Blok Zinciri Nedir?
(Blockchain)

Veri yapılarından, kripto para birimlerine kadar sıklıkla duyduğumuz blok zinciri teknolojisinin ne olduğunu, nasıl çalıştığını ve gelecekte bu teknolojiden neler beklememiz gerektiğini yazımızda inceleyeceğiz.

A- A+

28.02.2019 tarihli yazı 11429 kez okunmuştur.

Kripto para birimleri ile ilgileniyorsanız “blok zincir teknolojisi” ifadesini duymuşsunuzdur. Blok zinciri kripto paralarda kullanılmadan önce, bilgisayar biliminde özellikle kriptografi ve veri yapılarında karşımıza çıkan bir terimdir. Blok zincirin ilkel biçimi, Merkle ağacı olarak da bilinen karma ağaçtır. 1979 yılında Ralph Merkle tarafından bu veri yapısının patenti alınmış ve bilgisayar sistemlerinde veri doğrulama amacıyla kullanılmıştır. Kısaca bu sistem, iki bilgisayardan oluşan bir bilgisayar ağında, verilerin doğrulanması ve transfer sırasında hiçbir şeyin değiştirilmediğinden emin olmak için kullanılır. Ayrıca yanlış verilerin gönderilmesini de engeller.

Temelde asıl amaç paylaşılan verilerin bütünlüğünün korunması ve doğrulanmasıdır. 1991'de, Merkle ağacı, her biri bir öncekine bağlı bir dizi veri kaydından oluşan güvenli bir blok zinciri oluşturmak için kullanıldı. Bu zincirdeki en yeni kayıt, zincirde bulunan önceki verileri de içeriyordu. Ve böylece, “blok” zinciri oluşturuldu. 2008'de Satoshi Nakamato ilk blok zinciri veritabanını tasarladı. Bu veritabanı güvenli bir veri alışverişi geçmişi içerecek, zaman değişimini kaydetmek ve doğrulamak için iki bilgisayar arası bir ağdan faydalanacak ve merkezi bir otorite olmadan otonom bir şekilde yönetilebilecekti. Bu veritabanı Bitcoin'in temeli oldu. Ve böylece, bugün kullandığımız blok zinciri kripto para birimleri geliştirildi.

►İlginizi Çekebilir:Dünya'nın İlk Elektronik Para Birimi Bitcoin

Blok Zinciri Nasıl Çalışır?

1. Blok zinciri tüm veri alışverişlerinin kaydını tutar. Bu kayıtlar dijital para dünyasında bir defter olarak adlandırılır ve her veri alışverişi bir işlemdir. Doğrulanan her işlem, deftere blok olarak eklenir.

2. Her bir işlemi doğrulamak için eşler arası dağıtılmış bir sistem kullanılır.

3. Doğrulandıktan sonra, yeni işlem blok zincirine eklenir.

►İlginizi Çekebilir:Blok Zinciri ve Enerji Sektöründeki Potansiyel Uygulama Alanları

Öncelikle benzersiz bir kimlik elde edersiniz. Anahtarlarınız, özel anahtar ve genel anahtar olmak üzere iki çeşittir ve birlikte size dijital bir imza sağlarlar. Genel anahtarınız, başkalarının erişebildiği anahtardır. Özel anahtarınız, genel anahtarınızla birlikte kullanıldığında, sizin dijital kimliğiniz adına farklı eylemleri dijital olarak imzalama yetkisine sahiptir.

Kripto para birimi dünyasında cüzdan adresinizi genel anahtar temsil eder ve özel anahtarınız, kripto para birimleri gibi dijital mülkünüzle yapılan transferleri, para çekme işlemlerini ve diğer işlemlerinizi onaylamanıza izin veren şeydir. Bu yüzden özel anahtarınızı güvende tutmak oldukça önemlidir. Özel anahtarınıza erişen herhangi biri, genel anahtarınızla ilişkilendirilmiş herhangi bir dijital varlığınızı istediği biçimde kullanabilir. Bir işlem gerçekleştiğinde, bu işlem yetki veren kişi tarafından imzalanır. İki kişi arasında para transferi olduğunda bu işlem iki kişinin de genel anahtarlarını içerecek ve aynı zamanda göndericinin özel anahtarını kullanarak dijital bir biçimde imzalanacaktır. Bu işlem bir zaman damgası ve benzersiz bir kimlik numarası ile birlikte deftere işlenir.

