Doğadaki Gizem:
Elektrik

Örümcek ağlarının sahip olduğu elektrostatik etki ve bu etkiyle avlarını daha rahat yakalamaları. Bal arılarının kanatlarını çırparken 200 volta kadar elektrik yükü oluşturmaları, bu sayede negatif yüklü çiçeklerden polen çekebilmeleri. Temiz enerji elde edebilmek adına hardal bitkisinin kullanılması, balıkların elektrik enerjisini yaşamsal faaliyetlerinde kullanmaları... işte bütün bu hayret verici doğa gizemlerini bu yazımızda sizler için derledik.

A- A+

01.08.2013 tarihli yazı 21292 kez okunmuştur.

Örümcek Ağlarının Hayret Edici Özelliği

Bahçe örümceklerinin ağları üzerinde yapılan araştırmada, ağların yapışkan ipliklerinin elektrik yüklü nesnelere hassas olduğunu ve bu nesne veya canlılara doğru hareket ettiğini gösterdi. Scientific Reports dergisinde yayımlanan araştırma da uçabilen birçok böcek türünün uçmaları sırasında büyük bir elektrik yükü oluşturduğu anlatılıyor. Bal arıları gibi bu böceklerin uçarken oluşturduğu elektrik yükü ile örümcek ağları tarafından çekilmeleri ve av olmalarının kolaylaştığı öne sürülüyor.

Araştırmada yer alan ABD’nin California Üniversitesi’nden Victor Ortega Jimenez, “Elektrik yüklü böcekler örümcek ağının bozulmasına neden olabilir... Böcekler, ağa çok yakın uçmaları halinde elektrostatik etkiye kapılarak tuzağa yakalanabilir” dedi. Bu düşüncesini geliştirmek isteyen Jimenez ve meslektaşı Robert Dudler ile Araneus diadematus örümcek türüne ait ağlar topladı.

Ağların Yüklü Nesnelere Olan İlgisi Araştırılıyor

Ağların elektrik yüklü nesnelere nasıl tepki verdiği gözlemleyen ikili, yüklü nesne ile ağların arasında etkileşim yaşandığını gördü. Dahası, bir arının ağa doğru düşmesi esnasında, ağların büküldüğü ve avını daha iyi yakalayacak duruma geldiği görüldü. Ağdaki bozulmanın ise yakalanan böceğin vücut büyüklüğünün yarısı kadar olduğuna dikkat çekildi.

►İlginizi Çekebilir: Aşırı Isınmaya Karşı: Örümcek İpeği

Bal Arıları 200 Voltluk Bir Elektrik Yüküne Sahip

Uçarken elektrik yükü oluşturan böcek türlerine ise en önemli örnek bal arıları. Bal arıları 200 volta kadar elektrik yükü oluşturabiliyor ve bu sayede negatif yüklü çiçeklerden polen çekebiliyor. Daha önce yapılan araştırmalar ile arıların vızıldayarak uçarken vücutlarında elektriksel bir yük biriktirdikleri bilinen bir gerçekti. Kanatlarını dakikada ortalama 12.000 kez çırparak kanat çevresinden vücutlarına uzanan bir elektromanyetik alan oluşturan arılar mumsu bir kabuksu yapıya sahip oldukları için elektriği iletmezler. Dünyanın en hızlı bilgisayarlarından biri saniyede 16 milyar aritmetik işlem yapabilirken, bal arısı aynı sürede 10 mikrowatt’tan daha az enerji harcayarak 10 trilyonluk işlem yapma kapasitesine sahip. Kablosuz haberleşmelerinin bu yetkinlikleri sayesinde olduğu düşünülüyor.

►İlginizi Çekebilir: Köpekler de Google Glass Kullanacak

Hardal Bitkisinden Elektrik Üretimi

Hindistan`ın Rajasthan eyaletinde, çiftçilerin ekip biçtiği hardal ekininin atıklarından elektrik enerjisi üretilerek, temiz enerji elde ediliyor.Son yıllarda temiz enerji üretimi konusunda büyük çalışmalar yapılmakta. Birçok ülke temiz enerji elde ederek, doğaya verilen zararı minimize etmek için alternatif yollar geliştirmeyi hızlandırmış durumda. Hindistanda yapılan bu uygulama temiz enerji alanında yapılan çalışmalara verilebilecek örneklerden biri.

