Akıllı Şebekeler 1. Bölüm |
ElektrikPort Akademi

1890'lı yıllardan bu yana hemen hemen aynı şekilde çalışan şebekelere 21. yüzyıl ağ teknolojisi entegre edilmesiyle oluşturulan sistemlere ''Akıllı Şebeke'' denilmektedir. Bu sistemler ile tüketici ve tedarikçi arasına iletişim sağlanarak elektrik şebekeleri izlenebilmektedir. Ayrıntılar yazımızda.

A- A+

07.07.2015 tarihli yazı 31949 kez okunmuştur.

Akıllı şebekeler çoğunlukla geleceğe dönük ve bu yönüyle soyut bir kavram olarak algılansa da uluslararası meslek kuruluşları tarafından tanımları geliştirilmiş ve yol haritaları çıkarılmaya çalışılmıştır. Bunlardan EPRI'ya (Electric Power Research Institute) göre akıllı şebeke; verimli, güvenilir ve birbiriyle eşgüdümlü olarak çalışan, herbiri otomasyona tabi, birçok iletim ve dağıtım sisteminden oluşan bir güç sistemidir. Bu güç sistemi, sayısı milyonlarla ifade edilen müşteriye hizmet veren ve gelişen dijital ekonominin ihtiyacı olan zamanda, güvenilir ve uygulanabilir bilgi akışını sağlayan bir akıllı haberleşme altyapısına sahiptir.

Şekil 1: Akıllı şebekeler, bilgisayar ağları sayesinde tedarikçi ve tüketici arasında iletişim sağlar.

►İlginizi Çekebilir: Elektrik Dağıtım Şebekeleri

Akıllı Şebekelerin Sahip Olması Gereken Özellikler Nelerdir?

► Akıllı şebeke, acil durumları önceden gidermeye izin verecek şekilde geleceği algılayabilmelidir.

► Akıllı şebeke önceden algılanan problemleri düzeltebilmeli veya oluşmasını önleyecek şekilde kendi kendini iyileştirebilmelidir.

► Müşterilerle ve pazarla etkileşimli olmalıdır.

► Kaynakların en uygun şekilde kullanımını sağlayacak şekilde ayarlanabilir olmalıdır.

► Varlık ve bilgi bakımından dağıtılmış olmalıdır.

► Ham verinin bilgi haline getirilmesini sağlayacak şekilde dönüştürücü olmalıdır.

► Tehditlerden ve bilinmeyen durumlardan etkilenmeyecek şekilde güvenli olmalıdır.

Dağıtım Şirketlerine Getireceği Yenilikler:

► Abonelerle elektronik ortamda iletişim sağlanacaktır.

► Ticari kayıplar azalacaktır.

► Tahakkuk - tahsilat oranları artacaktır.

► Sistem daha dengeli işletilecek, teknik kayıplar azaltılacak, kalite yükselecektir.

► Arızalara daha kısa zamanda müdahale edilecektir.

Abonelere (Tüketicilere) Getireceği Avantajlar:

► Abone gruplarına göre elektrik giderleri %20-25 oranında tasarruf sağlanacak.

► Kayıp ve kaçakların azaltılması ile daha ucuz enerji kullanılacak.

► Tüketimlerini kontrol altına alacak ve bütçelerine uygun enerji tüketecekler.

► Daha kaliteli enerji satın alabilecekler.

Şekil 2: Akıllı şebekeler; güvenilir, verimli ve ekonomik sistemlerdir.

►İlginizi Çekebilir: Akıllı Sayaçlar Gerçekten Yararlı Mı?

Akıllı Şebekeler (Smart Grid) Nasıl Çalışır?

Öncelikle her seviyesine, bilgi transferi sağlayan alıcılar ve sayaçlar yerleştirilir. Rüzgar çiftliklerinden, şirketlerden veya konutlardan gelen veriler transformatörlere ulaşır. Transformatörler, şebekenin bu verileri aynı anda algılamasını ve bu doğrultuda elektrik tedarik etmesini sağlayabilir.

Örneğin; bir rüzgar çiftliği, meteoroloji verileri doğrultusunda bir sonraki gün 180 MW üretim gerçekleştireceğini şebekeye bildirir. Öte yandan şebekeye yerleştirilen sayaçlar, bilgisayar veya mobil telefon yoluyla konutların tükettiği elektriği eş zamanda şebekeye bildirir. Ev otomasyon merkezi gün içinde elektrik fiyatı veya evdeki insan sayısı doğrultusunda, salon radyatörünün ısısını kısabilir veya havanın sıcak olduğu bir gün, evin ısınmasını sadece güneş panelleri ile sağlarken, elektrik şebekesi tamamen devreden çıkartılabilme özelliklerine sahiptir.

Akıllı Şebekelerin Uygulama Alanları

Elektrik şebekeleri günümüzde oldukça karmaşık yapıdadır ve bu şebekelerin verimli bir şekilde yönetilmesi için kullanılan bir çok akıllı şebeke uygulaması bulunmaktadır. Temiz ve yenilenebilir enerji kaynaklarının yaygınlaşması, güneş enerjisi alanında olması beklendiği gibi site ve bina ölçeğinde kullanılmaya başlanması, dolayısıyla bunların şebekeye bağlanacak olmalarının doğurduğu hususlar ile yakın gelecekte elektrikli hibrit araçların yaygınlaşacak olması ve mikrotürbinler gibi yenilikler akıllı şebekelerin gelecekte alacakları yönü belirleyecektir. Bugün sahip olunan teknoloji ile birçok alanda akıllı şebeke uygulamaları gerçekleşecektir.