Ham Petrol Rafinasyon İşlemi

Fosil bir kaynak olan petrol, çıkarımından ayrıştırılmasına kadar birçok eziyetli aşamadan geçer. Ayrışma yani rafinasyon işleminde ise değişik prosesler uygulanmaktadır. Bu proseslerin ve onların tarihçesi hakkında detaylı bilgi makalemizde verilecektir.

A- A+

07.03.2014 tarihli yazı 82111 kez okunmuştur.

Petrol Ham Petrol Asfalt Kerosen Benzin Doğalgaz Kömür Hidrokraking Ekstraksiyon Vaks Giderme Polimerizasyon Katalitik Alkilleme Rafinasyon Petrol Çıkarılması Distilasyon Destilasyon Rafine Etmek Petrolün Rafinasyonu Ayrışma Prosesleri

Rafinasyonun Tarihçesi

► 5000 yıl öncesine kadar dayanmakta

► Sümerliler: Asfalt ve petrol ürünlerinin eldesi + distilasyon

► 20. yüzyıl: Rafineri teknolojilerinin gelişmesi

► Distilasyon üniteleri ve yardımcı birimler

► 21. yüzyıl: Rafineriler 100 yıl öncesine göre çok daha karmaşık bir sistem

► Kraking ve koklaştırma öncü üniteler

Bu aşamalardan sonra yakın tarihte rafinasyonun gelişimi;

► 1861: İlk petrol rafinerisi ve atmosferik distilasyon ile kerosen üretimi (nafta ve katran yan ürün)

► 1870’ler: Sürekli distilasyon, çok kademeli distilasyon, vakum distilasyonu kullanımı ve yağlama yağlarının üretiminde artış

► 1890’lar: İçten yanmalı motorların ortaya çıkması ile benzin ve motorin talebinde artış ile elektriğin kullanılması ile kerosen talebinde azalma, gelişmiş yağlama yağları talebinde artış: Solvent ekstraksiyonu

► 1913: Termal kraking ve visbreaking proseslerinin kullanımı: Termal kraking ile daha çok benzin ve distile edilmiş yakıt üretimi imkanı

1930’lu yıllar;

► Katalitik kraking, termal reformlama ve katalitik polimerizasyon ile oktan sayısının geliştirilmesi

► Hidroprosesler ile kükürtün uzaklaştırılması

► Koklaştırma prosesleri ile benzin karışımları üretilmesi

► Solvent ekstraksiyonu ile yağlama yağlarının viskozite indeksinin geliştirilmesi

► Solvent ile vaks giderme (dewaxing) ile çeşitli ürünlerin akma noktasının geliştirilmesi

► İlginizi Çekebilir: Petrol Sızıntılarının Önemi ve Temizleme Yolları

1940’lar:

► Katalitik kraking ile yüksek kaynama noktalı komponentlerin benzin ve diğer distilatlara dönüşümü

► Havacılık yakıtları talep artışı: Katalitik alkilleme ve polimerizasyon → Rafineri ürünlerindeki moleküllerin % 90’ından fazlası en az bir katalizör ile etkileşimde

1950-1970 arası, reformlama proseslerinde gelişmeler ve atık gazların rafinerilerde değerlendirilmesi;

► Asfaltsızlaştırma (deasphalting)

► Hidro-kükürt giderme (hydrodesulfurization)

► Katalitik reformlama (catalytic reforming)

► Hidrokraking (hydrocraking)

1970 - (Günümüz): Kantitatif yöntemler

► Karmaşık kimyasal reaksiyonların kantitatif simülasyonunu sağlayan kinetik modellemeler

► Reaksiyon kinetiği ve mühendisliği (reaktör tasarımı, ölçeklendirilmesi, ticari uygulaması gibi tüm taşınım prosesleri, katalizleme)

► Operasyon ve ekonomik performansın optimizasyonuna olanak sağlayan otomasyon ve kontrol

► Bileşim ve ürün özelliklerinin tahminini sağlayan kompozisyonel modellemeler

Rafinasyon Endüstrisinde Yeni Proseslerin Gelişmesi İçin İtici Kuvvetler Nelerdir?

1) Benzin, motorin, fuel oil ,jet yakıtı gibi ürünlere olan arz - talep

2) Ham petrolün kalitesi

3) Doğal gaz, kömür gibi alternatif tedariklere bağlı olarak değişen hammadde arzı

4) Çevresel kısıtlama ve düzenlemeler

5) Yeni katalizör ve proseslerin gelişimi

Rafinerilerin Ortak Özellikleri

► Hammadde esnekliğine sahip olması ve bu oranı arttırma hedefi, yeni proseslerin eklenmesi

► Rafineri yapısının pazar ihtiyacına göre geliştirilip yenilenmesi

► Daha yüksek verim eldesi için karmaşık yapılar

Rafineri Tipleri

Rafineri: Farklı sayıda ve çeşitte ürün üretebilen entegre olmuş üretim tesisi grubu olarak adlandırılır.

Modern rafineriler ise, yüksek oranda karmaşık bir yapıya sahip ham petrolün çeşitli ürünlere ayrıştırılıp dönüştürülmesine olanak sağlayacak entegre sistemlerdir.