Alçak Gerilim Devre Kesiciler için Test ve Kontrol Standartları |
2. Bölüm

Elektrik sistemleri belirli kurallar çerçevesinde çalışırlar. Yazımızın 2. bölümünde alçak gerilim devre kesicilerde yapılacak kontrollerin aşamalarını, uyulması gereken kuralları ve alınması gereken tedbirleri inceleyeceğiz. Detaylar yazımızda.

Yazı dizimizin 1. bölümüne ulaşmak için tıklayınız.

AG Devre Kesicilerde Görsel Kontrol

Bu aşamadaki işlemler, yapılması gereken görsel denetimleri içermektedir.

► Mekanik elemanların denetlenmesinde, kilitleme sistemlerinin doğru bir şekilde çalışması ve sıkma torklarının istenilen düzeyde çalışabilmesi öne çıkmaktadır.

► Kabloların denetlemesi yapılırken, kabloların giriş ve çıkış terminallerinin bağlantılarının doğru ve eksiksiz olmasına dikkat edilmelidir. Ayrıca kabloların işaretlemeleri de anlaşılır bir şekilde olup olmadığı kontrol edilmelidir.

► Sistemdeki ekipmanların montaj mesafeleri kontrol edilmelidir.

► Cihazlar üzerinde yer alan etiketlerin ve bilgilendirme levhalarının kontrolü yapılmalıdır.

Yapılacak son kontroller alçak gerilim şalt cihazlarının profesyonel çalışmasının daha güvenilir olmasını sağlar. IEC 61439 standardı, üretici ve tüketici arasında özel olarak ele alınması gereken konuları da tanımlamaktadır. Bu konular; iklim şartları, erişilebilirlik gibi konulardır.

►İlginizi Çekebilir: Alçak Gerilim Panolarda Bölmelendirme ve İç Ark Azaltıcı Tedbirler

AG Devre Kesicilerde İletkenler ve Kablolama

İletkenlerin durumu ve kablolama üzerinde yapılacak kontrolde uygulanması gerekenler;
 
► Kablolama şemalarına uygunluk göz önünde bulundurulmalıdır.
► İletkenlerin kesitleri denetlenmelidir.
► Sistemdeki devrelerin güç ve veri yönünden incelenmelidir. Bu inceleme sonucunda devreler etiketlenmelidir ve verilerin kaydı yapılmalıdır. Bu kayıt işlemi sayesinde sistemde oluşabilecek arızalara hızlıca müdahale şansı olabilecektir.
► Alfa nümerik kod ve renklere göre iletkenlerin tanımlanması yapılmalıdır.
► Yük devreleri tanımlanmalıdır.
► Baraların yerleşim düzeni kontrol edilmelidir. Yerleşim düzeninde bakılması gereken nokta mekanik destekler arasındaki mesafelerin uygunluğudur.
► Ekipmanların keskin kenarlara olan mesafeleri denetlenmelidir.

►İlginizi Çekebilir: Reaktif Enerji Nedir? Kompanzasyon Nedir?
 

Kablolama Aksesuarlarının Kontrolü

► Çalışma eğrileri, sınıflandırma gibi özellikler yönünden cihazların belirlenen şartlara uygunluğu kontrol edilmelidir.
► Bağlantıların konumlandırılmasında önemli bir yere sahip olan bölmeler ve  terminaller denetlenmelidir.
 

Elektrik Çarpmasına Karşı Korunma Önlemleri

Elektrik çarpmalarına karşı koruma bir metal veya izole edilmiş bölümler sayesinde sağlanır. Ek olarak, yapılacak her montaj için güç kaynağını otomatik olarak kesecek koruyucu bir iletken bulunmalıdır. Koruyucu iletken sayesinde yapılan montajda veya bu montaja bağlı olan harici devrelerde meydana gelebilecek hatalar (akım) engellenmiş olur. Sistemdeki tüm metal iletken parçaları koruyucu iletkene bağlanmalıdır.

Doğrudan Temasa Karşı Koruma

Doğrudan temastan kaynaklanabilecek problemleri önlemek için aşağıdaki aşamalar gözden geçirilmelidir;
 
► En az IP 2x veya  IP xxB derecesi sağlayan paneller bulundurulmalıdır.
► En az IP xxa derecesi sağlayan ekranlar bulundurulmalıdır.
►  Canlı uyarı etiketi bulundurulmalıdır.

Dolaylı Temasa Karşı Koruma

Güç kaynaklarının sınıflandırmasına göre dolaylı temasın koruma standartları da değişmektedir. Elektriksel sistemlerde, tüm ekipmanlar aynı güç seviyesinde bulunmamaktadır.

 

Sınıf 1

Yapılan montajın yapısı ve erişilebilir metal parçaların elektriksel bağlantılarının görsel kontrolü yapılmalıdır.
 
► Erişilebilir elemanlar üzerindeki eş potansiyel bağlantıların bulunmalıdır.
► Var olan kurulu gücün oluşturduğu ekipmanın eş potansiyel bağlantılarının kesitleri denetlenmelidir.
► Koruyucu iletkenlerin cihaz terminallerine olan bağlantıları denetlenmelidir.
► Ayrıca koruyucu iletkenin kesitlerinin de uygunluğu denetlenmelidir.

