Dünya'nın İlk Ses Üretim Makinesi Nasıl Geliştirildi?

Yapay sesler günlük hayatımızda sesli asistanlardan, navigasyon sistemlerine pek çok alanda bize yardımcı oluyor. Bu yazımızda sesli asistanların atası olan dünyanın ilk robotik ses üretim makinesinin nasıl geliştirildiğini inceleyeceğiz.

A- A+

30.11.2019 tarihli yazı 4876 kez okunmuştur.

Ses Ses Üretimi Ses İşletim Göstericisi

Çevremizde sıklıkla karşılaştığımız Siri, Alexa, GPS sistemleri gibi robot sesler teknolojik ekosistemin temel bir unsuru haline geldi. Bu dijital ses sistemleri, insan konuşmalarını simültane bir şekilde formüle etmek için bilgisayar algoritmaları kullanarak çalışıyor. Bu robot sesler son zamanlarda ne kadar gelişse de seslerini duyduğumuzda hala esrarengiz bir hisse kapılmamıza neden oluyor. Robot seslerin en iyisinin bile gerçek bir ses olmadığını kolaylıkla fark edebiliyoruz. Bu durum bize günümüzde sahip olduğumuz tüm bu gelişmiş teknolojilere rağmen insan sesini kopyalamanın kolay olmadığını gösteriyor. Fakat neredeyse 250 yıl önce, mühendislerden oluşan başarılı bir ekip dünyanın ilk yapay sesini yarattı.

►İlginizi Çekebilir: Sesli Asistan Nedir? Nasıl Çalışır?

Rus profesör Hristiyan Kratzensten, insan ses yoluna benzer şekilde titreyen bir dizi sazlıktan oluşan bir makine icat etti. Yıllar sonra 1791 yılında, bir mucit olan Wolfgang Von Kempelen, daha iyi bir ses üretim makinesi oluşturmak için bu özgün tasarımı geliştirdi. Makine hava akımı için körükleri, ses tellerini taklit etmek için sazları kullanırken gırtlak ve ses yolu için bir tüp ve hatta iki burun deliği, bir dil ve dudaklardan oluşuyordu. Bütün bunlar bir araya getirildiğinde, Kempelen ünsüz ve ünlü harfleri oluşturabilmek için tüpün, dudakların ve dilin şeklini değiştirmeyi başardı.

Bu gelişmeden sonra pek çok mucit insanların konuşma tarzlarını taklit ederek 100 yıl boyunca 1930'larda Bell Labs şirketinden Homer Dudley en iyi ses makinesini yaratıncaya kadar benzer icatları tekrarlamaya devam etti. VODER (Voice Operating Demonstrator) yani Ses İşletim Göstericisi olarak adlandırılan makine, ilk tasarımlardan çok daha karmaşıktı. Körükler ve sazlıklardan oluşan eski makineler operatörün makineyi piyano gibi çalmasını sağlayacak mekanik bağlantılara dönüştü. 1939'da, VODER makinesi ilk önce New York Dünya Fuarı'nda katılımcıların karşısına çıktı.

Bu makinenin yarattığı ses, insanların günümüzde bildiği makine seslerinin atası haline geldi ve bu makine sesi, görsel kayıtlar aracılığıyla bilim kurgu tarihi ile bütünleşti. Makine bir operatörün kontrolü ile çalışarak vızıltı ve ya tıslama olmak üzere iki temel ses yaratabiliyordu. Operatör, sesli ve nazal sesler için uğultu sesini kullanırken, tıslama ünsüzler için kullanılıyordu. Operatör tarafından bir bileklik kullanılarak oluşturulan bu ilk sesler daha sonra operatörün klavyesindeki tuşlar kullanılarak seçilen birkaç filtreden oluşur duruma geldi. P, D, J ve hatta CH gibi sesleri çıkarmak için gereken harfler vızıldayan veya tıslayan kategorilere uymadıkları için bu sesler ek filtreler kullanılarak oluşturuluyordu.

Operatör, tuşları hassas şekilde kullanarak kelimeleri cümle içinde birleştiriyordu. Makineyi kullanan ilk operatörlerden biri Helen Harper'dı. Harper, makineyi çalıştırmakla ilgili olarak sorulan soruya "VODER'da ‘konsantrasyon’ kelimesini üretmek için arka arkaya on üç farklı ses oluşturmalı, bilek çubuğunun beş yukarı ve aşağı hareketini tamamlamalı ve ayak pedalının konumunu hangi ifadeye göre üç ila beş kez değiştireceğime doğru bir şekilde karar vermeliyim. VODER'ın sözcüğü doğru bir şekilde üretmesini istiyorum ve bunun için tüm bunların tam olarak doğru zamanlamayla yapılması gerekiyor.” şeklinde cevap verdi.

VODER

Makineyi yüksek hassasiyetle kullanmayı öğrenmek Helen Harper’ın tam bir yılını aldı. Üç yüz kadın operatör olmak için eğitim gördü ancak sonunda sadece 30'u bu alanda uzmanlaştı. Bu nitelikli operatörler, makineyi kullanmada o kadar iyilerdi ki, birden farklı dilde konuşabiliyorlardı ve hatta hayvan seslerini bile taklit edebiliyorlardı. Kısaca VODER, operatörlerin insan konuşmalarını taklit etmelerini sağlayan mekanik bir enstrümandı. Bu makine yıllar geçtikçe elektrikli araçlara döndü ve şimdi neredeyse insan gibi sesler çıkaran cihazlar kullanıyoruz.

KAYNAK:

►interestingengineering