygınlaşmasıyla beraber bu alana yönelik yapılan çalışmalar, teknolojik ilerlemeler çerçevesinde büyük bir gelişme göstermiştir. Bu gelişmelerin en önemli getirisi ise doğru malzeme seçimi konusunda hassasiyetin artmış olmasıdır.

► İlginizi Çekebilir: Enerji Kabloları ve Seçim Kriterleri

Sistemin enerji, sinyalizasyon, kontrol ve haberleşme alanlarındaki sürekliliğini sağlayan malzeme ise demiryolu kablolarıdır. Bu yazımızda demiryollarında kullanılan kabloları ve özelliklerini inceleyeceğiz.

Ulaşım ve taşımacılıkta demiryolları göz ardı edilemeyecek kadar önemlidir. Ancak, demiryolu uygulamalarında geride kalınmış ve bu konuyla ilgili teknolojide sektöre ayak uydurulamamış, demiryoluna gerekli yatırımlar yapılmamıştır. Ülkemizde yıllarca daha pahalı ve daha emniyetsiz olan karayolu tercih edilmiştir. Ancak artık demiryollarına verilen önem artmakta, yatırımlar yapılmakta ve demiryolları için geliştirilen teknolojik ürünler sektördeki yerlerini almaya başlamaktadır. Demiryollarında ileri teknolojiye sahip malzemeler kullanılarak sistematik bir çalışma sağlanmış ve bu alanda büyük bir ilerleme kaydedilmiştir. Bu açıdan bakıldığında malzeme seçimi için enerji iletimi ve sinyalizasyon kabloları oldukça önemli bir kriterdir.

Şekil 1: Teknolojinin gelişimine paralel olarak demiryollarında kablo seçimi büyük önem kazanmıştır. Farklı koşullara ve kullanım yerlerine bağlı olarak kablo yapısı ve özelliği değişiklik gösterebilir. Bu kriterler dikkate alınarak yapılan kablo seçimleriyle demiryolu sektöründe daha kaliteli ve kesintisiz hizmet verilebilir.

Demir Yolunda Kullanılan Kabloların Sahip Olması Gereken Kriterler

Demiryolu hem çalışma sistemi açısından hata kabul etmeyen hem de hatasız çalışmanın sürekliliğini benimseyen bir taşımacılık sistemi olmalıdır. En ufak bir hatanın çok büyük bir faciaya sebep olacağı bir potansiyeldir demiryolu ulaşımı. Bu nedenle demiryolunda kullanılacak kablo seçimleri yüksek önem taşır. Kullandıkları yerler, taşıyacakları gerilim ve işlevsellikleri bakımından belirli kriterlere sahip olmalıdır.

Bu kriterler şu şekilde sıralandırılabilir:

► Çalışma-montaj sıcaklığı açısından uygunluk
► Elektromanyetik girişimlere dayanım
► Ultraviyole dayanım, bükülme yarıçapı
► RoHs (Restriction of Hazardous Substances Directive) kriterine uygunluk,
► REACh (Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals) tüzüğüne uygunluk
► Yüksek yangın dayanımı (Tünel İçi Uygulamalarda)

Demiryollarında Kullanılan Kablo Tipleri

Demiryollarında temel olarak 3 çeşit kablo türü kullanılmaktadır. Bu kablolar demiryolu sisteminin temel çalışma işlevini yerine getiren ve kesintisiz çalışması gereken kablo türleridir. TCDD şartnamesi temel alınarak üretilmesi gereken kablolar, cidd testlerde geçmekte ve sahada karşılaması gereken şartlara uygunluğu ölçülmektedir. Bu kablolar:

► Sinyalizasyon Kabloları
► Haberleşme Kabloları

► Enerji Kabloları

Şekil 2: Demiryollarında kullanılan kablo tipleri işlevsellik ve yapı olarak sınıflandırılabilir. İşlevsellik olarak; kalaylı iletkenli sinyalizasyon kabloları, zırhlı ve ekranlı sinyalizasyon kabloları, halojensiz yangın geciktirici kablolar, data ve iletişim kabloları, kontrol kabloları ve alçak gerilim kabloları kullanılabilir. Yapı olarak ise; izole durumu, damar renkleri, yerleşim düzeni, kılıf, zırh ve çaplarına göre sıralandırılabilir.

► İlginizi Çekebilir: Zayıf Akım Kablolarında Uygulanan Mekanik ve Kimyasal Testler

Sinyalizasyon Kabloları

25 kV, 50 Hz tek faz, ray dönüş akımlı elektrifikasyon sisteminin olduğu güzergahlarda sinyal ekipmanları arasındaki bağlantılarda kullanılır.

Haberleşme kabloları

Haberleşme kabloları ses frekans devrelerinin (bilgi iletişim, dispecer telefonu, bakıcı telefonu ve diğer telefonlar) uzak mesafe bağlantılarında, demiryolu kontrol ve izleme sistemlerinde haberleşme kabloları olarak kullanılmaktadır.