COVID-19 |
Binalarda Koronavirüs ile Mücadele ve Dayanıklılık

Binalar; HVAC ve Bina Yönetim Sistemleri gibi bina ekipmanı ve sistemleri kullanarak, binaları kullanan insanları daha iyi korumak için mevcut koronavirüs krizine karşı mücadelede gerçekten yardımcı olabilir mi? Siemens bu konuda önemli tavsiyeler veriyor.

A- A+

29.05.2020 tarihli yazı 14415 kez okunmuştur.

Temel önlem ve güvenlik önlemleri; sosyal mesafe uymak, hijyene dikkat etmek, yerel yönetimler ve sağlık otoriteleri tarafından belirtilen tüm kurallara ve önerilere uyarak her bireyin öncelikli sorumluluğudur. Bununla birlikte, binalar doğru bir şekilde çalıştırılıp izlendiğinde kişilerin bireysel çabaları daha da desteklenebilir. Birçok ticari bina şu anda "kapalı" olmasına rağmen, bu krizden bağımsız olarak ya da özellikle bu kriz yüzünden çalışmaya devam etmesi gereken tesisler bulunuyor. Bu binaların birçoğu çok sayıda personel ile ortalama kapasitenin üzerinde çalışır durumda.

Bununla birlikte tamamen işlevsel olan ancak hiçbir personel barındırmayan neredeyse boş tesisler de mevcut. HVAC ve diğer Bina Yönetim Sistemleri fonksiyonlarını kullanarak, bu binalar mümkün olan en iyi şekilde çalıştırılmalıdır. Bugünkü süreçte bu binaların içerisindeki insanların korunmasına yardımcı olmak için işletme senaryoları enerji verimliliğinden operasyonel verimliliğe bir süreliğine geçiş yapmalıdır. Ayrıca, bu “kapalı” binalar başıboş bırakılmamalıdır. İkinci bir öncelik olmasına rağmen, bu binaların doğru kontrol ve izlemeye ihtiyaçları vardır. Kriz sonrası tekrar işletilecek olan bu binalar bu süreçte sağlıklı ve güvenli bir şekilde korunmalıdır.

►İlginizi Çekebilir: SIEMENS Climatix Yeni Nesil Kontrol Cihazları

Düşük Maliyetler ile Uygulanabilecek Acil Eylemler

1) Tüm Hava Sirkülasyon Damperlerinin Kapatılması

Amaç
Kontamine havanın sirkülasyonla taze havaya karışmasının önlenmesi

Yöntem
Enerji verimliliği için bazı durumlarda mahaldan emilen hava taze havaya karıştırılarak mahale geri verilir. Bugünün durumunda, taze hava girişine kesinlikle kullanılmış havanın karışmadığında emin olmamız gerekir. Aksi halde bir mahalden emilen virüslü hava binanın diğer bölümlerine yayılacaktır.

►İlginizi Çekebilir: Etkinlik Alanlarında Yangın Güvenliği/Siemens

Kontrol
Havalandırma sisteminde sirkülasyonun mümkün olup olmadığından emin olunuz.

Aksiyon
Bina Yönetim Sistemi üzerinden sirkülasyon damperleri yüksek öncelikli olarak kapatılmalıdır. Buna ek olarak damperler sahada mekanik olarak da kapatılabilir.

2) Isı Geri Kazanım Tamburu Operasyonu (IGK)

Amaç
Kontamine havanın tambur üzerinden taze havaya sızıntı yapmasının önlenmesi

Yöntem
IGK tamburları farklı mekanik tasarımlara sahip olduğundan dolayı kapatılıp kapatılmamaları konusunda farklı fikirler vardır. Ekipmanın kalitesi, saha kurulumu ve bakım periyotları nihai aksiyonu belirleyen hususlardır. Olası sızıntıları önlemek amacıyla tamburun durdurulması veya bypas edilmesi en doğru karar olarak gözükmektedir.

