Tek Bir Şey Değişirse Herşey Değişir |
Kelebek Etkisi
Birçoğunuz duymuştur. Hatta belki filmlerinibile izlemiş olabilirsiniz. Bu yazımda Kelebek Etkisini nam-ı diğer KaosTeorisini anlatmaya çalışacağım.
Kelebek etkisi, bir sistemin başlangıç verilerindeki ufak değişikliğin, büyük ve öngörülemez bir değişiklik yaratıp çok farklı sonuçlar oluşturmasına verilen isimdir. Bu teorinin babası Amerikalı bilim adamı Edward N. Lorenz’dir.
Aslında Edward Lorenz bir meteorologdur, ancak yarattığı bu teori başta matematik olmak üzere fizik, biyoloji hatta sosyal bilimleri bile etkilemiştir.
Teoriyi ilk olarak bilgisayarında hava durumuyla ilgili hesaplar yaparken bulmuştur. İlk hesaplamalarında başlangıç verisi olarak 0.506127 sayısını kullanmıştır. İkinci hesaplamalarında ise 0.506’yı kullanmıştır. Göreceğiniz üzere 2 sayı arasındaki fark sadece yaklaşık 1/1000 (binde bir)’dir.
“Sistemin in başlangıcındaki en ufak bir değişiklik sonuçları öngörülemez bir değişikliğe neden olabilir”
Bu iki başlangıç değeri kullanarak bulduğu değerler o kadar farklıdır ki kendisi bile bunu öngörememiştir. Yani bir kelebeğin kanat çırpmasının yarattığı rüzgarla eşdeğerde fark olmasına rağmen, süreç içinde çok farklı sonuçlar doğurmuştur.
Ve bu araştırmaya örnek olarak da 1972 yılında “Bir kelebeğin Amazon ormanlarında kanat çırpması Amerika’da fırtına çıkartabilir” ifadesini kullanmıştır.
Bu teoriye yakın zamanımızdan örnekler vermek gerekirse;
1. Dünya Savaşı’nın başlamasının nedeni bir Sırp milliyetçinin Avusturya-Macaristan veliaht prensini öldürmesiydi
Abd’ nin en büyük yağma ve anarşi ortamı siyah bir gencin vurulmasında sonra ortaya çıkmıştır. ( aynı şekilde Yunanistan, İngiltere ve Fransa’daki olayları verebiliriz)
,
Ve son olarak da “Arap Baharı” hareketi de Tunuslu bir gencin kendini yakarak ölümüyle başlamıştır.
Evet, bunların altında her ne kadar siyasi ve ekonomik birçok neden olsa da yukarıda verilenler başlangıç noktalarını oluşturmuş ve olayların sonu öngörülemeyecek şekilde ilerlemiştir.
Bir başka örnek de ‘kelebek etkisi’ nin kriptolojideki etkisinden verilebilir. Aşağıda MD5 algoritmasıyla yazılan sadece baş harfleri farklı aynı kelimenin veri olarak kaydedilirken ki verdiği farklı tepkiyi göreceksiniz.
Etki işte bu kadar belirgin ve tahmin edilemezdir.
Eğer bu konuda biraz daha bilgi isterseniz size Kelebek Etkisi (The Butterfly Effect) filmini tavsiye ederim. İlk film tuttuktan sonra bundan başka 2 tane daha yapılsa da hiç biri başrollerini Ashton Kutcher, Amy Smart, Eric Stoltz ‘ın paylaştığı ilk filmin yerini tutamadı.
En son olarak bu konuda şunu diyebiliriz ki, siz şimdi bu yazıyı okumasaydınız başka bir işle uğraşsaydınız şuan yaşadıklarınızdan veya yaşayacaklarınızdan farklı bir geleceğe sahip olacaktı.
Emre Berk Sevinç
- Dünyanın En Görkemli 10 Güneş Tarlası
- Dünyanın En Büyük 10 Makinesi
- 2020’nin En İyi 10 Kişisel Robotu
- Programlamaya Erken Yaşta Başlayan 7 Ünlü Bilgisayar Programcısı
- Üretimin Geleceğinde Etkili Olacak 10 Beceri
- Olağan Üstü Tasarıma Sahip 5 Köprü
- Dünyanın En İyi Bilim ve Teknoloji Müzeleri
- En İyi 5 Tıbbi Robot
- Dünyanın En Zengin 10 Mühendisi
- Üretim için 6 Fabrikasyon İşlemi
- Enerji Yönetiminde Ölçümün Rolü: Verimliliğe Giden Yol
- HVAC Sistemlerinde Kullanılan EC Fan, Sürücü ve EC+ Fan Teknolojisi
- Su İşleme, Dağıtım ve Atık Su Yönetim Tesislerinde Sürücü Kullanımı
- Röle ve Trafo Merkezi Testlerinin Temelleri | Webinar
- Chint Elektrik Temel DIN Ray Ürünleri Tanıtımı
- Sigma Termik Manyetik Şalterler ile Elektrik Devrelerinde Koruma
- Elektrik Panoları ve Üretim Teknikleri
- Teknik Servis | Megger Türkiye
- Güneş Enerji Santrallerinde Yıldırımdan Korunma ve Topraklama
- Megger Türkiye Ofisi