Gelgit Enerjisinden Elektrik Elde Edilmesi

Gel-git enerjisi, doğada meydana gelen gel-git (med-cezir) olayını kullanarak elektrik elde edilmesidir. Günümüzde yaygın olarak kullanılmamakla beraber geleceğin enerji elde etme yöntemlerinden biri olarak kabul edilmektedir.

A- A+

09.11.2011 tarihli yazı 54782 kez okunmuştur.

Gel-git olayı günde iki kez meydana gelir ve ne zaman gerçekleşeceği önceden bilinebilir. Gel-git olayının ne zaman olacağı önceden bilinebilmesine rağmen gel-git olayını enerji elde etmek üzere kullanmak sanıldığı kadar kolay bir iş değildir. Hidroelektrik santrallerine benzer şekilde gel-git enerjisinde de akan su, türbinleri döndürerek bir generatörden elektrik elde edilmesini sağlar. Ancak gel-git enerjisinin en olumsuz yanı, akışın sürekli olmamasıdır. Bundan dolayı gel-git enerjisinden elde elden potansiyel enerji, nehir yataklarına kurulan barajlardan elde edilen potansiyel enerjinin yaklaşık yarısı kadardır. Üstelik maliyet yaklaşık olarak aynıdır.

Ayın konumu, coğrafi özellikler ve ekonomik nedenlerden dolayı gel-git enerjisinden güç üretilmesi için uygun bölgelerin sayısı dünya üzerinde çok azdır. ABD Enerji Departmanı bu sayının dünya üzerinde yaklaşık 40 olduğunu söyler. Diğer enerji türleri ile karşılaştırıldığında gel-git enerjisinin maliyeti yüksektir. Ancak son teknolojik gelişmelerle beraber yeni tasarımlar ve türbin teknolojileri ile birlikte gel-git enerjisinin maliyetleri de düşmeye başlamış ve verimlilik artmıştır.

Dünyanın ilk büyük ölçekli gel-git enerji santrali 1966 yılında Fransa’da faliyete geçen Rance Gel-git Enerjisi Santrali’dir.

Gel-Git Olayı

Ay ve Güneş’in çekim etkisi ile okyanusların alçalıp yükselmesi olayına gel-git olayı denir. Gel-git hareketinin karakteristiği Ay ve Güneş’in Dünya’ya göre konumu, Dünya’nın dönüş etkisi ve coğrafi özellikler gibi parametrelere göre değişir.

Gel-git olayının sürekli meydana gelmesi ile bu enerji türü yenilenebilir enerji kaynağı olarak kabul edilir. Bu hareket Dünya-Ay sisteminin mekanik enerjisinde kayba yol açar. Yaklaşık 4.5 milyar yıl boyunca bu hareket dünyanın enerji kaybına yol açmıştır. Son 620 milyon yıl boyunca bu kayıptan dolayı dünyanın bir günü 21.9 saatten 24 saate çıkmıştır. Sebebi ise gelgit olayında harcanan mekanik enerjinin, dünyanın rotasyonel enerjisinin yaklaşık %17’sini azaltmasıdır. Gel-git enerjisinin yarattığı bu kayıp ihmal edilebilir ve milyonlarca yıllık bir sürede göz önüne alınabilecek bir etki yaratabilir.

Gel-Git Akış Generatörü

Gel-git Akış Generatörleri (Tidal stream generators -TSG) hareket eden suyun kinetik enerjisini kullanır ve bu enerji ile türbinlerden elektrik üretir. Çalışması rüzgar türbinlerine benzer.

Gel-git Barajı

Gel-git barajları suyun potansiyel enerjisini kullanır. Seviye fakı olan iki nokta arasında suyun akışı ile türbinleri döndürerek elektrik üretilmesini sağlar.

Dünya'daki Gel-Git Enerjisi Santralleri

1) Dünyanın ilk gel-git enerjisi santrali olan Rance Gel-git Enerjisi santrali 6 yıllık bir süre sonunda 1966’da faaliyete geçti. Fransa’da kurulu olan santralin kurulu gücü 240 MW’tır.

2) Güney kore’de kurulu olan Sihwa Gölü Gel-git Enerjii Santrali 254 MW gücündedir. Santral 2011 yılında tamamlanmıştır.

3) Kuzey Amerika’nın ilk gel-git santrali olan Annapolis Royal Generating Station, 1984 yılında Fundy Körfezi’nde kurulmuştur. Santral 20 MW gücündedir.

4) Jiangxia Gel-git Enerjisi Santrali, Çin’de 1985 yılında, 3,2 MW güç ile kurulmuştur.

5) Eski Sovyetler Birliği döneminde 0,4 MW’lık kurulan gelgit santrali 2006 yılında geliştirilerek 1,2 MW’a çıkarılmıştır.

6) Jindo Uldolmok Gelgit Enerji Santrali Güney Kore’de 2009 yılında 1 MW kurulu güç ile başlamıştır. Santralin kapasitesinin 90 MW’a çıkarılması planlanmaktadır.

7) Daewoo tarafından Güney Kore’de Gangwa Adası’na yapılması planlanan gelgit barajı 812 MW olarak planlanmıştır.

8) Güney Kore’de 1.320 MW’lık gelgit barajının 2017 yılında başlatılması planlanmaktadır.

9) İskoç'ta ki 10 MW’lık gel-git santrali 40 milyon pound’a mal olmuş ve yaklaşık 5.000 evi enerjilendirecek potansiyele sahiptir.

10) Hindistan’ın Gujarat eyaletinde Güney Asya’nın ilk ticari gel-git santralinin yapılması planlanmaktadır. Atlantis Resources firmasının yapacağı santral 50 MW kurulu güce sahip olacak santral, 2012 yılının başlarında yapımına başlanacak.