Kontrol
Egozst kanalındaki hava basıncı taze hava kanalındaki hava basıncından daha düşük olduğunu kontrol ediniz.

Aksiyon
Isı geri kazanım tamburu kapatılmalıdır. IGK bypas damperi varsa açılmalıdır. Taze hava kanalındaki basınç egzost hava kanalındaki basınçtan yüksek olacak şekilde fan devirleri veya damper açıklıkları ayarlanmalıdır.

3) Nominal Seviyenin Üzerinde Havalandırma Yapmak

Amaç
Seyreltme, viral partiküllerin havadan ekstraksiyonu.

Yöntem
Araştırmalar, viral partiküllerin havadan hafif ve havada asılı kalabildiğini gösteriyor. Hapşırma, öksürme ve hatta yüksek sesle konuştuktan sonra bir süre bu partiküller havada uçabilir. Havada ne kadar az viral partikül varsa, diğer insanların enfekte olma riski o kadar düşük olur. İlave temiz hava ile, hava hacmindeki relatif viral partikül sayısı azalır ve kontamine hava alandan daha verimli bir şekilde uzaklaştırılır.

Kontrol
Öncelikli olarak taze hava seviyelerinin proje değerlerine uygun olduğu kontrol ediniz. İlk kurulumdan itibaren bu değerler ekonomi, bakım, yapılandırma, arıza veya farklı nedenlerden dolayı düşürülmüş olabilir. Taze hava fanı hızını (kademe sayısı, kontrol sinyali, devredeki fan sayısı) kontrol ediniz.

Aksiyon
Mümkünse taze hava seviyeleri artırılmalıdır. (fan hızı yükseltilmeli, fan hızı ayar değeri artırılmalıdır). Talep kontrollü havalandırma senaryoları devre dışı bırakılmalıdır. (bu foknsiyon devre dışı bırakılmalı veya min/max limit seviyeleri esnetilerek yüksek seviyelerde çalışma sağlanmalıdır). Mümkünse hava debisi kontrollü oda otomasyonu senaryoları devre dışı bırakılmalı ve en yüksek debiye göre çalışma sağlanmalıdır.

Taze havalı havalandırma sistemleri 7/24 çalışmalı, hacimler uzun süre kullanılmayacaksa sistemler düşük hızda çalışmaya devam etmelidir. Zaman programları konfor başlangıç süresi en az 2 saat öne alınmalı ve bitiş süresi de en az 2 saat esnetilmelidir.

Not
Bina Yönetim Sisteminde yapılan değişiklerde, otomatik çalışma modları ve manuel operasyonlar çapraz kontrol edilerek birbiriyle çakışmadığından emin olunmalıdır. Taze hava debilerine orantılı olarak egzost debilerinin de ayarlandığından ve istenmeyen basınç farkları oluşmadığından emin olunmalıdır.

4) Fark Basınç Kontrolü

Amaç
Kontamine havanın yanlış odalara/mahallere/zonlara hareket etmesinin veya sızmasının engellenmesi.

Yöntem
Negatif basınçla kontrol edilen mahallerde bulunan virüs ve bakteriler dışaraya sızmayacaktır. Aynı şekilde pozitif basınçla kontrol edilen mahallere dışardan kontamine havanın sızıntısı söz konusu değildir. Bununla birlikte normal şartlarda düşük bir fark basınç kontrolü binalarda yeterli hijyenik şartları sağlamaya yetecektir.

Kontrol
Fark basınç kontrolü yapılan mahalleri kontrol ediniz ve saha şartlarının şartnamelere ve proje verilerine uygun olduğundan emin olunuz. Aksiyon Fark basınç set değerleri doğru değilse, proje verilerine ve şartnamelere göre düzeltilmelidir.

Not
Tüm tesisteki taze hava oranını artırırken gerekli fark basınç değerlerinin değişmediğinden emin olunmalıdır.