Hindistan`ın Rajasthan eyaletinde hardal üretimi yapan çiftçiler, hardal ekinlerini biçerek, atıklarını bölgede bulunan elektrik santraline satıyor. Ancak satmadan önce söz konusu hardalın saplarını kesmeleri gerekiyor. Kesim işlemi gerçekleştirildikten sonra 1 hafta boyunca güneşte kurutulan hardal ekini atıkları, çiftçiler tarafından traktörlere yükleniyor ve santrale gönderiliyor. Hardal atıklarını satın alan elektrik santrali, kömür yerine bu atıkları kullanarak temiz elektrik enerjisi üretimi gerçekleştiriyor. Bu elektrik santrali, günde 150 ton hardal atığı yakacak bir kapasiteye sahip. Biyokütle yakıtı kullanarak temiz enerji üreten bu doğa dostu santral, yılda 30 bin ton karbondioksit emisyonu tasarrufu sağlıyor. 8 MW elektrik üreten santral, çiftlik atıklarını kullanarak topluma temiz enerji sağlamış oluyor. 8 MW elektrik enerjisi üretimi ise yaklaşık 40 bin evin elektrik ihtiyacının karşılanması anlamına geliyor.

►İlginizi Çekebilir: Gelgit Enerjisi: Ay'ın Çekim Gücü ile Gelen Temiz Enerji

Balıklar ve Elektrik

Elektriğin var olduğu doğal yaşam ortamlarından bir diğeri ise Su altı. Balıkların, suda ürettikleri elektrik enerjisi yaşamlarında büyük bir kolaylık meydana getirir. Haberleşmede, algılamada ve avlanmada elektrik enerjisinden büyük ölçüde yararlandıkları görülür. Yüksek elektrik gücüne sahip elektrikli yılan balığı ise büyük bir merak konusudur. Vücudunun büyük kısmı, aslında yüksek gerilim salan kaslara dönüşmüş elektrik organları (elektroplax) ile kaplıdır. Bu organlar, her biri düşük gerilim üreten çok sayıdaki elektrik üreten elementlerden oluşur. Bu aynı, seri olarak bağlanmış bir pil sistemi gibi gerçekleşir. Bir elektrikli yılan balığında 5.000 ile 6.000 arasındaki elektroplax, beraberce 500 voltluk bir gerilim, 500 wattlık elektrik üretebilir.

Bazı Balıklar İçin Elektrik, Radar Görevi Görmekte

Doğada yüksek elektrik yükleriyle silahlandırılmış olan balıkların yanı sıra, iki ya da üç volt gibi çok düşük sinyaller yayan balıklar da vardır. Avlanma ya da savunmaya yaraması mümkün olmayan bu zayıf sinyaller, balıklar tarafından oldukça farklı bir amaç için kullanılır. Bu balıklar, çevreye yaydıkları zayıf elektrik sinyallerini bir duyu organı gibi kullanırlar. Balık, yaydığı elektrik yükünü kuyruğunda yer alan özel bir organda üretir. Daha sonra bu elektrik yükü, hayvanın gövdesinin arka bölümüne dağılmış olan binlerce delikten sinyaller şeklinde yayılır. Sinyaller balığı çevreleyen suda anlık bir elektrik alanının oluşmasına neden olur. Balığın yakınındaki nesneler ise, bu alanın biçiminin bozulmasına neden olur. Balık bu bozulmaları tiplerine göre yorumlayarak çevredeki nesnelerin büyüklüğü, iletkenliği ve hareketi hakkında bilgi sahibi olur. Balığın bedeninde, çevredeki elektrik alanının dağılımını bir radar gibi sürekli olarak denetleyen elektriksel alıcılar vardır.