►İlginizi Çekebilir: Dünya'nın İlk Elektronik Para Birimi Bitcoin

Bu defterdeki her işlem dijital imza, genel anahtar, zaman damgası ve benzersiz bir kimlik gibi verilere sahip olacaktır. Blok zincirinde gerçekleştirilen her bir işlem birbirine bağlanır. Kripto para birimlerinin anonimliği, genel anahtarınızın yalnızca rastgele bir sayı ve harf dizisi olmasından kaynaklanmaktadır. Dolayısıyla işlemlere kendi adınızla veya bir tür şahsi kimliğinizle imza atmazsınız. Genel bir anahtar, sahibi olan kişinin gerçek kimliğini belirtmez.

Neden Blok Zinciri Teknolojisi Kullanılıyor?

Blok zincirini bu kadar çekici kılan şey herhangi bir usulsüzlüğü önlüyor olmasıdır. Blok zinciri eşler arası bir ağ kullandığından, defterin kopyaları birbirinden farklı pek çok yerde saklanır. Ve herhangi bir düğümde gerçekleştireceğiniz bir işlem diğer düğümleri de etkileyebileceğinden, yolsuzluk ihtimali de oldukça azalır. Pek çok kişinin blok zinciri teknolojisinin paranın geleceği olduğunu ve diğer sektörlerde de kullanılması gerektiğini düşünmesinin temel nedenide bu güvenli ortamdır. Ancak, insanlar tarafından oluşturulan diğer sistemler gibi, blok zinciri teknolojisinin de dezavantajları vardır.

Blok zinciri teknolojisi oldukça dik bir öğrenme eğrisine sahiptir. Özellikle teknik bir geçmişi olmayan tipik bir birey için, tüm jargon ve bilgisayar bilimleri kavramları anlaşılmaz gelebilir. Bunun yanı sıra kripto para birimlerinin aktarılması, ticareti ve satın alınması genellikle işlem ücreti içerir ve anlık olarak gerçekleştirilemez. Aynı zamanda % 51 saldırısı blok zinciri teknolojisinin dezavantajlarından biridir. Eğer bir grup kötü amaçlı kimse blok zinciri ağının %51’ine sahip olursa bu grup gelen blokları reddedebilir, sadece kendi ürettikleri blokları geçerli sayabilir hatta mevcut blokları silerek ağı geriye götürebilir.

Gelecekte Blok Zinciri Teknolojisinden Neler Bekleyebiliriz?

Her geçen gün blok zinciri teknolojisinin geleceği hakkında hem olumlu hem de olumsuz pek çok tahmin yapılıyor.

1. Yaygın Dağıtılmış Veri Modelleri

Blok zinciri teknolojisi ile verilerin giderek çoğalacağı ve daha çok dağılacağı öngörülüyor. Uzmanlar gelecek neslin, bu sorunun üstesinden gelmek için kritik verilerin birçok coğrafya arasında hatta şirket içi veya bulut veri merkezlerinde dağıtılacağı bir geleceğin planlanması yönünde çalışmalarına devam ediyor.

2. Dağıtılmış Defter Teknolojisi Tabanlı Hükümet Sistemleri

Blok zinciri teknolojisi ile 2030'a kadar, dünyadaki çoğu hükümetin bir tür sanal para birimi oluşturacağını ya da benimseyeceğini tahmin ediliyor. Araştırmalar kısa vadede, hükümete dayalı kripto para birimi geliştirmenin, çoğunlukla istikrarsız ekonomileri ve zayıf kurumları olan ülkelerin gelişmesine yol açan bir deneme ve keşif alanı haline geleceğini ancak bu tür çabaların çoğunun, ekonomik sebepler ve ya politik kaygılar tarafından yönlendirilen bir zaman çizelgesiyle, aceleci bir şekilde gerçekleşeceğini ve bu erken projelerin henüz olgunlaşmamış olan teknoloji dolayısıyla başarısız olacağı öngörülüyor.