5) Islak Hacim Aspiratör Devrelerini Ayırmak

Amaç
Kontamine havanın ıslak hacimden dışarıya yayılmasını önlemek.

Yöntem
Islak hacim aspiratör fanları veya damperleri aydınlatma veya varlık dedektörü ile birlikte kontrol ediliyor olabilir. Hava akış yönünün doğru olduğuna emin olmak ve virüsün ıslak hacimden dışarıya yayılmasını önlemek için aspiratör devrelerinin sürekli sabit debide çalıştığından emin olunmalıdır.

Kontrol
Islak hacimlerde bulunan havalandırma sistemleri ve bu sistemlere ait otomasyon sistemleri kontrol edilmelidir.

Aksiyon
Islak hacimerin 7/24 negatif basınçlı olduğundan emin olunmalıdır.

6) Fan Coil ve Split Klimaların Kapatılması

Amaç
Kontamine havanın odalarda veya mahallerde sirküle olmasının veya havada asılı kalmasının önlenmesi.

Yöntem
Odalarda bulunan FCU ve Klimalar genellikle yeterli filtre donanımına sahip değildir ve virüsleri filtreleyemez. Bu cihazların çalışmaya devam etmesi virüsleri havada sirküle ederek yayılma hızlarını artırıcaktır. Sirkülasyonu engellemek için bu cihazlar kapatılmalıdır.

Aksiyon
FCU ve Klimalar altyapı uygunsa kapatılmalı, eğer kapatılamıyorsa sabit hızda en düşük fan seviyesinde çalıştırılmalıdır.

Not
Aynı mahalı paylaşan insan sayısı arttıkça veya sürekli insanların girip çıktığı mahallerde bu husus daha da önem kazanmaktadır.

7) Kuru Havadan Kaçınma (Düşük Bağıl Nem / r.H. %)

Amaç
Hapşırma veya öksürme sonucu etrafa yayılan damlacıkların nefes yollarında tutulabilmesi için nemli havaya ihtiyaç vardır.

Yöntem
Mevcut bilgi birikimimize göre, sıcaklık ve nem faktörleri koronavirüs ile direk olarak savaşmamıza yardımcı olmuyor. Bununla birlikte bazı etkenler direk olmasa da küçük bir etkiye sahip olabilir. Yüksek bağıl nem, hapşırma veya öksürme sonucu etrafa yayılan damlacık boyutunu artırır ve böylelikle bazı viral parçacıklar hızlı bir şekilde yere düşerek daha az zararlı hale gelir. Hafif partiküller ise havaya karışmaya devam eder. Ek olarak, insan bedenindeki solunum yolların savunma mekanizmaları nemli havalarda daha iyi çalışır. Kuru hava virüs ve bakterilerin vücuda sızmasını kolaylaştırır.

Kontrol
Mahallarin bağıl nem düzeyleri sensörler ile ölçülmelidir. Nem değerlerinin gerekli seviyede olduğu doğrulanmalıdır. İlk kurulumdan itibaren bu değerler ekonomi, bakım, yapılandırma, arıza veya farklı nedenlerden dolayı düşürülmüş olabilir.

Aksiyon
Mümkünse nem seviyesi en az %40 r.H. seviyesinde olmalıdır. %40 r.H. oranının altındaki nem değerleri solunum yolları için ciddi problemlerin habercisi olabilir.

Not
Nem seviyelerini yükseltmek için taze hava oranından ödün verilmediğine emin olunmalıdır. Koronovirüs ile mücadelede taze hava neme göre çok daha etkilidir.

8) Enfeksiyon Sonrası Bina Girişlerinin Sınırlandırılması

Amaç
Korona hastalarının veya hastalığı yeni atlatmış fakat 14 günlük karantina sürelerini tamamlamamış kişilerin tesislere girmemesi gerekmektedir.

