Bir elektrik devresinde normal kullanımda olan güç kaynağındaki güç kesintiye uğradığında, yedek güç kaynağından aktarım yapılması ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. Bu aktarma işleminin yapılmasında görevli olan, otomatik transfer şalterleri aktarmayı otomatik olarak yapmaktadır. Bu nedenle enerjinin sürekli olması gereken alanlarda otomatik transfer şalterleri kullanılmaktadır. Hastaneler, fabrikalar, bankalar, alışveriş merkezleri gibi yerler otomatik transfer şalterlerinin en çok tercih edildiği alanlardır. Transfer şalterlerinin yük transferini nasıl yapacağı ise IEC 60947-6-1 standardı ile detaylı şekilde tanımlanmıştır.

 

Otomatik Transfer Şalteri ile yük transferi örneği

 

 

 

Otomatik transfer şalterlerinin bağlı bulunduğu sistemde ana güç kaynağı kesildiğinde alternatif kaynağa geçişi otomatik olarak sağlar. Alternatif kaynak(acil güç kaynağı) bir bekleme jeneratörüyse, transfer anahtarı, jeneratörü başlatır ve yeterli jeneratör gerilimi sağlandığında acil durum güç kaynağına geçer. Ana güç kaynağı geri geldiğinde transfer anahtarı otomatik olarak jeneratörü devreden çıkartır, ana güç kaynağının bağlı bulunduğu kontaklarını kapatarak enerji akışını ana kaynak üzerinden sağlar, geri yüklendiğinde, transfer anahtarı otomatik olarak geri alınır ve motorun kapanmasına başlar.

Normal güç kaynağının devre dışı kalması ve acil durum güç kaynağı görünmemesi durumunda, otomatik transfer anahtarı, acil durum güç kaynağı görünene kadar normal güç kaynağına bağlı kalır. Aksine, acil durum güç kaynağına bağlıysa ve normal güç kaynağı hala mevcut değilken acil durum güç kaynağı arızalarsa, otomatik aktarma anahtarı acil durum güç kaynağına bağlı kalır. Sigma Elektrik SATS tipi otomatik transfer şalterlerinde faz kontrolü 3 faz için de ayrı ayrı yapılmaktadır. Bu da R-S-T fazlarının her birinin tek bir otomatik transfer şalteri ile ayrı ayrı kontrol edildiği, fazlardan birinde bile enerji olmadığı durumda transfer işleminin yapılarak elektrik devresinin gücünün sürekliliğinin sağlandığı anlamına geliyor.

 

 

Tek faz hassasiyete sahip otomatik transfer şalterlerinin kullanımı ise R-S-T fazlardan bir tanesinin izlenmesi ve buna göre transferin yapılması anlamına gelmektedir. Ancak tek faz hassasiyetli otomatik transfer şalterinin kullanıldığında 2 faza kalma gibi problemler yaşanabilir. Örneğin R fazı hassasiyetli bir sistem tasarlandığını ele alalım. R-S-T fazlarından T fazının gitmesi durumunda otomatik transfer şalteri, fazlardan bir tanesinde enerji olmama durumunu algılayamayacak ve transfer işlemini gerçekleştirmeyerek ikincil enerji kaynağının devreye girmesine engel olacaktır. Bu da eğer ki sistemde faz gerilim rölesi yok ise sistemin 2 fazdan beslenmesine ve faz dengesizliğinin yaşanmasına neden olacaktır.

3 fazlı bir sistemin 2 fazla çalışması ise performansın düşmesine, cihaz ömrünün kısalmasına neden olur. Örneğin bu tip bir sistemde üç fazlı motor çalıştırıldığını düşündüğümüzde, motor ömründe zamanla kısalma meydana gelecektir. Sigma SATS Tipi Otomatik transfer şalteri olası faz kaybında devreyi ikincil güç kaynağına bağlamaktadır. Elbette bu durum faz kaybına karşı kesin koruma sağlamamaktadır. Bu nedenle otomatik transfer şalterlerinin yanı sıra faz gerilim rölesinin de devrelerde kullanımı kritik önemdedir. Faz gerilim röleleri gerilim düşümü veya yükselmesi, faz kaybı veya faz sırası hatası durumlarında çıkış sinyali vererek devrenin açmasını sağlayacak cihazların aktif hale gelmesini sağlamaktadır. Faz kaybının önlenmesi; motorların, trafoların, jeneratörlerin aşırı ısınması, hatta yanması gibi durumların önüne geçilmesini sağlar.

Bu nedenle devrede kullanılacak olan otomatik transfer şalterlerinin 3 faz hassasiyetine sahip olması, enerjinin sürekliliği ve cihazların güvenliği için kritik önemdedir. Sigma Elektrik otomatik transfer şalterleriyle 3 faz hassasiyeti sağlar, faz kaybını algılar ve tek faz kontrollü transfer şalterlerine göre faz gitmesi durumunda ana kaynakta kalmayarak yedek kaynağa geçer.

Sigma otomatik transfer şalterlerinin kontrol terminalleri üzerinden uzaktan 0 pozisyonuna geçiş sağlanabilir. Yani bir zaman rölesinin, faz gerilim rölesinin veya kaçak akım algılama rölesinin kuru kontakları ATS ye bağlandığı zaman hata durumunun gerçekleşmesi neticesinde röle ATS ‘ye kuru kontak üzerinden sinyal verecek ve ATS 0 pozisyonuna geçecektir.

Otomatik transfer şalteri bağlantı örneği
 

IEC 60947-6-1 standardına uygun olarak üretilmekte olan Sigma otomatik transfer şalterleri, enerji transferini ister manuel ister otomatik şekilde yapabilmektedir. Jeneratör-jeneratör, şebeke-jeneratör, şebeke-şebeke gibi elektrik şebekesinin ihtiyacına uygun şekilde enerji transferi gerçekleştirilebilmektedir. Sigma SATS tipi otomatik transfer şalteri 800 A'e kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir. Ayrıca dahili olarak bulunan termik manyetik koruma ünitesi sayesinde harici bir kompakt şalter kullanılmasına ihtiyaç duyulmaz böylece, hem düşük hem yüksek gerilime karşı anahtarlama ve ekstra koruma fonksiyonu sağlar. Otomatik transfer şalterin sol bölümünde bulunan LCD ekran ile faz değerleri anlık olarak izlenebilmekte olup, bu ekran üzerinden hata sorgulaması da yapılabilmektedir.

Otomatik Transfer Şalteri (Termik - Manyetik Kompakt Şalterli)