Petrol Fiyatları Neden Düşüyor?

Haziran’dan bu yana düşmeye devam eden, Rusya’ya büyük zarar veren ve ülkemizde de etkisi yavaş yavaş görülen petrol fiyatlarının düşmesinde etken ne? Fiyatlardaki düşüşün Türkiye’ye etkisi ne oldu? Detaylar haberimizde.

A- A+

11.12.2014 tarihli yazı 13909 kez okunmuştur.

Petrol petrol fiyatları Petrol Fiyatları Neden Düşüyor Rusya Azerbaycan OPEC İran Irak Ortadoğu Doğalgaz

Haziran’dan bu yana düşüşte olan petrol fiyatları, varili 115$ seviyesindeyken şu an 70$’ın altında seyrediyor. %40’tan fazla düşüşün olduğu petrol fiyatlarında, 5 yıllık bir durağanlığın ardından bu kadar sert bir düşüşün arkasında birçok sebep var gibi görünüyor. 27 Kasım’da Viyana’da toplanan ve dünya çapında, pazarın %40’ını kontrol eden OPEC (Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü)’nin, günlük 30 milyon varil olan petrol üretiminde değişikliğe gitmemesi fiyatlarda sert bir düşüşe sebep oldu. Aynı zamanda, Rusya, Nijerya, İran ve Venezuela gibi yüksek miktarda petrol ihraç eden ülkelerin de ekonomik açıdan ağır zarar görmesine zemin oluşturdu. Buna en büyük örnek ise, Rus Rublesi’nin rekor seviyedeki değer kaybı.

►İlginizi Çekebilir: Dünyanın En Büyük Enerji Şirketleri

Petrol fiyatlarının belirlenmesindeki en büyük etkenler arz-talep dengesi ve beklentilerdir. Enerjiye olan talebin ekonomik faaliyetlerle olan yakın ilgisi de göz önünde bulundurulduğunda, kuzey yarım küredeki kış mevsimi ve yaz aylarındaki klimatizasyonun da bu talebi artırdığı görülüyor. Petrol arzında ise hava koşulları ve jeopolitik düzensizlikler etkili oluyor. Petrol fiyatlarının belirlenmesindeki diğer etken olan beklentilere baktığımızda, üreticilerin fiyatların yükseleceğinin düşünmesi sonucunda yapılan yatırımın artmasına, fiyatların düşeceğinin düşünmesi sonucunda ise yatırımların azalmasına sebep oluyor. Bu yüzden OPEC’nin aldığı kararlar aslında beklentileri şekillendiren en büyük etkenlerden biri.

OPEC'e Üye Ülkeler

Fiyatların bu kadar sert bir düşüş yaşamasına bakıldığında aslında 4 etken var. Bunlardan birincisi, ekonomik aktivitenin azalması, verimdeki artış ve petrolden diğer yakıt çeşitlerine yöneliş sonucu oluşan talepteki azalma. İkinci sebep Irak ve Libya gibi büyük petrol üretici ülkelerdeki karışıklıklar ve jeopolitik riskler. Üçüncü sebep, Amerika'nın, ilginç bir şekilde, henüz ihracatına başlamamasına rağmen dünyanın en büyük petrol üretici ülkesi haline gelmesi. Son olarak da Suudi Arabistan ve diğer Körfez ülkelerinin kendi pazarlarına zarar vermemek için uyguladığı politikalar. Bütün bu etkenler ve OPEC kararları, fiyatlarda sert bir düşüşe sebep olmuş, petrol ihraç eden ülkelerin büyük ekonomik hasarlar almasına yol açmıştır.

Petrol fiyatlarındaki sert düşüşten şüphesiz ki en çok etkilenen ülke Rusya olmuştur. Temmuz 2009 sonrası en düşük seviyeyi gören Rusya Borsası’nın yanı sıra, Rusya’nın en büyük bankası Sberbank %4,8 değer kaybederken, Rusya’nın enerji markası Gazprom %3,9 ve Rosneft % 4,4 düşüş gösterdi. Düşen petrol fiyatlarının da etkisini göstermesi sonucu Dünya Bankası’nın öngörülerine göre 2015'te %0.7 küçüleceği söylenen Rusya, Maliye Bakanı Anton Siluanov’un açıklamalarına göre yaklaşık 100 milyar dolar kayıpta.

►İlginizi Çekebilir: Türkiyedeki Enerji Nakil Hatları ve Son Durum

Petrol fiyatlarındaki düşüşün Türkiye’ye etkisine bakıldığında, Merkez Bankası başkanı Erdem Başçı’nın her 10 dolarlık düşüşün enflasyonu 0.4-0.5 puanlık düşürücü etki getirdiğinin hesaplandığını söylemesi üzerine durumun olumlu olduğu görülüyor. Ancak bu kadar düşüşe rağmen ülkemizdeki akaryakıt fiyatlarının aynı oranda ucuzlamamasının sebebi dolar kurundaki artış, yüksek vergi oranları ve daha önceden yüksek fiyattan depolanmış akaryakıt miktarı. Bu yüzden petrol fiyatlarının yaklaşık bir yıl boyunca 70-80 dolar civarında seyretmesi halinde, akaryakıt ve doğalgaz fiyatlarında net bir düşüşün olacağı görülüyor.

Kaynak:
►The Economist
►Cnbc-e