Sınıf2

Sınıf 2  güç sınıflandırmasına sahip ekipmanların görsel kontrolü aşağıdaki aşamaları içermelidir;

► Açıkta bulunan iletken parçaların ve koruyucu iletkenlerin yalıtımı denetlenmelidir.
► Sınıf 2 güç kaynağının bulunduğu bölümlerde iletkenlerin yönlendirilmesi denetlenmelidir.
► Sınıf 2  olarak belirlenen alanların tanımlamaları yapılmalıdır.

Mesafelerin Kontrolü

Sistem içerisindeki mesafelerin kontrolü aşağıdaki aşamaları içermektedir;
 
► Cihaz bağlantılarının yakınındaki açıkta bulunan iletken parçalara olan mesafeler denetlenmelidir.
► Baralar ve açıkta bulunan iletkenler arasındaki mesafeler denetlenmelidir. (Civatalı bağlantılar)

İki iletken parça arasındaki en kısa mesafe cihazların havadaki mesafesi olarak ifade edilir. Bu mesafe havanın  tahrip olmasıyla değişebilir(delinme gerilimi). Delinme geriliminin düşmesiyle  elektrik arkı havada rahatça ilerleyebilir. Havadaki bu mesafe, bazı parça veya bölümler sayesinde artırılabilir.

İki iletken parça arasındaki yalıtım malzemesinin yüzey uzunluğunun en kısa mesafesi yüzeysel kaçak yolu mesafesi (creepage distances) olarak adlandırılır. Bu mesafe izolasyon malzemesi ve kirlilik derecesine bağlı olarak değişmektedir. Tablo-1'de sistem içerisindeki minimum mesafeler gösterilmiştir.

 

Tablo 1: Minimum Mesafeler




►İlginizi Çekebilir : Alçak Gerilim Panolarda Busbar Modül Tasarım ve Adaptasyonu
 

Yüzeysel kaçak yolu mesafesi, montaj için verilen izolasyon gerilimine (Ui) göre boyutlandırılır. Ekipmanlar arasındaki gereken mesafelerin standartı (güçlendirilmiş izolasyon varsa) IEC 60664-1'dir. IEC 60664-1 standartı: "Alçak gerilim sistemlerindeki ekipmanlar için izolasyon koordinasyonu" olarak adlandırılmıştır. Yüzeysel kaçak yolu mesafesi izolasyon malzemelerinin özelliklerine ve kirlilik derecesine bağlıdır. Tablo 2'de kirliliğin derecesine bağlı olarak gerçekleşen mesafeler gösterilmiştir.

Tablo 2: Kirliliğin Derecesi

 

►İlginizi Çekebilir : Alçak Gerilim Şalt Cihazlarında Uyulması Gereken Kurallar

 

Uygulamada esas olarak montajla ilgili mesafeler 2 mm derinliğinde ve genişliğinde olan oluklardan itibaren dikkate alınmalıdır. Tablo 3 'te yüzeysel kaçak yolu mesafesinin izolasyon gerilim değerlerine göre değişimi verilmiştir.
 

Tablo 3: Minimum Yüseysel Kaçak Yolu Mesafesi

 

 

Montaj Mesafelerinin Kontrol Edilmesi

 
Cihazların tasarımında tanımlanan (standart) mesafelerden farklı olarak sistemin kapasitesi düşünülerek, mesafeler montaj sırasında yeniden hesaplanmalıdır. 400 V gerilim değeri için aşağıdaki minimum değerlere uyulmalıdır.

► Farklı kutuplara sahip korumasız parçalar arasındaki mesafe en az 10 mm
► Korumasız parçalar ve korumasız iletkenler arasındaki mesafe en az 20 mm olmalıdır.
► Tüm bunların haricinde koruma seviyesi IP xxB bulunmuyorsa mesafe 100 mm'ye çıkarılır.

►İlginizi Çekebilir: Reaktif Enerji Nedir? Kompanzasyon Nedir? | ENTES Blog

Kaynak

►electrical-engineering-portal.com

Tweet

Takip et: @elektrikport

YAZAR HAKKINDA

Ali Can ÇABUKER Yazar Hakkında

Yazar Hakkında

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği’nden 2015 yılında mezun oldum. 2016 yılı itibarı ile de YYÜ Elektrik Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı’nda da Yüksek Lisans yapmaktayım.

Tüm yazıları Mesaj gönder Yazdır

YAZARIN DİĞER YAZILARI Siemens Yüksek Gerilim Test Laboratuvarı Yıldırımdan Korunmak için Neler Yapılır? Trafo Merkezinin Otomasyon Gereksinimleri Nelerdir? Negatif Bileşen Akımı Nedir? Jeneratörün Çalışmasını Nasıl Etkiler? Dalga Havuzları Nasıl Çalışır? Elektrik Motorlarında Aşırı Akım Rölesi Nasıl Seçilir? İlk Dijital Yan Aynalı Otomobil Geliştirildi! Ultrason Bantları ile Tansiyon Ölçümü Yapılıyor Dünyanın İlk Dijital Motor Valf Sistemi Kuruldu! Dijital Şalt Sahası Nedir?