Elektrik enerjisi ile çalışan selenoid valfler, gaz, hava, su, buhar ve yağ gibi akışkanların geçişini kontrol altında tutan elektromekanik vanalardır. Sıcaklıkları 150˚C'den düşük olan akışkanlar için kullanılan selenoid valfler, yapı itibariyle elektromıknatıs denetimli bir vanadır.

Şekil 1: Selenoid Valf Giriş ve Çıkışları

Valfin içerisindeki pistonu hareket ettirmek için valf içindeki bobine elektrik akımı uygulanır. Selenoid, elektriksel sinyali aldığında giriş kanalı, akışkanı direkt çıkışa doğru uygular. Elektriksel sinyal ne zaman kesilirse vana eski durumuna dönerek akışkan geçişini engeller.

Elektromıknatısın bobinleri düşük/yüksek doğru veya alternatif akımda çalışacak şekilde ve çeşitli anma değerlerinde yapılırlar.

Bobin içerisinde bulunan demir nüve ile diyafram normalde aşağıya doğru bir yay ile bastırılırlar. Demir nüve valf pistonu olarak adlandırılır ve bobin içerisine yerleştirilir.

Elektrik akımı bobin içerisine hareket ettiğinde akı çizgileri pistonu elektromıknatıs yapar. Bobin kullanım durumuna göre pistonu aşağıya veya yukarıya doğru hareket ettirir. Bu şekilde akışkan yolu açılmış olur. Dolayısıyla enerjilenmemiş selenoid normal bir durumda kapalıdır ve içerisinden akışkan geçişini engeller.
 

 

Şekil 2: Selenoid Valf Sembolü
 

Selenoid valflerin akışkan giriş ve çıkış yönleri eleman gövdesi üzerinde bir ok işareti ile gösterilir. Valf bağlantısının bu ok işareti yönünde yapılması gerekir. Aksi takdirde ters yönde gelen akışkan basıncı diyafram üzerindeki yay kuvvetini yenerek vanayı açabilir.

Şekil 3: Selenoid Valf Açık ve Kapalı Pozisyonları

►İlginizi Çekebilir: Güneş Pilleri Nasıl Çalışır?
 

 

Şekil 4: 1) Vana Gövdesi  2) Giriş Hattı 3) Çıkış Hattı 4) Selenoid/Bobin 5) Sargı Bobin 6) Kablo Girişi 7) Piston 8) Yay 9) Orifis




 

Selenoid valfler açık veya kapalı olması gereken sistemlere uygulanır. Ortam, valfin giriş noktasından başlar ve çıkışa gitmeden önce ilk piston engelini aşar ve daha sonra ise orifis noktasından geçerek çıkışa doğru ilerler. Bu sistemin esas kontrol noktası pistondur.
 

►İlginizi Çekebilir: CCTV Nedir? Nerelerde Kullanılır?


 

Şekil 5: Küçük boyutlarda olan bir selenoid valf örneği
 

Bu sistemler gündelik hayatımızda oldukça yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Çamaşır ve bulaşık makinelerinin su alma ve boşaltma sistemlerinde, otomatik musluklarda, soğutucu gibi makine ve ekipmanlarda, bahçe sulama sistemleri ve merkezi ısıtma sistemlerinde ısıtıcı elemanlardan akan sıcak suyun hareketini düzenlemek için termostat kontrolünde yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Örnekleri endüstriyel ve gündelik kullanımlarda daha da fazlalaştırabiliriz.

 

►Normalde Kapalı Valfler: Normalde kapalı selenoid valflerde bobin enerjilenmediği taktirde piston çıkış deliğini kapatır. Bunu ise yay'ın pistona basınç yapmasıyla sağlar. Enerji geldiğinde bobinde oluşan elektromekanik çekim kuvvetiyle pistonu yukarıya doğru çeker ve çıkış yolunu açarak malzeme akışını sağlar.

►Normalde Açık Valfler: Bu tip selenoid valfler sürekli malzeme akışını gerektiren yerlerde kullanılır. Valfe enerji verilmediği sürede yay, pistonu yukarı doğru çeken pozisyondadır. Enerji alan sistem bobininde manyetik alan oluşur ve pistonu aşağıya doğru iterek çıkış yolunu kapatır. Bu sistem normalde hava, su ve korozif olmayan sıvılarda kullanılır.

Selenoid Valf Çeşitleri Nelerdir?

Şekil 6: İki yollu ve üç yollu selenoid valf çeşitleri
 

Selenoid valfler iki gruba ayrılır;

►İki yollu selenoid valfler: Bir giriş ve bir çıkıştan oluşan bu sistemler pistonun konumuna göre giriş ve çıkışı kontrol eder.

►Üç yollu selenoid valfler: Bir giriş, iki çıkış yolu mevcut olup normal durumlarda çıkışlardan birisi kapalı, diğeride açıktır. Selenoid bobini enerjilendiğinde kapalı olan açılırken, açık olan kapanır.
 

► VİDEO: Selenoid Valf Çalışma Mantığı.