Elektrik devreleri veya sistemleri tasarlanırken elektrik devresine entegre edilen motorun doğru bir uygulama ile kontrol edilmesi gerekir. Sistemlerin tasarımı elektromekanik cihazlar, robotlar, endüstriyel makineler, elektrikli araçlar ve daha birçok cihaz için yapılır.

Endüstriyel tesisleri çalıştıran, yöneten ve tasarımından sorumlu kişilerin, proses zamanını maksimum yapmaya çalışırken, elektrik tüketim miktarını da en aza indirmek anahtar sorumluluklarındandır. Fazla miktarda elektrik enerjisi tüketen uygulamalar için motor hız kontrol sürücüsü kullanmak, daha az elektrik enerjisi tüketerek güvenilir ve istikrarlı bir süreç elde etmenin ideal yoludur. Ayrıca sistemde arıza olması ve kontrolsüz duruş gibi durumların büyük oranda önüne geçilir. Doğru uygulamalar için motor sürücü sistemlerinin uygun seçimi çok kritik önem taşımaktadır.




Gelin doğru motor&sürücü seçimi için kritik öneme sahip kriterleri inceleyelim.

 

Sürücü seçimindeki en önemli kriterlerden biri doğru motor tipi ile doğru sürücü tipini eşleştirmektir. Bu sayede yaptığımız uygulamanın verimi ve doğruluk ölçütü yüksek olur. Bu eşleştirmelere örnek verecek olursak:

► Asenkron motorlar (indüksiyon motorları) VFD (Değişken Frekans Sürücüsü) sürücüleri ile uyumlu,
► Senkron motorlar servo sürücüleri ya da özel sürücüler ile uyumlu,
► Doğru akım (DC) motorlar DC motor sürücüleri ile uyumlu, olarak çalışırlar.

Motor tipine uygun olmayan sürücü seçimleri sadece performans ve verim kaybına değil, sistem arızalarına kadar uzanabilecek büyük sorunlar teşkil edebilmektedir.

 

► İlginizi Çekebilir: Frekans Konvertörü Teknolojisi ile Enerji Verimliliğini Artırmak için 9 İpucu

Seçtiğimiz sürücünün gücü, kullanılan motorun ihtiyaç duyduğu gücü karşılamalıdır. Bu başlık altında göz önünde bulundurmamız gereken en önemli kriterler:

► Nominal güç (kW veya HP): Motorun tam yükteki gücüyle eşleşmelidir.
► Akım Kapasitesi: Motorun akım ihtiyacını karşılayacak seviyede olmalıdır.
► Özellikle motorun başlangıç akımı (inrush current) göz önünde bulundurulmalıdır.
 

Tercih edilen sürücünün çalışma gerilimi, motorun gerilim seviyesiyle uyumlu olmalıdır. Sürücüler gerilim seviyelerine göre şu kategorilere ayrılır:

► Düşük Gerilim: 230 - 690 V
► Orta Gerilim: 1 - 35kV

Hatalı gerilim seçimleri hem motor hem de sürücülerde geri dönülemez hasarlara yol açabilir.

 

Sürücü seçimi yapmadan önce yapacağımız uygulamanın ihtiyaçları ve kontrol tercihleri belirlenmelidir.

► Hız Kontrolü: VFD sürücüleri genellikle hız kontrolü için idealdir.
► Tork Kontrolü: Servo motor sürücüleri yüksek tork hassasiyeti gerektiren uygulamalar için gayet güzel bir tercihtir.
► Doğruluk ve Tepkime Süresi: Hızlı ve hassas kontrol gerekiyorsa, gelişmiş kontrol algoritmalarına sahip sürücüler tercih edilmelidir.

 

Motorlar genellikle 50 ve ya 60 Hz frekansları standarttır. Özel motorlarda bu frekans değişiklik gösterebilir. Motorun kutup sayısına ve frekansına bağlı olarak motorun dairesel hızı değişebilir. Yüksek hızlı motorlar için seçim yapmadan önce motor üreticisi ile sürücü üreticilerinden destek alınması önerilir.

 

Sürücünün kullanılacağı ortamın koşulları seçim yaparken göz önünde bulundurmamız gereken önemli bir kriterdir. Yüksek sıcaklıktaki ortamlar için uygun soğutma ve koruma sınıfına (IP derecesi) sahip olan sürücüler, nemli veya tozlu ortamlarda ise IP65 ya da daha yüksek koruma sınıfına sahip sürücüler tercih edilmelidir.
 

İşletmemizin enerji giderlerini azaltmak ve çevre dostu bir sistem kurmak için enerji verimliliği yüksek sürücüler tercih edilmelidir. Özellikle IE3 ve IE4 verimlilik sınıfında bulunan motorlarla uyumlu sürücülerin kullanılması hatırı sayılır bir enerji tasarrufu oluşturur.

Günümüz teknolojisine uyumlu ve modern bir sistem kurgulamak istiyorsak, kontrol sürücülerimizin de bu teknolojiye uygun olarak sistem ile aktif haberleşme sağlayabilmesi gerekir. Bu bağlamda sürücülerimizin;

► Modbus
► Profibus
► Ethernet/IP
► CANopen

vb. protokolleri desteklemesi ve diğer sürücüler ile koordine çalışabiliyor olması elzemdir.

Tercih edilecek sürücünün, motoru ve sistemi koruyacak güvenlik önlemlerine sahip olması oldukça önemlidir. Bu noktada özellikle;

► Aşırı akım ve gerilim koruması
► Kısa devre koruması
► Acil durdurma özelliği
► Termal koruma özelliklerinin tercih edilen sürücüde bulunması ekipman ömrünün uzaması ve operasyonel güvenliğin sağlanması adına önemli katkılar sağlar.

Danfoss Drives’ın AC sürücüleri temel olarak IP00, IP20/21, IP54 ve IP66 koruma sınıflarına sahiptir. Bununla birlikte bazı uygulamalardaki gereksinimleri sağlamak için farklı özellikler sunabilen özel ürünler de mevcuttur.




Kaynak: