Satın Almanın Dünü ve Bugünü |
Fatih Konya

Bu yöntemler tarihte ilk insanların ihtiyaçlara göre uygulanan trampa yani değiş-tokuş yöntemini kullanmaları ile başlamış, paranın keşfi ile yerini para ile yapılan alışverişlere bırakmış, sanayi devrimleri akabinde globalleşen dünyanın ekonomik ve ticari ilişkilerinde paranın haricinde daha farklı finansal değerler alış verişlerde kullanılmaya başlanmıştır. Ticari ilişkilerde ve alış verişlerde değer birimi olarak ve yöntem olarak ne kullanılırsa kullanılsın amaç şudur ki; 'temin edilecek ürün ya da hizmetin ihtiyaç olunan miktarda , ihtiyaç olunan zamanda , uygun kalitede ve bütçeye uygun maliyet ve ödeme koşulları ile satınalınması' bütün dönemlerde tek amaç olarak karşımıza çıkmaktadır.Aslında bu tanım basit olarak baktığımızda Satın alma kavramının tanımı olarak düşünülebilir.

Satın almayı iki ana başlıkta toplayabiliriz;

1-) Ürün Satın almaları

2-) Hizmet Satın almaları

Her iki satın alma tipinde de kimi satın almalar tek seferlik, kimi satın almalarda uzun dönemlik olarak gerçekleştirilir.

Satın alma süreci aslında talebin ya da ihtiyacı oluşması ile başlamış olur, buradan sonra yapılacak iş öncelikle piyasa araştırması, bu iş için uygun kalite ve maliyette ürün ya da hizmet bulabileceğimiz tedarikçilerin belirlenmesi olmalıdır. Belirli bir zaman sonunda bünyemizde oluşturacağımız tedarikçi listesi bizim için paha biçilmez bir elmas niteliğindedir. Unutulmamalıdır ki verimli bir satın alma sürecinin en değerli halkası, her aşamasında satın alma sürecine katma değer sağlayacak iyi bir tedarikçidir. Tedarikçi listesini oluşturduktan sonra bu listede yer alan tedarikçilerin takibi, eğitimi ve değerlendirilmesi satın alma süreçlerinin kalitesinin arttırılması açısından çok önemlidir.

Uygun tedarikçilerin belirlenmesinden sonra ilgili satın almaya yönelik tekliflerin toplanması ya da ihale sürecinin başlatılması için, satın alınması yapılacak ürün ya da hizmetin teknik şartnamesinin ve ihale ile ilgili bilgilerin yer aldığı ihale şartnamesinin tedarikçilere ulaştırılması sürecin ikinci adımını oluşturmaktadır. Yapılan ihale veya gelen tekliflerin değerlendirilmesi ve yapılan pazarlıklar neticesinde, en uygun ürün ya da hizmet, en uygun koşulları sağlayan tedarikçiden temin edilir. Serbest ekonomi koşullarında rekabetin gücünü kullanmak, sıkı pazarlıklar yaparak pazarlık kabiliyetimizi ön plana çıkarmak tamamen bizim tecrübemize ve yeteneğimize kalmıştır. Burada dikkat edilmesi gereken, belki de bazen hepimizin yaptığı bir yanlıştan söz etmeden geçemeyeceğim ,' rekabetin gücünü kullanırken, pazarlık yaparken, karşımızdaki tedarikçinin bizim için önemli olduğunu, ona her zaman ihtiyacımız olduğunu, tabiri caizse onu öldürmek yerine nefes almasını sağlamak gerektiğini unutmamız gerekir.

Satın alma siparişinin tedarikçiye bildirilmesi ve ürün ya da hizmetin kontrol edilerek teslim alınması sonrasında Satın alma süreci tamamlanmış olur. Satın almalarda sözleşme yapılması önemli bir noktadır. Sözleşme hazırlarken ilgili satın almanın tarafları, konusu, teslim tarihi, ürün ya da hizmetin özellikleri, fiyat, ödeme vadesi, fesih koşulları, ceza-i müeyyideler mutlaka sözleşmede bulunması gerekli ana başlıklardır.

Piyasada geleneksel satın alma yöntemleri kullanıldığı gibi son zamanlarda gelişen teknolojik sistem altyapıları ve internet sayesinde 'E-İhale' gibi yöntemler ile şirketlere satın alma süreçlerinde hizmetler veren profesyonel firmalar kurulmaya başlanmıştır. Bu firmalar Satın alma süreçlerinin her noktasında şirketlere hizmet vermekte ve en son yine internet üzerinden tedarikçilerinde katılımıyla ihale gerçekleştirmekte ve en uygun maliyetle ilgili alımın şirket tarafından yapılmasını sağlamaktadır. Kullanımı yaygınlaşan bu yöntemin ilerleyen yıllarda, ticari anlamda teknolojinin ve internetin daha da yaygın kullanılması ile vazgeçilmez olacağını düşünmekteyim.

Herkesin hayatında arzu ettiği her şeyi zamanında, istediği kalitede ve bütçesine göre edinebilmesi dileğiyle, bir sonraki yazımda görüşmek üzere...

Fatih KONYA

Omsan Lojistik A.Ş.

Satın alma Şefi