Dubai hükümeti 2020 yılına kadar tüm hükümet sistemlerini DDT tabanlı dijital yapılarla değiştirme kararı verdi. Kağıt tabanlı bir sistemden dijitale geçiş yıllardır devam ederken, DDT bu sistemlerin umutsuzca ihtiyaç duyduğu temel güven, değişmezlik ve şeffaflığı sağlayacaktır.

3. Standardizasyon ve İşbirliği

Blok zinciri teknolojisindeki gelecekteki ilerleme alanlarından biri, farklı blok zincirleri arasında birlikte çalışabilirliğin standardizasyonu olacaktır. Belirli bir ticari amacı olan birkaç bloğun olması kaçınılmaz olmakla birlikte, tüketici veya işletme için asıl kazanç, açık bir standartta işbirliği yapabildiklerinde gerçekleşecektir.

4.Özel Blok Zinciri Ağlarına Potansiyel Bir Ekosistem

Araştırmacılar, gelecekte blok zinciri kullanım durumları (sağlık hizmetleri bilgi değişimi ve kripto taleplerinin çözülmesi gibi) kontrol edilip onaylandığında, paralel olarak oluşacak özel zincirler, işlem güvenliği ve yardımcı zincirlerden oluşan bir ekosistem ile karşılaşacağımızı beklediklerini ifade etti.

5. Otonom Anlaşma ve Ticaret

Birkaç yıl içinde otonom uygulamaları hedefleyen güvenli dağıtılmış veri ve ortak standartlara doğru atılacak ilk adımları göreceğimiz öngörülüyor. Bu gelişmenin piyasaları daha verimli hale getirebilecek uygulamalar arasında otonom anlaşma ve ticaret yapma fırsatının önünü açacağı da gerçeğide bizleri gelecekde bekleyen avantajlar arasında.

6. Blok Zincir Bazlı Güvenlik Önlemleri

Gün geçtikçe finansal ve finansal olmayan uygulamalar için blok zincirinin güçlü potansiyeline daha fazla odaklanılmaktadır. Araştırmacılar kimlik doğrulaması, türlü güvenlik önlemleri, sözleşmeler, ödemeler ve daha fazlası için blok zinciri üzerine inşa edilen araç ve platformların geliştirilmesine daha fazla yatırım yapılacağını ifade ediyorlar.

7. Devam Eden Gelişim ve Blok Zincirin Gücü

Araştırmacılar blok zincirinin zamanla kripto para sektörü dışında başka uygulamalarda da karşımıza çıkacağını ve blok zincirinin, ekonomiyi, işletmeyi ve toplumu değiştirme potansiyeline sahip olduğunu belirtti.

8. Herkes için Blok Zincir Kimliği

Araştırmacılar 2030'a gelindiğinde, bireyler için fiziksel ve sanal varlıklarının yanı sıra sınır ötesi, blok zinciri bazlı bir kimlik standardı ortaya çıkacağını açıkladı. Blok zinciri tabanlı kimlik, toplanan verileri ülkeler arası bir fikir birliği mekanizmasıyla çapraz bir biçimde doğrulayacak ve bu bilgiyi merkezi olmayan sabit bir defterde saklayacak. Uzmanlar, bu sistemin düşük güvenlik ihlali riski, önemli ölçüde daha yüksek verimlilik ve daha yüksek güvenilirlik ile mevcut sistemden çok daha kullanışlı olacağını ifade ediyorlar.

Blok zinciri tabanlı kimliklerde devlet kayıtları (örneğin doğum tarihi vb.), itibar ve güven puanları (örneğin kredi geçmişi), sertifikalar ve tasdikler (örneğin üniversite diploması), sağlık ve tıbbi kayıtlar, vergi kayıtları bulunurken akıllı cihazların birbirleri arasında bu sistemi kullanarak işlem yapması için güvenli ve verimli bir mekanizma sağlanacak.

Kaynak:

►blockchain-expo

►forbes

►investinblockchain