Yöntem
Koronavirüs krizi boyunca, herhangi bir grip enfeksiyonu ciddiye alınmalıdır. Hastalıklar veya semptomlar bireylerin kendisi tarafından farkedilmeli ve raporlanmalıdır. Bina girişlerinde kontrol noktaları oluşturulmalıdır. Karantina uygulaması modern Geçiş Kontrolü teknolojisi ile desteklenmelidir.

Kontrol
Geçiş kontrolü sisteminin geçici veya zaman kısıtlamalı giriş izni verip vermediği kontrol edilmelidir. Zaman kısıtlamalı giriş izinleri kısmi zaman çalışmalarını düzenlemek için kullanılabilir. Karantina süreleri için hükümet kararları ve kurum kararları dikkate alınmalıdır. Uzun süreli olan karar dikkate alınarak Geçiş kontrol sistemi düzenlenebilir.

Aksiyon
Koronavirüs taşıyıcısı olabilecek tüm şüpheli personelin girişleri kısıtlanmalıdır.

Not
Giriş izinleri limitlemeyle ilgili bilgi güvenliğine dikkat edilmelidir. Tesise erişimi kısıtlanan personelin bu tür tedbirlerin neden alındığını bildiğinden ve anladığından emin olunmalıdır.

9) Aynı Çalışma Ortamını Kullanan Personel Sayısının Limitlenmesi

Amaç
Aynı çalışma ortamını kullanan personel sosyal mesafeye uyarak çalışmalıdır.

Yöntem
Koronavirüs bulaşma riski çok yüksek bir enfeksiyondur. Virüs taşıyıcı kişi, semptomlar ortaya çıkana kadar günlerce virüsü yayabilir. Ek olarak, bazı taşıyıcılarda hiçbir semptom görülmeyebilir. Bu sebeplerden ötürü, kalabalık ortamlar her zaman risk taşımaktadır. Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda, sosyal mesafenin ne kadar önemli olduğu ortaya çıkmaktadır ve sağlıklı bireyler ile de mesafe konulması gerekmektedir.

Kontrol
Geçiş kontrolü sisteminin her bağımsız bölümü kontrol ediyor ve bağımsız bölümlere kısıtlama getiriyor olması gerekmektedir. Her bağımsız bölüme sosyal mesafeyi koruyacak şekilde en fazla kaç personelin girebileceği hesaplanmalıdır.

Aksiyon
Böyle bir fonksiyon mevcut değilse oluşturmak gerekmektedir. Birçok modern access kontrol sistemi kullanıcı tanımlı fonksiyonlar oluşturmak için bazı modüllere sahiptir. Bu modülleri kullanmak için ürün tedarikçisinden destek almak gerekebilir. Günlük personel giriş sayısı limitlenebilir ve tesise limit dahilinde ilk gelen personeller alınabilir. Gün boyu ilk gelen personellere tüm gün tesisi kullanma izni verilebilir. Böylelikle yemek veya toplantı için dışarı çıkan personel kapıda kalmaz ve mesai bitimine kadar tekrar tesise girebilir.

Not
Tesise giremeyen personel için ek yönergeler oluşturulmalıdır. Bir alana girmek ve çıkmak için kart/kimlik bilgileri gerekiyorsa, bu çözüm en iyi sonucu verecektir. Normal kapı girişlerinde ve çıkışlarında kart/kimlik bilgilerine ihtiyaç duyulmadığında, otomatik sistemi atlatma riskleri, biraz artacaktır. Bu riskler, diğer kullanıcılarla doğru ve net iletişim ve işbirliği ile hafifletilebilir.

10) Giriş Çıkış Bilgilerine Dayalı Enfeksiyon Yayılım Kontrolü

Amaç
Koronavirüs semptomları gösteren personel ile aynı çalışma ortamını paylaşan diğer kişilerin uyarılması ve izole edilmesi gerekmektedir.

Yöntem
Virüs taşıyıcı kişi, semptomlar ortaya çıkana kadar günlerce virüsü yayabilir. Ek olarak, bazı taşıyıcılarda hiçbir semptom görülmeyebilir. Kalabalık bir grubun enfekte olduğu düşünülüyorsa bu yedek plan gerekli olabilir. Geçiş kontrolü sistemi giriş çıkış raporları kontrol edilerek enfekte kişiler ile aynı anda tesiste bulunmuş kişiler tespit edilebilir. Risk altındaki bu kişiler uygun bir dille bilgilendirilmeli, desteklenmeli ve izole edilmelidir.

Aksiyon
Bu tür durumların nasıl ele alınacağı konusunda dahili bir süreç oluşturulabilir. Sürecin otomatikleştirilmesi bir seçenek olabilir, ancak acil eylem planları için çok karmaşık olabilir. Süreç, giriş/çıkış geçmiş verilerinin bulunmasını, verilerin analiz edilmesini ve son “y” gün içinde potansiyel olarak “x” kişiyle aynı alanda bulunan tüm insanları bulmak için bunların nasıl ilişkilendirileceğini içerebilir. Ön hazırlık ciddi bir şekilde bu sürecin işletilme zamanını kısaltabilir. Böylelikle B planı devredeyken hastalığın yayılması daha etkili bir şekilde kontrol edilebilir

Ek Maliyetler ile Uygulanabilecek Acil Eylemler

1) Uzaktan Bağlantının Etkinleştirilmesi

Amaç
Tesislere gitmeden HVAC sistemlerine 7/24 uzaktan erişim ve kontrol olanağı.

Yöntem
Modern HVAC sistemlerinde izleme, denetleme ve ayarlama işlemlerinin çoğu, fiziksel mevcudiyet gerektirmeden uzaktan bağlantı ile güvenli ve verimli bir şekilde yapılabilir. Böylelikle servis ve bakım ekibinin enfeksiyon riskleri en alt düzeye düşürülebilir.

Aksiyon
Genel olarak uzaktan bağlantı ve operasyon için sadece internet bağlantısı ve kontrolörlerde basit bir konfigürasyon yeterlidir. Bazı durumlarda ise uzaktan bağlantının mümkün olması için bazı ek bağlantı sağlayan donanımlar veya IT altyapı ayarları gerekebilir.

Not
Eski otomasyon sistemleri uzaktan bağlantıyı veya uzaktan bağlantı için bağlanması gereken donanımları desteklemeyebilir. Uzaktan erişim için öncelikli olarak bu eski otomasyon sistemleri güncellenmelidir. Bunun için yazılımsal veya donanımsal güncellemeler gerekebilir. Bu süreçte, uzaktan erişim altyapı çalışmaları kriz sonrası yapılmalıdır.

2) Uzaktan Profesyonel Servis ve Bakım Desteği

Amaç
Tesisin kendi personeli olmasa bile, HVAC sistemleri 7/24 izlenebilir ve kontrol edilebilir.

Yöntem
Tesisin kendi bakım personeli mevcut değilse veya mevcut personel bu tür faaliyetler için uygun değilse, bakım hizmetleri dış kaynak kullanılarak uzaktan servis ve bakım hizmeti sunan uzman ekiplerden talep edilebilir. Böylelikle, işletme sahipleri veya tesis yöneticileri yeni personel alma, eğitme ve oryantasyon süreçlerini atlayarak hızlı bir şekilde problemlerini çözüp hizmet alabilirler.

Aksiyon
Genel olarak uzaktan bağlantı ve operasyon için sadece internet bağlantısı ve kontrolörlerde basit bir konfigürasyon yeterlidir. Not Uzaktan servis ve bakım desteği alabilmek için öncelikle "Uzaktan Bağlantının Etkinleştirilmesi" bölümünde anlatılan uzak bağlantı gerekmektedir.

Kaynak: