George Westinghouse

Sokakta kime sorsanız, yolunu aydınlattığı elektrik için Thomas Edison’a teşekkür eder. Fakat Westinghouse denince birçok insanın aklına 1950’lerin buzdolapları ve tost makineleri gelir.


George Westinghouse ( 6 Ekim 1846-12 Mart 1914) dev bir mucitti ve dünyamızda güçten sorumlu herhangi birisi varsa bu Westinghouse‘ydi.


Westinghouse 13 yaşlarında, günlüğü 50 cent’e babasının dükkanında buhar makineleri ve tarım aletleri yapımına yardım için çalışıyordu. 17 yaşında New York Kolejine gitti, ama kolej başkanı okulda anlatılan klasik derslerin böyle bir genç yetenek için boş şeyler olduğunu söyledi ve okulu bırakıp icat yapmaya başlamasını söyledi.


Westinghouse de denileni yaptı ve okulu bıraktı. 1 yıl içinde döner buhar motoru için ilk patenti ona verildi. Buhar motoru hiçbir zaman kullanılmadı fakat bu yaşam boyu döner güce olan ilginin bir başlangıcıydı. Bu ayrıca Westinghouse’nin hayatı süresince alacağı patentlerin başlangıcıydı ve ortalama her bir buçuk ayda bir patentle ödüllendirildi. Westinghouse’nin erken aldığı diğer iki patenti acil kullanım için konuldu: onun “kurbağa demiryolu” trenlerin sorunsuzca diğer raylara geçmesini sağlıyordu ve “vagon yerleştirici” si raydan çıkan vagonları tekrar raylara yönlendiriyordu.


Birçok vagonun raylara yerleştirilme ihtiyacı nedeniyle zamanın ilk frenleme sistemi doğdu. Hava nasıl olursa olsun, her trenin üstünde bir frenci vardı. Tren durdurulacağı zaman frenci o vagonun tekerleğini döndürecek sonra diğer vagona atlayıp o vagonun tekerleğini döndürecek ve bu sırasıyla diğer vagonlar için de yapılacaktı. Bir treni durdurmak için tam 2 mil gerekliydi. Bu süreç dünyanın en tehlikeli mesleğini frencilik yaptı ve 1 yılda 5000 frenci öldü.


Westinghouse Avrupa hava sondajlarının dinamitle uzun tüneller açmak için kullanıldığı hakkında bir yazı okumuştu. Binlerce metre uzunluğunda tüneller açmak için çalışmışlardı. Neden aynı sistem trenler için kullanılmasın diye düşündü. 22 yaşında bu fikrin patentini aldı. Bununla makinist lokomotifte oturduğu yerden her vagonun frenini kontrol edebilecekti. Demiryolu sanayinin baştaki isteksizliğine rağmen (frencilerin canlarını riske etmesi, Westinghouse frenlerine $50 ödemekten daha ucuzdu) sonunda her yerde kabul edilmişti.
 

Hava freni işi destekçisi Pittsburgher Ralph Bagaley ile birlikte Westinghouse’nin ilk büyük işi oldu ve yıllar boyu fren sisteminde mükemmele ulaşmak için çalışacaktı. Sonunda hava tekerlekleri hızlandırmak yerine frenleri tutmak için kullanılacak; böyle bir başarısızlık, durmuş bir trenin yerine yoldan çıkmış bir tren anlamına gelecekti.


Trenler Westinghouse’nin özel hayatında çok büyük rol oynadı. Bir zaman eşiyle bir araya geldi ve Schenectady gezisinde gelecekteki eşi bayan Westinghouse’nin yanına oturdu. Kısa bir sohbetin sonunda onunla evlenmek istediğini fark etti. Ayrılmadan önce Westinghouse ona birkaç arkadaşının adresini verdi ve böylelikle bayan Westinghouse başvuru için onlara yazabilecekti. Evlendiğinde Westinghouse eşine Lennox da yazlık bir ev inşa etti. Bu ev yakın zamanda özel bir doğal gaz istasyonu olmasının yanında dünyanın en büyük özel enerji santrali de olacaktı.


Güç Westinghouse için bir takıntı haline gelmeye başlamıştı. Westinghouse Edison’un DC akımının her mil için bir güç istasyonuna ihtiyacı olduğunu fark etti ve bunun akımı dünyaya yaymak için pratik bir yol olmadığını düşündü. Westinghouse verici çıkışı artırıcı (ve azaltıcı) AC akım üretebilecek bir trafo geliştirmek için kendini bu işe verdi. Westinghouse 1884 yılında Nicola Tesla’ya katıldığı zaman, Edison ile olan AC/DC savaşının düşünsel tarafı da bitti. Fakat medya savaşı sürmeye devam etti. Edison elektrikli sandalyenin yanı sıra AC akımın tehlikelerini kanıtlamak için hayvanların elektrikle öldürülmesini desteklemeye başladı. Hatta rakiplerini karalamak için yeni bir söz ortalığa attı: “Elektrikli sandalyeyle birini öldürmenin adı Westinghouse’dir.”

Eğer dünyaya Güç kavramını yerleştiren biri varsa oda Westinghouse’dır.

1893 Dünya Fuarı’nda Edison tanıtım savaşını da kaybetti. Edison yarım milyon dolar daha düşük fiyat teklif etti ve Westinghouse fuarı aydınlatmak için sözleşmeyi kazandı. Westinghouse iyi bir tanıtım için olası kayıpları temize çıkardı. Edison Westinghouse kullandığı ampul çeşitleri için girdiği patent savaşında karşı atak yaptı. Fakat Westinghouse buna hazırdı ve patentli olan ikinci ampule döndü.


Fuarda 250.000 ışık – dünyadaki ampullerin %25’i- olması gecenin karanlık yüzünü bilen ziyaretçileri şaşırttı. Eleştirmenler ve şüpheciler AC gücünü ve Westinghouse’u desteklemeye başladılar. Westinghouse sonunda Niagara şelalesinin elektrik potansiyelini kullanarak uzak şehirlerin elektrik ihtiyacını karşıladı.

Yüzyıl sonunda, Westinghouse kendi adına kayıtlı 60 tane şirkete sahipti. Şirketlerin arasında, uygun görürse, para transferi yapardı. Fakat 1907’deki ekonomik kriz sebebiyle bankalardan kredi çekti. Sonuç olarak, bir çok elektrik işini kaybetti buna ödülleri de dahil. 1910’da buluşlarına devam etti ve Amerika Makine Mühendisleri Derneği başkanı oldu. 4 yıl sonra öldüğünde, yanındaki masanın üzerinde kendi yaptığı elektrik sandalyesi tasarımı vardı.

Edison toplum bilincinde daha çok yer edinmek istedi ve edindi çünkü çok da cömert bir insan değildi. Kendi çalışanlarının patentleri de dahil toplam 1093 patenti vardı. Aksine Westinghouse çalışanlarının buluşlarının patentlerini kendi adlarına yaptırtmıştır. Eğer Edison gibi davransaydı, patent sayısı Edison’un patent sayısın geçerdi.


Micheal Abrams                                                                                                                                                                                                                                       
Çeviren: Senih Erken