elektrik port üyelik servisleri elektrik port üyelik servisleri

Kaçak Akım Rölesinin Önemi |
Kaçak Akım Rölesi Neden ve Nerelerde Kullanılmalıdır?

Yaşam alanlarında meydana gelebilecek bir kaçak akım yüksek değerlere ulaşırsa, can kaybına yol açabilir. Yalıtım hatasının neden olduğu kaçak akım değerleri yangına da sebep olabilir. Ülkemizde meydana gelen her 4 yangından biri elektrik kaynaklı kazalar olarak kayıtlara geçiyor. Peki gerekli önlemler alınabilir mi? Cevabı yazımızda.



A- A+
25.03.2020 tarihli yazı 10496 kez okunmuştur.

Kaçak Akım Rölesinin Önemi


Topraklama, elektrik ile çalışan cihazlarda olası bir elektrik kaçağı tehlikesine karşı alınan hayati bir önlemdir Akımın toprağa aktarılarak uzaklaştırılmasını sağlar. İnsan hayatını ve cihazların kullanım ömrünü riske atmamak için elektrik kaçağı riskine karşı topraklamanın doğru olduğundan ve sağlıklı bir şekilde çalışması kesinlikle çok önemlidir.

Ne yazık ki kimi zaman topraklama işleminin düzgün yapılmamış olması, çeşitli izolasyon ve yalıtım hataları sebebiyle kaçak akım (artık akım) tehlikesini ortaya çıkarmaktadır. Bu tür durumlarda kaçak akım, canlı yaşamı ve kullanılan elektrikli cihaz ömrü için büyük bir tehlike oluşturmaktadır.

İstatistikler ile de bakmak istersek, İstanbul Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığının yayınladığı istatistiksel rapora göre, 2015-2019 beş yıllık dönemin ortalaması göz önüne alındığında ilk üç sırada yangınların yaklaşık %23,8 gibi yüksek bir oranın elektrik kaynaklı kazalardan olduğu gözlemlenmiştir.
 
Tablo 1: Yangın Kaynağı (2015-2020)


*İstanbul Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığı raporundan alınmıştır.


Bu kazaların önüne geçebilmek için yerel mevzuatımıza baktığımızda birçok madde bulunmaktadır. Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği’nin 18. Maddesi’nde “elektrik ana dağıtım noktalarına yangından korumaya yönelik kaçak akım rölesinin (300 mA anma kaçak akım değerine sahip kaçak akım rölesi) kullanılması, tali dağıtım noktalarına ise hayat korumaya yönelik kaçak akım rölesinin (30 mA anma kaçak akım değerine sahip kaçak akım rölesi) düzeneği ile birlikte termik manyetik şalter veya otomatik sigorta (ayrı ayrı veya birlikte) konulması ve tüm koruma düzenleri arasında seçicilik sağlanması” maddesi yer almaktadır.

 

Kaçak Akım Koruma Rölesinin Temel Koruma Konsepti ve Çalışma Prensibi


Kaçak akım koruma rölesi, elektromanyetik prensiplere göre çalışan ve elektrik şebekesinde faz ve nötr arasındaki farkı devamlı olarak ölçerek, bir fark akımı algıladığında hattı keserek sistemleri ve insan hayatını koruma işlemi gerçekleştiren koruma cihazıdır. Kaçak akım koruma rölesinin içinden geçen akımları taşıyan ve koruyan devreye ait aktif yani faz ve nötr iletkenlerinde meydana gelen manyetik alanı algılayan toroidal transformatör kullanılır. Toroidal transformatör faz ve nötr’deki akımların yönü ve büyüklüğünü göz önüne alarak fark akımını hesaplar. Normal işletme şartlarında beklenen, fazlardan gelen akımın nötr’den aynen dönerek vektörel toplamlarının sıfır olmasıdır. Anormal durumlarda, yani izolasyon hatası, kablolama hatası gibi durumlar meydana geldiğinde, dengesiz akımların meydana getirdiği kaçak manyetik akım cihazın açtırma bobinine kaçak akım gönderir ve bu akım daimi mıknatısın çekme kuvvetini yenerek sistemin açtırmasını sağlar.


Alçak Gerilim Şalt Ürünleri Kataloğu (İndirmek için Tıklayınız)

 


Kaçak Akım Koruma Rölelerinde Seçim


Yaşam alanlarında meydana gelebilecek bir kaçak akım yüksek değerlere ulaşırsa, can ve mal kaybı ve yangınlara yol açabilir. Bunun önüne geçebilmek için, kaçak akım koruma rölesinin görevi de, yalıtım hatasından kaynaklanan hata akımını algılamak ve algılanan kaçak akım değerinin belirlenen değerlerin üzerine çıkması durumunda bağlı bulunduğu devreyi kesmektir. Kaçak Akım Koruma Eşik Değerlerinde de,

a. 30mA’de Hayat (İnsan Koruma),
b. 300mA’da da Tesisat (Yangın Koruma) koruma fonksiyonunu gerçekleştirir.

Anma Akımı

Kaçak akım koruma röleleri kendilerinden önce bağlanan otomatik sigorta veya kompakt şalterin anma akımına eşit veya büyük olmalıdır. Kaçak akım koruma rölelerinden geçen akımın kaçak akım koruma rölelerinin nominal anma akımından büyük olmamasına dikkat edilmelidir.

Seçicilik

Kaçak akım koruma röleleri G (gecikmesiz) ve S (gecikmeli) olmak üzere üretilirler.

S Tipi Kaçak Akım Rölesi: Seri bağlı kullanılan kaçak akım koruma rölelerinden şebekeye yakın olanın selektif (S) olması durumunda hata anında sadece ilgili yüke yakın olan kaçak akım koruma rölesinin açması sağlanır. Böylece sadece hatanın olduğu kısımda enerji kesilir, diğer yerler normal çalışmalarına devam eder.
 

Kaçak Akım Rölesi | 4 Kutup

 


Kaçak Akımı Zarar Vermeden Etkisiz Kılın



►İlginizi Çekebilir: KNX ile Aydınlatma Otomasyonu

 

Kaçak Akımın İnsan Vücuduna Olan Etkileri Nelerdir?



Elektriğin faydaları saymakla bitmez iken yanlış uygulamaların, ihmaller sonucu oluşabilecek elektrik kazalarındaki tehlike boyutları da bir o kadar büyüktür. Özellikle elektrik akımı ile temas ağır yaralanmalara hatta ölümlere dahi sebep olmaktadır. Kaçak akımın insan vücuduna etkisi;

► Maruz kalınan gerilimin büyüklüğü,
► Vücut direncine,
► Akımın şiddetine,
► Elektrik akımının kaynağı ile geçen temas süresine,
► Akımın vücutta izlediği yola bağlıdır.

 
Tablo 2: Elektrik Akımının İnsan Üzerindeki Etkisi





Son Olarak,

Kaçak akım tehlikeli eşik değerlere ulaştığında insan hayatını tehdit edebilecek boyutta risk taşımaktadır. Aynı zamanda yalıtım hatasından kaynaklanan kaçak akım belli değerlerde yangın tehlikesi oluşturmaktadır. Kaçak Akım Koruma Röleleri sisteme ek maliyet getireceği düşünülerek tesisatlarda kullanılmaz ise, maddi ve manevi kayıplar yaşanabilir. İnsan hayatının ve yaşam alanlarının yangınlardan korunması için tesisatlarda kaçak akım rölelerinin mutlaka uygun standartlar göz önünde bulundurularak seçilmesi, topraklama sistemi ve otomatik sigortaların yanında sistem tamamlayıcısı olarak kullanılması gerekmektedir.
 
►İlginizi Çekebilir: MULTIS ile Akıllı Binalar Daha da Akıllı

 
Kaynak:

Melis Aktay Melis Aktay Yazar Hakkında Tüm yazıları Mesaj gönder Yazdır



Aktif etkinlik bulunmamaktadır.
ANKET
Endüstri 4.0 için En Hazır Sektör Hangisidir

Sonuçlar