Elektrik enerjisi iletim ve dağıtım sistemlerindeki bozukluklar, genlikleri normal AC'nin tepe değerlerini büyük ölçüde aşabilen iki tür geçici gerilimden kaynaklanır. Aşırı gerilimler iç (dahili) aşırı gerilimler ve dış (harici) aşırı gerilimler olarak ikiye ayrılır.

1) İç Aşırı Gerilimler: Güç sisteminin iç yapısındaki bir takım olayların yol açtığı gerilim artışlarıdır. Ferranti olayı, kapasitif devrenin açılması, ferrorezonans olayı, fazların toprakla temas halinde olması, alternatörde ani yük kalkması gibi durumlarda iç aşırı gerilimlere örnek olarak verilebilir.

2) Dış Aşırı Gerilimler: Atmosferik kaynaklı gerilimlerdir. Yıldırım düşmesi, yüklü bulutların hattı etkilemesi gibi durumları örnek olarak verebiliriz
 

Darbe Gerilimi; hızla bir tepe değerine yükselen (anma değerinin birkaç katı) ve daha sonra çok hızlı (mikro saniye süresinde) bir şekilde sıfıra düşen tek kutuplu, yüksek frekanslı gerilim çeşididir.

Düşük gerilim şebekesindeki en yüksek ani gerilim yükselmeleri yıldırım deşarjından kaynaklanmaktadır. Bunun haricinde, yıldırım deşarjları kadar yüksek gerilim piklerine neden olmasa da, çok daha sık meydana gelen anahtarlama gerilimleri, sistemlerin hemen bozulmasına yol açabilmektedir. Genel itibariyle aşırı anahtarlama gerilimleri, çalışma geriliminin iki-üç katına ulaşabilirken, yıldırım aşırı gerilimleri anma gerilimin 20 katına kadar ulaşabilmekte ve yüksek miktarda enerji taşıyabilmektedir. Düşük seviyedeki darbe gerilimleri yapı parçalarını sürekli yıprattığından dolayı, ilgili cihazın elektronik devresi belirli bir zaman geçtikten sonra tamamen kullanılamaz hale gelmektedir. Aşırı gerilim koruma, sistemlerin ve elektrikli cihazların, anahtarlama işlemlerinin ve yıldırım darbelerinin neden olduğu aşırı yüksek gerilim piklerine karşı korunmasıyla ilgilidir.

Aşırı gerilimlerin tam olarak sebebine veya yıldırım deşarjının isabet ettiği yere bağlı olarak farklı koruyucu tedbirlerin alınması gereklidir.

►İlginizi Çekebilir: MPR-47SE Ethernet Haberleşmeli Şebeke Analizörleri

 

Darbe gerilimi koruma cihazları, yüksek darbe gerilimlerinin hassas cihazları tehdit ettiği ortamlarda, bu darbe gerilimlerinin enerjisini kendi üzerine alarak cihazların hasar görmesini önler. Böylece hizmet sürekliliği garanti altına alınırken, sistemdeki önemli cihazların onarım maliyetleri düşer.

ENTES’in SPD-D tipi cihazı, faz-nötr, nötr-toprak ve faz-faz arası gelebilecek darbe gerilimlerine karşı koruma sağlarken, SPD-S tipi cihazı ise faz-nötr ve nötr-toprak arasına karşı korur. Bu cihazlar 2 kV’un altındaki cihazların korunması için kullanılır ve statik kontaktörler için özel olarak tasarlanmıştır.


 

Bir pano içindeki tüm cihazlar için tek bir SPD yeterlidir. SPD, panoya şebeke bağlantısının yapıldığı yere yakın bir yere monte edilmelidir. Bağlantılar mümkün olan en kısa kablo ile ve düz hatlarla yapılmalıdır. Klemens bağlantıları için kablo pabucu kullanılmalıdır. Kullanılacak kablo kalınlığı en az 6 mm2 olmalıdır. Nötr ve toprak hatları kesinlikle bağlanmalıdır. SPD öncesi kullanılacak sigortanın kısa devre akımı en az 6kA olmalıdır.
 

►İlginizi Çekebilir: Akım Harmoniği Nedir? Şebekeye Etkileri Nelerdir?

Kaynak: