Öncelikle bu soruya direkt olarak turbo veya atmosferik diye cevap vermek pek doğru olmaz. İki motorun da kendi içinde bir geçmişi ve farklı farklı koşullarda ön plana çıkan özellikleri mevcuttur. Her şeyden ziyade motor tercihinde, otomobil kullanıcılarının beklentileri bu konuda öncelikle ele alınması gereken durum konumunda oluyor.

Bu iki motor çeşidinin farklarından, avantaj ve dezavantajlarından bahsetmeden önce gelin bu iki motoru ayrı ayrı değerlendirelim ve inceleyelim.

 

Kısaca "Atmosferik Motor" hava emişinin doğal atmosfer basıncıyla gerçekleştiği motor çeşididir diyebiliriz. Bu motorlar dışarıdan ekstra bir güç almadan hava emişini atmosferin doğal basıncı ile sağlar.

Atmosferik motorlar yakıtı yakmak için gerekli havayı doğrudan dışarıdan alır. Bu motorlar atmosfer basıncını kullanarak çalışır ve turboların aksine basıncı artıran ek bir sisteme sahip değillerdir. Bu durum, atmosferik motorların, atmosfer basıncının (1 atm) üzerine çıkamayacağı anlamına gelir. Bu tür motorlarda güç çıkışı turbo motorlara göre daha sınırlıdır.



Atmosferik motorun çalışma prensibi, motorun dışarıdan aldığı havayı, yakıtla birleştirerek yanma odasında yakması ve bu yanma sonucunda elde edilen enerjiyle aracı hareket ettirmesine dayanır.

Bir motorun güç üretebilmesi için titiz bir mühendislik çalışmasının ortaya konulması gerekmektedir. Ancak bunun yanı sıra motorun bir hacminin olması gerekmektedir. Durum böyle olunca, atmosferik motorlardaki sınırlı güç çıkışını telafi etmek için motor hacminin büyütülmesi gerekmektedir.

İnanılanın aksine büyük hacimli motorlar, küçük hacimli motorlardan daha fazla yakıt tüketmezler. Tabi ki bu durumun genel bir değerlendirme olduğunu söylemekte fayda var. Yarış otomobilleri gibi örneklerden söz etmiyoruz ancak günlük kullandığımız araçlarımızdan bahsedecek olursak durum böyledir.

Bir motorun ne kadar yakıt tükettiğini belirleyen şey gaz kelebeğinin açısıdır. Küçük motorlu araçlarda motordan tepkime alabilmek için daha fazla gaza basılır ancak büyük motorlu araçlarda gaza daha az basarak motor çok daha rahat çalışır. Böylelikle daha az yakıt tüketimi gerçekleşmiş olur.

"Turbo Motor" yüksek performans ve verimlilik gereksinimlerini karşılamak için geliştirilmiş, içten yanmalı bir motor sistemidir. Amaç, motor hacmini sabit tutarak daha çok verim ve daha çok güce ulaşmaktır.

Atmosferik motorlarda olduğu gibi turbo motorlarda da hava-yakıt karışımı silindirlere iletilir ve aracın hareket edebilmesi için yanma gerçekleşir. Bu yanma gerçekleştikten sonra, turbo olmayan motorlarda havaya karışması sağlanır. Turbo motorlarda ise enerji bakımından zengin olan bu gazlar, turbo türbinleri olarak adlandırılan mekanizmaları çevirmek için kullanılır.



Egzoz gazının bir kısmı, kompresör vasıtasıyla tekrar motora iletilir. Egzoz gazlarının tekrar motora iletilmesiyle motora daha fazla hava girişi sağlanmış olur ve böylece turbo motorlar, atmosferik motorlara göre havayı çok daha yüksek bir basınçla silindirlere ulaştırırlar.

Atmosferik motorlardan bahsederken, bir motorun güç üretebilmesinin ön koşulu olarak belirli bir hacme sahip olması gerektiğinden bahsetmiştik. Ama maalesef ki, ülkemiz özelinde konuşacak olursak motor hacimleri biraz olsun artırıldığında vergileri o kadar çok artıyor ki, insanlar büyük hacimli motorlara sahip araçları almakta zorlanıyor hatta ve hatta satışının zor olduğunu bildiği için markalar, bu araçların Türkiye’ye satışını dahi yapmıyor. Hal böyle olunca da Türkiye gibi küçük motorlu araçlara mahkum olmuş bir ülkede, motordan bir güç üretebilmenin koşulu onu aşırı beslemek oluyor. Bu aşırı besleme sistemi de turboyu beraberinde getiriyor.

Öncelikli olarak atmosferik motorlardan bahsedecek olursak, turbo motorlarla kıyaslandığında her ne kadar bazı eksiklikler barındırsa da pek çok önemli avantaja sahiptir.

Bunların başında; uzun ömürlü olması, arıza riskinin az olması, bakım ve onarım maliyetlerinin az olması gelmektedir. Aynı zamanda, düşük üretim ve geliştirme maliyetleri bu motoru daha erişilebilir kılar. Motorda bulunan kimi parçanın birbirinden bağımsız çalışması daha yüksek güvenilirlik sağlar. Aşırı ısınma riski turbo motorlara göre daha düşüktür. Bu da uzun süreli kullanımlarda avantaj sağlar.

Turbo gecikmesi (turbo lag) olmaksızın doğrudan gaz tepkimesi alınması, sürücülere anında yanıt veren bir sürüş deneyimi sağlar. Atmosferik motorlar alınan havanın yoğunluğuna doğrudan bağlı olarak çalıştıkları için güç ve tork üretiminde atmosferin koşullarından etkilenirler. Bununla birlikte atmosferik motorlarda turbo motorlara göre sınırlı performans ve güç eksikliği söz konusudur. Ancak, düşük ve orta hız aralıklarında, doğrusal ve tahmin edilebilir güç çıkışı sağlamaları, sürücülere keyifli bir deneyim sunar.

Turbo motorların en büyük avantajı, çok düşük motor hacimleriyle bile yüksek performans verebilmesidir. Turbo motorlar benzer hacme sahip atmosferik motorlara göre daha az yakıt tüketir. Daha az yakıt tüketimi ise daha az emisyon demektir. Bu durum, turbo motorlarını daha çevreci hale getirir ve çevre dostu özellikleri, gürültü kirliliği konusunda da öne çıkar. Aynı miktarda güç üreten bir atmosferik motora göre daha sessiz çalışır. Aynı zamanda yüksek süratlerde atmosferik araçlara göre genellikle daha yüksek performans sergilerler.



Tüm bunların yanında turbo motorlar atmosferik motorlardan daha karmaşık bir yapıya sahiptirler. Hal böyle olunca üretim maliyetleri artmaktadır. Turbo ve diğer bileşenlerin kalitesi de motorun fiyatını artırabilir. Ayrıca bakım ve onarım durumlarında da ekstra maliyetler çıkması olasıdır.

Turbo motorlarda, turboşarjın yoğun çalışması nedeniyle daha önce de belirtmiş olduğumuz gibi motor aşırı ısınma durumlarında kalabilir. Bu nedenle motorun aşırı ısınmasını engellemek için soğutma sistemlerinin oldukça iyi çalışması gerekmektedir.

Turbo motorlarda, turboşarjın devreye girmesi için bir süre gerekir. Bu durum özellikle hızlanma sırasında bir gecikmeye neden olur. Yüksek devirlerde turboşarj hızlı bir şekilde çalışmaya başlasa da düşük devirlerde gecikmeye neden olur. Bu nedenle yüksek süratlerde turbo, kalkış gibi durumlardaysa atmosferik motor daha avantajlıdır.

Tüm bu bahsettiklerimizden sonra özetle, turbo mu atmosferik mi gibi basit bir soru sorarak cevap almak çok zordur. Yazımızın başında belirtmiş olduğumuz gibi, bu sorunun cevabı, otomobil kullanıcılarının beklentilerine göre değişiklik göstermektedir.


Şimdi biz size soracak olsak, siz hangisini tercih ederdiniz? Yorumlarınızı bekliyoruz...



Yazar: Yusuf SERÇE




Kaynakça:

► https://auto.howstuffworks.com/engine.htm
► https://www.youtube.com/watch?v=FxEEIQ8Ty5o
► https://www.ikinciyeni.com/blog/Otomotiv/atmosferik-motor-ile-turbo-motor-arasindaki-fark-nedir
► https://binekarac.vw.com.tr/tr/volkswagen-dunyasi-teknolojisi/volkswagen-surus-rehberi/teknik/atmosferik-motor-nedir.html